Biden-Xi sanal zirvesi: Ateşle oynayan yanar

*Sanal zirveden kareler: Bloomberg Politics videosundan ekran görüntüsü. 

Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı Xi Jinping, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Joe Biden'ı dünkü sanal zirvede, Tayvan'ın bağımsızlığa yönelik Pekin'in kırmızı çizgilerini aşan herhangi bir adım atması halinde Çin'in "kararlı önlemler" almaya hazır olduğu konusunda uyardı.

Zirveye ilişkin bir Çin devlet medya hesabına göre Xi, ABD başkanını Tayvan'ın bağımsızlığına yönelik herhangi bir desteğin "ateşle oynamak gibi" olacağını söyledi ve "ateşle oynayanların yanacağını" da sözlerine ekledi.

Guardian'daki siyasi analize göre bu dil, Çin milliyetçi söylemini temsil ediyordu ve iki lider arasında bugüne kadar yapılan en kapsamlı görüşmelerde şahsen iletilmiş oldu.

Buna cevaben Biden, ABD'nin yalnızca bir egemen Çin devletini tanıyan "tek Çin politikasına" bağlı kaldığını ve Washington'un "statükoyu değiştirmeye veya Tayvan Boğazı'ndaki barış ve istikrarı baltalamaya yönelik tek taraflı çabalara şiddetle karşı çıktığını" söyledi.

"Dünya ikimize de yeter"

Çin devlet medyasına göre Xi, Biden'a dünyanın hem Çin'in hem de ABD'nin gelişimi için yeterince büyük olduğunu ve liderlerin sıfır toplamlı oyunlar oynamaması gerektiğini söyledi.

Biden'ın çağrı umutlarıyla ilgili duygularını yineledi. Çin Devlet Başkanı, "İnsanlık küresel bir köyde yaşıyor ve birlikte birçok zorlukla karşı karşıyayız" derken ekledi: "Çin ve ABD, iletişimi ve işbirliğini artırmalı."

"Açık bir çatışmaya olmamalı"

Bu ifade, Tayvanlılara bağımsızlık ilan etmemeleri ve aynı zamanda Çin'e işgali düşünmemeleri için bir hatırlatma olarak yorumlandı.

Biden, Xi'ye, her iki ülkenin de iki ülke arasındaki rekabetin "açık bir çatışmaya dönüşmemesini" sağlama sorumluluğu olduğunu söyledi.

Her iki lider de Tayvan ve diğer konularda uzun süredir devam eden politika pozisyonlarını yeniden dile getirirken, Xi'nin bir noktada Biden için "eski dostum" dediği video konferans alışverişinin genel samimi tonu Asya'daki finansal piyasalarına destek olarak yansıdı.

Çin devlet medyası, görüşmeleri "açık sözlü, yapıcı, önemli ve verimli" olarak nitelendirdi.

ABD'li üst düzey bir yetkili ise basına "İki liderin gerçekten önemli bir ileri geri ve birbirleriyle telefon görüşmelerinde pek yapmadıkları bir şekilde etkileşim kurma yetenekleri vardı ve bu yüzden gerçekten farklı bir tür sohbeti geçti" dedi.

Tayvan, Uygurlar, siber saldırılar

İki lider arasında üç buçuk saatten fazla süren video konferans toplantısı, Biden'ın Ocak ayında göreve başlamasından bu yana iki ülke arasındaki en önemli iletişim oldu.

Zirvenin zamanlaması da önemli kabul ediliyor. Tayvan'ın kaderi ve Güney Çin Denizi'nde seyrüsefer özgürlüğü konusunda artan bir endişe yaşanıyor.

Toplantı aynı zamanda Çin'in Uygur Müslüman nüfusuna ve Hong Kong'a yönelik muamelesine ve ABD'nin Çin'i suçladığı siber saldırıların çoğalmasına yönelik küresel bir öfke zeminiyle eş zamanlı gerçekleşti.

Ayrıca, iklim acil durumunu hafifletmek için her ülkenin ne yapması gerektiği konusunda derin bölünmeler var ve ABD, Çin'in konvansiyonel ve nükleer askeri güçlerinin hızlı gelişimi konusunda giderek daha gergin.

ABD başkanı, hem kendisi hem Xi için "şimdiye kadar yaptığımız tüm tartışmalar gibi" samimi ve açık sözlü bir tartışma yapmasını ve gelecekteki davranışları için "yolun kurallarını" belirlemesini umduğunu söyledi.

"Aynı fikirde olmadığımızda..."

Beyaz Saray'da üst düzey yardımcılarla birlikte bir masaya oturan Biden, "Aynı fikirde olmadığımız yerlerde açık ve dürüst olmak ve çıkarlarımızın kesiştiği yerlerde, özellikle iklim değişikliği gibi hayati küresel konularda birlikte çalışmak için sağduyulu bir korkuluk oluşturmamız gerekiyor" dedi.

Biden, "Ülkelerimiz arasındaki rekabetin kasıtlı veya kasıtsız olarak çatışmaya dönüşmemesini sağlamak, Çin ve ABD liderleri olarak bizim sorumluluğumuz gibi görünüyor" dedi .

Açılış konuşmasında Xi, uzlaştırıcı bir tonda konuştu: "Birbirimizi yüz yüze göremesek de bu da fena değil. Eski dostumu gördüğüm için çok mutluyum."

Masalarda kim vardı?

Zirve Washington saatiyle 19.45'te başladı ve 11.30'a kadar sürdü. Biden'ın masasında dışişleri bakanı Tony Blinken, ulusal güvenlik danışmanı, Jake Sullivan, hazine bakanı Janet Yellen, Hint-Pasifik koordinatörü Kurt Campbell, Laura Rosenberger ve Çin kıdemli direktörü Jon Czin vardı.

Xi, giriş konuşmaları için ekranda tek başına göründü, ancak resmi listeye göre, diğer Çinli katılımcılar Komünist partinin genel sekreteri Ding Xuexiang, başbakan yardımcısı Liu He, partinin dışişleri şefi Yang Jiechi, dışişleri bakanı Wang Yi ve yardımcısı Xie Feng de video konferans sırasında arka plandaydı.

(PT)