Bilirkişi Argodan Sözlük Olmaz Diyor, Var

Beyoğlu 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nin bilirkişi olarak görevlendirdiği “Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu”, “Kitapta yer alan yazıların, halkın ar ve haya duygularını incittiği, cinsi arzuları istismar eden nitelikte genel ahlaka aykırı olduğu, Türk Ceza Kanunu’nun 426. maddesini ihlal ettiği, dolayısıyla müstehcen bulunduğu” şeklinde karar bildirdi.

Bilirkişi bağımsız, özerk olmalı

“Argo kelimelerden sözlük olamayacağını” vurgulayan kurul raporunda ayrıca, “bir istisnai anlatım biçimi olan ve toplumumuzda çok az kullanılan argonun, toplumumuzun yarısını oluşturan kadınlarımıza mal edilmesi de ayrıca yadırganacak bir olgudur” denildi.

Kitabın yazarı Bingölçe, kitapta yer alan sözcükleri toplumun hemen her kesiminden kadınların kullandığını hatırlatarak, “Bu kadınların varlığını yok saymak mümkün değil” derken, yayımcı Sökmen, kitapta yer alan sözcüklerin bir bölümünün Türk dilinin ilk sözlüğü olan Divanü Lûgat-it Türk’te de yer aldığını belirtti.

Bağımsız ve özerk bir bilirkişiye karşı olmadıklarını vurgulayan Sökmen, “Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nda bu nitelikte kimsenin görev yapmadığını” söyledi.

Türk dilinin zarafeti

“Türk dili, ses ve şekil yapısı söz varlığı, deyimleri ve kavram incelikleri ile olduğu kadar üslubundaki güzellik ve zarafeti ile de milli ruha tercüman olmuştur” denilen kurul raporunda ayrıca, şu görüşler de yer aldı:

* Türk kadını da; iffet ve şerefiyle inanç ve düşüncesiyle toplumumuzun saygın bir üyesidir.

* Halkımız arasında çok istisnai ve belli gruplara has örtülü kullanım şekli olan argonun, kadınlarımız arasında yaygın kullanımı varmışçasına; "Kadın Argosu Sözlüğü" adlı kitapta toplanması Türk dilinin sadeliğine, kültürümüzün özüne ve ahlak timsali olan Türk kadınının saygınlığına gölge düşüreceği muhakkaktır.

* Kitapta yer alan; kadın erkek cinsel organlarını ifade eden kelime ve deyimlerde, hiçbir yabancılaşma ve başkalaşmaya gidilmeden tüm çıplaklığı ile ar ve haya duygularını rencide edecek şekilde alfabetik sıra halinde kitapta yer verilmesi, ahlaki açıdan da Türk kadınının imajını zedeleyecek ve uluslararası toplumda hak ettiği yeri almasını engelleyecek mahiyettedir.

Bingölçe: Kadınları yok sayamazsınız

Kadın argosunu “yaşayan bir olgu, bir gerçeklik” olarak tanımlayan Bingölçe ise, “Kitabın yasaklanması, imha edilmesi bu dili kullanan kadınların varlığı gerçeğini değiştirmiyor” dedi.

“Üstelik bu kadınlar, toplumun hemen her kesiminden hemşireler, hasta bakıcılar, doktorlar, ev kadınları, öğrenciler, işçi kadınlar, kuaförler, öğrenciler. Bu kadınları ‘müstehcen’likle itham edip varlıklarını yadsımak mümkün değil” diyen Bingölçe, kadın argosunun Türk dilini besleyen zengin bir damar olduğunu vurguladı:

“İnsanlar istedikleri kadar kafalarını kuma soksunlar, Kadın Argosu Sözlüğü bir tespit. Üstelik, sınırlı bir tespit. Benim tek başıma ulaşabildiğim parça bu. Eksik kalan parçalar da var. Örneğin, hapishanelerdeki kadınlarla hiç temasa geçemedim. Genelevlerdeki kadınlarla istediğim ölçülerde görüşemedim, kırsal alanın yerel söyleyişlerine yer veremedim. Ancak kitap, böyle bir dil damarı olduğuna ilişkin bir veridir. Kadın argosunun çok geniş bir boyutu olduğuna, bilinmesi gerektiğine inanıyorum.”

Kadın Argosu Sözlüğü’nün uzun zaman, emek harcanarak hazırlanmış bir kitap olduğunu vurgulayan Bingölçe, kitabına “porno” muamelesi yapılmasına da tepki gösterdi.

