Belarus uçak krizi: Ne biliniyor? Ne bilinmiyor?

Fotoğraf: HO. 

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Belaruslu bir muhalif ve kız arkadaşının Ryanair'in FR4978 sefer sayılı uçuşu yolcularından Belaruslu muhalif gazeteci Roman Protasevich ve Rusyalı kadın arkadaşı Sofia Sapega'nın Belarus'a gönderilmesiyle ilgili krizde yönetiminden yana tavır sergiledi.

Putin ve Belaruslu mevkidaşı Aleksandr Lukashenko, Rusya'nın tatil beldesi Soçi'de yaptıkları görüşmede, Batılıların tepkisini gereksiz duygu patlaması olarak nitelediler.

Belarus cumhurbaşkanı Putin'e, Batı'nın ülkesinde yeni bir karışıklık yaratmaya çalıştığını söyledi.

Putin, resmi olarak bir Bağımsız Devletler Topluluğu'nun iki parçası olan olan Rusya ile Belarus arasındaki ilişkilerin iyileştiğini açıkladı.

Uçak neden Belarus'a indi?

Ryanair uçağı geçen Pazar öğleden sonra Yunanistan'ın başkenti Atina'dan Litvanya'nın Vilnius kentine gidiyordu.

Yolcular, yolculuğun sakin geçtiğini ve ani bir rota değişikliği yaptığında uçağın kademeli olarak Vilnius'a alçalmaya başladığını söyledi.

Belarus Ulaştırma Bakanlığı'nın duyurduğu bir tutanağa göre, hava trafik kontrolörleri pilota saat 09:30'da "uçakta bomba olduğunu ve Vilnius'e inebileceklerin" bildirdi.

Uçak Vilnius'a Belarus'un başkentinden daha yakın olmasına rağmen, Belarus trafik kontrolörleri pilota yönünü Minsk'e yönlendirmesi söylendi. 09: 47'de pilot acil durum ilan etti.

Belarus TV'nin yayınladığı daha önceki bir transkript, mürettebatın Minsk'e inmek istediğini gösteriyordu.

Uçak daha sonra yerel saat  ile 13:16'da Minsk'e indi. Askeri bir MiG jeti uçağa havaalanına kadar eşlik etti.

• NOT: Avrupa Birliği, Ryanair firmasına Belarus hava sahasına girmemeleri tavsiyesinde bulundu.

Muhalefet: Düşürmekle tehdit ettiler

Muhalif Pavel Latushko, Belarus'un uçağı düşürmekle tehdit ettiğini iddia etti. Sürgündeki Belarus muhalefet lideri Svetlana Tikhanovskaya ise Pazartesi günü, bir hafta önce aynı uçakta olduğunu açıkladı.

126 yolcu uçaktan indiğinde, polis muhalif gazeteci Roman Protasevich ve Rusyalı kız arkadaşı Sofia Sapega'yı gözaltına aldı.

Belarus yetkilileri daha sonra Hamas'ın e-postayla iletilen bomba tehdidi nedeniyle uçuşun yönlendirildiğini iddia etti, ancak Filistinli militan grup (Hamas) herhangi bir müdahaleyi reddetti.

Almanya Başbakanı Angela Merkel, Belarus'un iddiasını "tamamen mantıksız" olarak nitelendirdi.

Belarus Cumhurbaşkanı Alexander Lukashenko parlamentoya e-postanın İsviçre'den geldiğini söyledi, ancak İsviçre yetkilileri bunun hakkında hiçbir şey bilmediklerini açıkladı ve İsviçreli e-posta sağlayıcısı Proton Technologies, "Belarus'un iddialarının doğru olduğuna dair güvenilir kanıtlar" görmediğini belirtti.

"Tehdit mesajı emirden sonra geldi"

Daily Beast ve Newlines'ın haberlerine göre Londra merkezli bir araştırma grubu Dossier Center, Hamas'tan e-postayla gönderilen tehdidin Belarus makamlarının uçuşun yönünü değiştirme emri vermesinden 24 dakika sonra gönderildi.

E-postanın zamanlaması da Proton Technologies tarafından onaylandı.

Ahmed Yurlanov adına alınan e-posta adresinin de olaydan sadece bir hafta önce 14 Mayıs civarında oluşturulduğu da tespit edildi. 

Muhalif Roman Protasevich kimdir?

Ryanair uçağı Pazar günü indikten sonra tanıklar, Protasevich'in "çok korktuğunu" söylediler. Nexta'nın editörü, gazetecinin annesine göre Roman Protasevich'in kalp hastalığından muzdarip olduğunu tweetledi.

Ancak Pazartesi günü yayınlanan bir videoda, Protasevich sağlık durumunun iyi olduğunu ve Belarus devleti tarafından yöneltilen suçlamaları kabul ettiği görüldü.

Ülkenin ana muhalefet lideri de dahil olmak üzere aktivistler, Protasevich'in baskı altında konuştuğuna inandıklarını söyledi.

Protasevich'in babası BBC'ye oğlunun işkence görmesinden korktuğunu söyledi.

Sofia Sapega'nın annesine göre ise, çift Yunanistan'daki bir tatilden dönüyordu ve 23 yaşındaki kızı Minsk hapishanesine götürüldü.

(PT)