DTP Milletvekili Akın Birdal, Bilge (Zanqirt) köyünde 44 kişinin öldürülmesiyle ilgili, üyesi olduğu Meclis İnsan Hakları Komisyonu'nun raporunu eleştirdi.
bianet'in görüştüğü Birdal'a göre, rapor katliamda koruculuğun rolünü hafifletiyor, eğitimsizliğin etkisini vurgularken, eğitimsizliğin de devletin sorumluluğunda olduğunun üstünü örtüyor.
Komisyon raporunda, olayın "kan davası" ya da "töre cinayeti" olmadığını saptamış, ancak "münferit olaylar nedeniyle koruculuk sisteminin suçlanması doğru değil" diyerek yeniden yapılandırma önermişti. Rapora göre, olayın ana nedeniyse eğitimsizlik.
İnceleme yapacak alt komisyona girmesinin önce engellendiğini, daha sonra da oy hakkı bulunmayacağı için komisyona katılmadığını söyleyen Birdal, olayla ilgili araştırılması gereken en önemli noktaları şöyle sıralıyor.
Koruculuğun rolü: "1980 öncesi bu köy kimindi? Çelebi ailesi bu köye ne zaman geldi? Yakındaki köy neden yakıldı? Koruculuğu kabul etmeyen ailelerin başına neler geldi? Akbaş ailesi Bursa'ya nasıl zorunlu göç etti; topraklarına Çelebiler nasıl el koydu? Buradaki korucu zenginleşmesi, bütün boyutlarıyla araştırılmalı."
"Terör saldırısı" süsü: "Raporda ilçe jandarma komutanı 'terör saldırısı süs vermek istediler' diyor. Kürt sorununun çözümüne ilişkin ne zaman bir konuşma zemini doğsa, bu tür olaylar oluyor. Güçlükonak ve Beytüşşebap olayları gibi."
Birdal, daha önce de dile getirdiği, jandarmanın olay yerine yaklaşık iki saat sonra, geç gelişinin de araştırılması gerektiğini söyledi: "Raporda jandarma komutanı, haberleşme kayıt sisteminin arızalı olduğunu, tamire gönderildiğini söylüyor. Çatışma bölgesinde böyle bir şey olamaz. Olayın haber verilmesiyle ilgili çelişkili ifadeler de var. Ben gördüm, karakoldan köye 6-7, normal araçla 15 dakikada ulaşılabilir." Meclis raporunda da jandarmanın yanıtlarının ikna edici olmadığı, araştırılması gerektiği yazıyor.
Birdal, komisyonun yalnızca jandarma komutanları, vali, kaymakam, savcı gibi resmi ağızlardan bilgi almış olmasını da eleştiriyor: "Bölgede yaşayan insanlardan, oraya gidip inceleme yapan sivil toplum örgütlerinden bilgi alınmamış."
Daha önce bölgede inceleme yapan MAZLUMDER'in raporu, birçok hak ve sivil toplum örgütünün kadın temsilcilerinin oluşturduğu heyetin raporu katliamın kökeninde koruculuk sisteminin olduğuna dikkat çekmişti. 4 Mayıs'taki katliamın ardından köye giden gazetecilerden Müjgan Halis'in bianet'e verdiği bilgiler de, olayın kökeninde korucu zenginleşmesinin olduğuna işaret ediyordu. (TK)