Porno yapımlarda kar amacının ön plana çıktığını hatırlatan Bingölçe, Kadın Argosu Sözlüğü’nü hazırlarken böyle bir kaygıyla hareket etmediklerini vurguluyor ve “mahkemenin Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun bildirdiği görüşün aksi yönde karar vereceğini umduğunu” söylüyor:

“Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun müstehcen olarak tanımladığı bazı kitapların mahkemede beraat ettiğini gördük ve bizim de beklentimiz bu yönde. Mahkemenin ve adaletin bu yönde karar vereceğini düşünüyorum.”

Sökmen: Yayıncının görevi, resmi dili konuşmak değildir

Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun yapısı ve kurulda görev yapan kişilerin niteliği itibariyle “bilirkişi” sayılamayacağını belirten Sökmen ise, kurul raporunda “argodan sözlük olmaz” nitelemesi bulunduğunu hatırlattı. Sökmen, “Oysa argodan sözlük olur. Türkçe’de de var, bütün dünya dillerinde de bir sürü sözlük var. Bunu basit bir araştırma ile görebilirsiniz” dedi.

Sökmen, buna örnek olarak Türk dilinin ilk sözlüğü olan Kaşgarlı Mahmut’a ait Divanü Lûgat-it Türk’ü örnek gösterdi:

“Bu sözlüklerde yer alan kelimeler, Kadın Argosu Sözlüğü’nde müstehcenliği oluşturan ana kelime grubu, kadın ve erkek bedenine ait cinsel uzuv isimleri…”

“Alt küme dillerini derleyerek sözlük hazırlamanın mantığında, dillerin temel sözlüklerini o alt gruplara ait dillerle besleme kaygısı vardır” diyen Sökmen, Bingölçe’nin sözlüğünü de “bilimsel nitelikli bir çalışma” olarak nitelendirdi.

“Bilirkişi bağımsız ve özerk olmalı”

Bağımsız ve özerk bir bilirkişiye karşı olmadıklarını vurgulayan Sökmen, “Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nda doğru değerlendirme yapabilecek nitelikte kişiler görev yapmıyor. Kurulda bir dilbilimci yok, bir kültür çalışanı yok. Çeşitli mesleklerden, görevlerden insanlar ve subjektif bir değerlendirmede bulunuyorlar” dedi.

Davanın geçmişi

Filiz Bingölçe’nin “Kadın Argosu Sözlüğü”, Metis Yayınları’ndan Ekim 2001’de yayımlandı.

Beyoğlu Cumhuriyet Savcısı Mustafa Gülsoy, 30 Aralık 2001’de toplatma talebiyle Beyoğlu 9. Asliye Ceza Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme, Gülsoy’un bu talebini, “eserin bu haliyle sözlük niteliği taşıdığı” gerekçesiyle reddetti.

Mahkeme kararında, “kitap içinde yer alan bazı kelimeler, deyimler ve açıklamaların Türk toplumunun örf ve inançlarına uygun olmamakla birlikte, kitabın tümünde yer alan kavram ve açıklamaların Türk toplumunun demokratik değerlerine ters düşmediği, sosyal normlarla çatışmadığı, halkın ar ve haya duygularını incitmediği gibi, cinsel arzuları tahrik ve istismar eden nitelikte bulunmadığı, genel ahlak kurallarına da aykırı olmadığı, yazarın bu eserle amacının kadınların aralarında kullanıldığını iddia ettiği argo sözlerin anlamlarını okuyanlara açıklamak olduğu, kaldı ki, TCK’nın 426, 427 maddelerine göre yetkili ve görevli ceza mahkemesine iddianameyle açılacak dava üzerine yapılacak yargılama sonunda da kitabın içeriği itibariyle anılan maddelerde yer alan eylemi gerçekleştirdiğinin anlaşılması halinde verilecek mahkumiyet kararı ile her zaman toplatılmasının mümkün olacağı, göz önüne alındığından itirazın reddine karar verilmiştir” denildi.

Mahkemenin bu kararı üzerine Cumhuriyet Savcısı Gülsoy, yazar Bingölçe ve yayıncı Sökmen aleyhinde “müstehcen kitap yayımlamak” suçlamasıyla Beyoğlu 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde Türk Ceza Kanunu’nun 426/1, 427 son, 119/1 maddelerinden ve 5680 sayılı kanunun 16/4 maddesinden dava açtı.

Bingölçe ve Sökmen’in yargılandığı davanın duruşması 17 Nisan’da saat 10.00’da Beyoğlu 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde. (BB)