BBC'nin haberine göre, şehre elektrik ve su verilemiyor. İshal, dünyadaki en kötü çocuk ölüm oranlarından birine sahip olan Irak'ta çocukların ölüm nedenlerinin başında geliyor.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'na (UNICEF) göre, milyonlarca Iraklı temiz içme suyuna ulaşamazken ishal ve solunum yolları hastalıkları tüm çocuk ölümlerinin yüzde 70'ini oluşturuyor.
300 bin kişinin yaşadığı Felluce'de operasyondan kaçanlar haricinde 25 bin kişi kalmış durumda. Bu durum, işgalin başlamasından itibaren 700'den fazla okulun bombalandığı Irak'ta çocukların zaten ağır aksak yürüyen eğitimlerine devam edememeleri anlamına geliyor.
Independent'ın haberine göre, ABD güçleri dün gece bir kliniği bombaladı ve en az 15 sivilin hayatını kaybetmesine neden oldu. Sağlık altyapısı çok kötü durumda olan Irak'ta her 100 bin doğumda 294 kadın yaşamını yitiriyor.
İşgalin ve son operasyonun kadın ve çocukları bekleyen en büyük tehlikesi ise, hayatlarını kaybetme riskleri. Operasyonun ilk iki gününde kaç kişinin öldüğü tam olarak bilinemiyor. İşgal kuvvetleri sivil kayıp rakamlarını açıklamıyor.
Nisan operasyonunda 300 kadın ve çocuk öldü
Irak işgali sırasında yaşanan ölümlerle ilgili verileri derleyen Iraq Body Count (IBC) geçtiğimiz hafta bir açıklama yaparak Felluce'de Nisan ayında yapılan saldırılarda yaşamını yitiren 800 kişiden 572 ila 616'sının sivil olduğunu söyledi.
İşgal güçleri ölüm sayılarını açıklamadığı için verilere ulaşmakta zorlanan IBC, yaşamını yitiren sivillerin 300'den fazlasının kadın ve çocuklardan oluştuğunu açıkladı.
IBC, Pazartesi günü başlayan operasyonda çok daha fazla sivilin yaşamını yitirebileceğini belirtti.
Zaten yetersiz olan sağlık altyapısı yok ediliyor
ABD ordusu dün gece gerçekleştirdiği saldırılarda bir kliniği bombaladı. Hastane kaynakları en az 15 sivilin hayatını kaybettiğini açıkladı.
UNICEF verilerine göre, Irak'ın 24 milyonluk nüfusunun yarısını 18 yaşın altındaki çocuklar oluşturuyor. Her sekiz çocuktan biri beş yaşına gelmeden yaşamını yitiriyor.
Her 100 bin doğumda 294 kadın yaşamını yitiriyor. Çocukların dörtte biri normal kilo sınırının altında doğuyor. UNICEF Direktörü Carol Bellamy işgalin başlamasıyla birlikte bu oranların daha da kötüleşmiş olduğunu belirtiyor.
Eğitim yürümüyor
UNICEF'in Mart 2003 verilerine göre, Iraklı çocukların dörtte biri okula gitmiyordu. Bunun yanı sıra, kırsal kesim ve kentler arasında ve oğlan ve kız çocukları arasında da büyük eşitsizlikler vardı.
Kırsal kesimdeki çocukların yaklaşık yüzde 40'ı okula gitmezken, kızların da yüzde 50'si okula devam etmiyordu. UNICEF, okulların yüzde 70'den fazlasının da tamire ihtiyacı olduğunu açıklıyordu.
UNICEF, işgalin başladığı Mart 2003'ten bu yana, üçte biri başkent Bağdat'ta yer alan, 700'den fazla okulun işgal kuvvetleri tarafından bombalandığı için zarar gördüğünü açıkladı.
İşgal sırasında 200 okul yandı; 3 binden fazlası da yağmalandı. Felluce'de girişilen operasyon da çocukların eğitim olanaklarını kötüleştirecek. Kötüleşen ekonomik şartlar da çocukların ailelerine yardım etmek için okuldan ayrılmasına yol açıyor.
Savaşlar, ambargo ve işgal
1970'lerin sonlarında, zengin petrol rezervlerine dayanan ekonomisiyle Irak Ortadoğu'nun en zengin ve gelişmiş ülkelerinden biriydi.
1975 ve 1985 arasında hükümetin sosyal yatırımlara yüksek oranda kaynak ayırması yaşam standartlarının gelişmesine yol açtı.
Sonraki 20 yıl içerisinde yaşanan iki büyük savaş ülkenin altyapısının büyük ölçüde yok olmasına yol açarken, Körfez Savaşı'nın ardından 12 yıl boyunca süren uluslararası ambargo Irak'ın sağlık, eğitim gibi sosyal sistemlerini yeniden kurmasını engelledi.
1996'dan sonra sürdürülmeye Birleşmiş Milletler ile başlanan Yiyecek İçin Petrol Programı (OFFP) sağlık malzemesi ve yiyecek stokları konusunda iyileşmeler sağladıysa da eğitim gibi uzun vadeli yatırım gerektiren alanlar gelişemedi.
Bütün bu gelişmelerin en çok kadın ve çocuklar üzerinde etkisi oldu. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), ambargo uygulanmasaydı, 1990 ile 1998 yılları arasında 500 bin çocuğun yaşamını yitirmemiş olacağını açıkladı.
En son verilere göre, her sekiz Iraklı çocuktan biri beş yaşına gelmeden yaşamını yitiriyor. Bu dünyadaki en kötü oranlardan biri.
OFFP öncesinde Iraklı çocukların yüzde 11'i kronik yetersiz beslenmeden muzdaripken bu oran 2003'te yüzde dörde kadar düşürüldü.
Gelişmeye rağmen halen 1 milyondan fazla çocuğun kronik yetersiz beslenmeye bağlı hastalıklarla boğuştuğu tahmin ediliyor.(EÜ/BB)
