Mahkemenin iptal ettiği Beyoğlu'nun Koruma Amaçlı imar planlarının yeniden yapım sürecinde sivil toplumdan görüş alınması için dün İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) bir toplantı yaptı.
Toplantının en can alıcı sorusu aslında yasalara göre uygulanması gereken "katılım"ın nasıl sağlanacağıydı.
Hatırlanacağı gibi, İstanbul 10. İdare Mahkemesi, 25 Eylül 2013'te Beyoğlu'nun imar planlarını tarihi kenti koruyamadığı, bütünsel olmadığı, şehircilik planlarına uymadığı gerekçesiyle iptal etti.
Mahkeme Beyoğlu turistleşiyor demişti
Mahkemenin en dikkat çeken tespiti ise planların Beyoğlu'nu turistleştirip içinde yaşayanları uzaklaştırmasıydı.
İBB, iptal edilen imar planları yerine yeni imar planı hazırlarken yasalara göre en az iki kez sivil toplum örgütleri ile toplantı yapmak zorunda.
Beyoğlu Gençlik Merkezi'nde yapılan toplantıya mahalle dernekleri, Mimarlar Odası, Şehir Plancıları Odası, akademisyenler gibi yaklaşık 50 kişi katıldı.
Belediye adına konuşan dört uzman yeni imar planları için "katılım" adına sivil toplumun ilçeye dair sorunları ve taleplerini aktarmalarını istedi.
33 mahalle, 52 bin kişi
Toplantıda söz alan herkes ismini soyismini ve kurumunu belirttikten sonra kamere kaydına alınan taleplerini iletti. Bu talepler yazılı olarak de teslim edildi.
Beyoğlu 1993'te "Kentsel Koruma Alanı" ilan edildi ancak 18 yıl boyunca imar planı hazırlanmadı.
2011'de Belediye'nin hazırladığı 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama planı ile dayanağı 1/5000 Nazım İmar Planı'nı yürürlüğe girdi. Ve mahkemece iptal edildi.
Bu plan 296 hektarlık alanda 26 mahallenin tamamı, yedi mahallenin bir bölümünü kapsıyor; bu alanda 52 bin kişi yaşıyor.
Planlar sokak sokak yapılmalı
Toplantının en can alıcı sorusu aslında yasalara göre uygulanması gereken "katılım"ın nasıl sağlanacağıydı.
Söz alan herkes imar planlarının sokak sokak tasarlanarak uzmanların bizzat plan yazımına dahil olarak yapılması gerektiğini belirtti. Aksi takdirde halkın katılımının sadece salon toplantısında yasal zorunluluk nedeniyle yapılan bir "katılım"dan ibaret olacağına dikkat çekildi.
Toplantıda genel olarak konutların azaldığı, turistik ticari alanların, katlı otopark ve otellerin çoğaldığı, yenileme ve ihya projelerinin Beyoğlu'nun tarihi özgün yapısını bozduğu belirtildi.
Topçu Kışlası olacak mı?
Mimarlar Odası'ndan Mücella Yapıcı, katılımın salon toplantılarında değil bizzat planların başında olması gerektiğini söyledi.
"Türkiye'nin en önemli merkezi Taksim'den söz ediyoruz. Önümüzde paftalar olmadan boşluğa konuşarak plan hazırlayamayız. Bizim yani konunun uzmanlarının bizzat imar planları hazırlarken bu çalışmanın içinde yani paftaların başında olmamız lazım. Gerekirse kavga da ederiz ancak gerçek katılım öyle sağlanır. Siz bizleri katmadan planları hazırlarsınız, sonra mahkeleşip dururuz.
"Mesela, yenileme alanlarından Tarlabaşı ne olacak? Taksim Meydanı'ndaki tünelleri mahkeme iptal etti, ne olacak? İhya kararlarından mesela Topçu Kışlası yeni planda yer alacak mı? Haliç Projesi ne olacak?
"Donatı alanları yani hastaneler ve okullar azalıyor. İmar planlarında yeşil alan eksikliğini gidermek için evlerin bahçeleri katılmış, böyle olur mu? Bu yeni imar planları hatadan dönmek için bir fırsat olabilir."
Yerel özerklik
Mimar Korhan Gümüş de Avrupa Birliği (AB) kriterlerine göre katılımcılığın planlar üzerinden yapılması gerektiğini belirterek şöyle dedi:
"Belediye dönüşümün motoru piyasa üzerinden yenileme, turizm, özelleştirme altında yaşanamaz hale gelen Taksim için bir strateji üretmeli. Bu stratejinin içinde yerel özerklik de yer almalı. Bu planlar mahalle mahalle tartışılarak hazırlanmalı. Bu da ancak planların uzmanlarla birlikte yazılmasıyla mümkün."
Taksim'e cemevi olacak mı?
Şehir Plancılar Odası İstanbul Şube Başkanı Tayfun Kahraman, turizm teşvik kanunlarılya turizm gettosu haline gelen Taksim'de Bakanlar Kurulu kararlarıyla belirlenen Galata Perşembe Pazarı gibi projelerin de iptalinin gerektiğini belirtti.
Kahraman, uyalarıları dikkate alınmadığı takdirde yine dava açmaya mecbur kalacaklarını belirterek "Beyoğlu yine imarsız kalacak. Esas sıkıntımız budur" dedi.
Şehir Plancıları Odası'ndan Erhan Kurtarır, Alevilerin cemevi inşa edilmesi ve eski tekkelerin ihya edilmesi talebini gündeme getirerek Taksim'in çok kültürlü, çok inançlı yapısının korunması gerektiğin belirtti.
Artan oteller, otoparklar, ihya projeleri
Ayaspaşa Derneği'nden avukat Dilek Dindar, Beyoğlu'nda konutların giderek azaldığını ticari ve turizm bölgelerinin arttığına dikkat çekerek katlı otoparkların, sayıları çoğalan apart otellere dikkat çekti.
Dolmabahçe'de halkın kullandığı deniz kenarına yapılacak cami ihyası, Tophane Parkı'na yapılacak hamam ve kütüphane ihyası gibi yapılaşmayı arttıracak birçok ihya projesinin iptal edilmesini talep etti.
Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, yaklaşık 2000 bin tescilli yapının fişlerini görmek istediklerini söyledi; ancak belediye yetkilileri bu talebe kesin bir yanıt vermedi. (NV)
