BDP Dünya Anadili Günü vesilesiyle yaptığı açıklamada anadilini öğrenme ve toplumsal yaşamın her alanında onu kullanabilmenin her insanın toplumsal olarak sahip olduğu bir hak olduğunu, Türkiye’de ise anadillerin yasaklara tabi olduğunu belirtti.
“Anadilde eğitim kavramı ülkemizde Kürtçe eğitim ile özdeşleşmiştir. Ancak Kürtçe dışındaki anadillerin de eğitim, öğrenim ve basın yayın alanında kullanılma hakkı aynı yasaklara tabidir. Ülkemizde halen Lazcadan Çerkezceye, Arapçadan Süryaniceye kadar hiçbir dilin özgürlüğü yoktur.”
Tekçi zihniyet
Resmi devlet ideolojisinin tek dilli bir toplum yaratmak adına farklı dilleri yok sayarak, yasaklayarak Türkiye’ye zarar verdiğinin vurgulandığı açıklamada, yasaklayıcı hükümlerin anayasa ve yasalarda korunduğu da ifade edildi.
“Bugün anadilleri yasaklayan anayasa ve yasaları değiştirmeme konusunda ısrarını sürdüren hükümet de bu yasakçı, asimilasyoncu geleneğe sahip çıkmakta, bu çağ dışı uygulamalara ortak olmaktadır. Tüm bu tekçi ve yasakçı zihniyet, anadili için mücadele yürüten halkların haklı ve meşru yürüyüşünü engelleyemeyecektir.”
Yasaklar kaldırılmalı
BDP anadili yasağının kaldırılarak özgürce kullanımının önünün açılmasını istedi, yapılması gerekenleri şu ifadelerle anlattı.
* Yerel yönetimler, eğitim, kültür-sanat, basın-yayın kurumları ve kamusal alanın tamamında anadillerin kullanımı önündeki bütün yasaklar kalkmalı, bu dillerin geliştirilmesi ve teşvik edilmesi anayasal-yasal güvence altına alınmalıdır.
* Çağdaş, evrensel, toplumu kucaklayıcı, etnik ve dilsel farklılıklara birçok alanda özgürlük tanıyan yeni demokratik bir anayasa hazırlanmalıdır.
Anadilinde eğitim
* Anadilde eğitim talepleri kültürel ve siyasal çoğulculuğun gerekleri olarak algılanıp insan hakları ve demokrasi kapsamında yaklaşılmalı ve ilköğretimden üniversiteye anadilde eğitim olanakları geliştirilmelidir.
* Milli Eğitim Temel Kanunu, Yüksek Öğretim Kanunu ile Radyo ve Televizyon Kanunu, Türkiye’nin çok dilli ve çok kültürlü toplum gerçeği dikkate alınarak yeniden düzenlenmelidir.
Çokdilli yerel yönetim
* Tek etnik ulus, tek dil ve kültür yaklaşımı terk edilmelidir. Bu noktada, farklı Anadolu dillerinde kültür-sanat etkinliklerinin hazırlanması ve sunumu, idari ve mali olarak desteklenmelidir.
* Mahalli İdareler Yasası gözden geçirilmeli, yerel hizmetlerden halkın daha fazla istifade edebilmesi için “Çok Dilli Yerel Yönetimcilik” önündeki engeller kaldırılmalıdır. (YY)
BDP'nin açıklamasının tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.
