.jpg)
Orhan Veli´nin ilham kaynağı, Sabahattin Ali´nin yakın arkadaşı, Hasanoğlan Köy Enstitüsünde öğretmenlik görevini yürütürken tanıştığı Aşık Veysel´in aile dostuBella Eskenazi, 29 Nisan'da 100 yaşında hayatını kaybetti. Reyan Tuvi'nin kaleme aldığı yazı 28 Ocak 2021'de https://www.avlaremoz.com/'da yayınlandı.
Gözleri artık pek görmüyor. Oysa tanıklığı, zamanında ne çok şey gördüğünün kanıtı. Bella Eskenazi, bugün 98 yaşında. Bazen kendisinin de derinliklerinde kaybolduğu anıları yer yer bulanık, bazılarıysa kristal berraklığında. Her ne kadar hayat hikayesine gösterilen ilgiyi anlamakta zorlansa da, Türkiyeli bir Yahudi olarak, Bella'nın kişisel tarihini ilginç kılan, bir değil birkaç şey var; ve bunlar Türkiye'nin yakın tarihine, edebiyatına ve yaşadıkları çağa iz bırakmış isimlerine de ışık tutuyor.
Köy Enstitüsünde öğretmenlik yapmak için verdiği mücadeleden şiirin geleneksel kalıplarına meydan okuyan Orhan Veli Kanık'a ilham olmasına, dönemin entelektüel camiasıyla tanışmasına vesile olan gazeteci eniştesi Erol Güney'in sürgün edilmesine şahitliğinden Türkiye'nin kaçırdığı fırsatları aklımıza düşüren anekdotlarına, hikayesi kayıtsız kalınamayacak denli özgün detaylar içeriyor.
Bella'nın anıları güçlü bir Türkiye sevgisine öncelik verirken, bir yandan da genç Cumhuriyet'in söz verdiği, tüm farklı kimliklerin eşit yurttaşlık bilinciyle varolabilme umudu yolunda nasıl tökezlediğini ve yarattığı hayal kırıklıklarını da gün yüzüne çıkartıyor.
Bella, hafızasının parçalarını toparlamaya çalışırken, kısa da olsa, hayatının en görkemli dönemi olarak gördüğü, 1940'larda açılan Köy Enstitüleri öne çıkıyor.
Bella, yaklaşık iki yıl Hasanoğlan Köy Enstitüsünde ders verir. 1946'da başlayıp 1954'te Köy Enstitülerinin kapanmasını da içeren politik iklimden Bella da nasibini alır. 29 Ağustos 1947 günü TBMM'de görüşülen konular arasında, Bella adında henüz liseyi bitirmemiş bir Yahudi kızın İngilizce dersi verip vermediği ve para alıp almadığı sorusu da vardır.
Yazının tamamı için burayı tıklayın.
(AÖ)
