Beyaz Baston Günü'nde Boğaziçi'ne

Görme engelliler için rehber görevi gören beyaz baston 15 Ekim'de Beyaz Baston ve Güvenlik Günü olarak tüm dünyada kutlanıyor.

Engelsiz Erişim Derneği de Boğaziçi Üniversitesi'nde 15-18 Ekim Beyaz Baston ve Erişilebilirlik Festivali düzenliyor.

Dört gün boyunca BÜ Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Laboratuvarı Getem işbirliğiyle, beyaz bastonun öyküsü anlatılarak birçok farkındalık ve erişilebilirlik standları, seminer ve söyleşiler, konserler, sesli betimlemeli film gösterimleri ve Stand Up şovları olacak.

Engelsiz Erişim Derneği diyor ki;

"Bir Gün, Herkesle aynı anda ve erişilebilir biçimde,
"Her filmi izleyinceye,
"Her kitabı okuyuncaya,
"Her eğitim kurumuna engelsizce girinceye,
"Her donanım, yazılım ve web sayfasını dolu dolu kullanıncaya,
"Her cadde, sokak ve mekanı özgürce gezinceye,
"Kısaca tüm yaşamı, eşit, engelsiz ve erişilebilir kılıncaya dek mücadeleye devam edeceğiz.
"Sizler de bize katılmak istemez misiniz?"

Bastonun kısa tarihçesi

Bastonun yüzyıllardır görme engelliler tarafından kullanıldığı biliniyor. Wikipedia'da yer alan bilgilere göre, beyaz baston ilk kez 1921 yılında James Biggs adlı İngiltereli fotoğrafçı tarafından kullanıldı. Biggs'in motorlu taşıtların sürücülerinin kendini görebilmesi için bastonunu beyaza boyadığı tahmin ediliyor.

Ancak 1931 yılına kadar beyaz baston yaygın olarak kullanılmıyordu. Şubat 1931’de Fransa’da Guilly D’herbemont ilk kez Ulusal Beyaz Baston Hareketi olarak bir kampanya başlattı. Fransa hükümeti 5 bin görme engelli gazi ve sivile beyaz baston dağıttı. 

ABD'de ise ikinci dünya savaşı sonrasında Amerikalı görme engelli gazilerin ülkeye dönmesiyle bastonun önemi arttı. Doktor Richard Hoover bağımsız hareket ve mobilite eğitimine uygun bir baston modeli geliştirdi.

1964'te ABD Kongresi her yılın 15 Ekim gününü Beyaz Baston Güvenlik Günü olarak ilan etti. Bu tarihten sonra da dünyanın diğer ülkelerinde de bugün görme engelliler ile ilgili sorunların dile getirildiği ve farkındalık yaratıldığı bir güne dönüştü. 2011 yılında Baracak Obama, 15 Ekim'i aynı zamanda Görme Engelli Amerikalıların Eşitlik Günü olarak adlandırmaya başladı.

Baston kullanımı yaygınlaşmalı

Görme engelli öğretmen Halil Köseler, beyaz bastonun görme engelliler için "bağımsızlık ve güvenlik sembolü" olduğunu ancak hala Türkiye'de bazı görme engellilerin bunu bir eksiklik olarak gördüğünü belirtiyor.

"Baston her koşulda ona rehberlik eden bir arkadaş gibidir. Malesef ülkemizde beyaz bastonun görme engelliler  için önemi geç fark edildi. 1980'li yıllara kadar körler okullarında baston kullanma eğitimiyle ilgili bir ders veya kurs yoktu. Bu yüzden baston utanç verici bulunuyordu.

"Şu anda baston eğitimi verilmesine rağmen hala görme engellilerin baston kullanma konusunda isteksiz olmaları bu eğitimin eksik bırakılan bir yanı olduğunu gösteriyor. Baston kullanmadan gezen görme engellilerin düşme, çarpma, yaralanma, sakatlanma gibi kazalarla karşılaşma ihtimali, baston kullananlara göre çok daha yüksek.

"Baston kullanmaya küçük yaşlarda başlamanın onu benimseme yönünden çok büyük bir önemi var.  Kendi başına gezme becerisi kazanan görme engellilerde motor beceriler daha çabuk gelişir. Vücut organları daha sağlıklı olur. Kendine güven duygusu oluşur. Sosyal etkinliklere daha fazla katılır." (NV)

Boğaziçi Üniversitesi'ndeki festival etkinlik takvimi için tıklayınız.