Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), basın üzerinde baskı oluşturan liderlere yer verdiği "Basın Özgürlüğü Düşmanları" listesini 2021’den beri ilk kez açıkladı.
Türkiye’nin Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 180 ülke içerisinde 159’uncu olarak gösterildiğini hatırlatan RSF, yıl başından bu yana 20 gazetecinin tutuklandığını bunlardan üçünün halen tutuklu olduğunu açıkladı. Ayrıca kuruluş, üç habercinin de bir süre ev hapsinde tutulduğunu bildirdi.
“Politik”, “güvenlik”, “ekonomi”, “yasal” ve “sosyal” olmak üzere beş alanda oluşturulan listede Cumhurbaşkanı Erdoğan, “yasal” kategoride, yargının gazetecilik haklarını kısıtlamak için araçsallaştırılması yönüyle eleştirildi.
Erdoğan yeniden RSF'nin 'Basın Özgürlüğü Düşmanları' listesinde
ABD, Rusya, Azerbaycan ve Macaristan da listede
Erdoğan’ın yer aldığı kategoride, ABD’de Federal İletişim Komisyonu (FCC) başında bulunan ve özgür haberciliği boğmak için kurumu politik amaçlara alet eden Brendan Carr da sayılıyor.
Dünya Basın Özgürlüğü Düşmanları listesinin “Siyasi” kategorisinde, Rusya’dan Vladimir Putin, Azerbaycan’dan İlham Aliyev, Belarus’tan Alexander Lukachenko, Afganistan’dan Haibatullaj Akhundzada, İran’dan Ali Hamaney, Venezuella’dan Nicolas Maduro, Macaristan’dan Viktor Orban’ın da adı geçti.
İsrail ordusu da listede
"2025 Dünya Basın Özgürlüğü Düşmanları" listesinde, “Güvenlik” alanında, İsrail silahlı kuvvetleri, Çin Komünist Partisi, Myanmar'da Devletin Güvenlik ve Barış Komisyonu, Burkina Faso Juntası, Meksika’nın Jalisco Nueva Generacion karteli, Suudi Arabistan Prensi Muhammed bin Salman ve Sırbistan’ı Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 98. sıraya gerileten Aleksandar Vucic yer aldı.
Açıklamada, İsrail ordusunun Başbakan Benjamin Netanyahu yönetiminde, Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de en az 220 gazeteciyi öldürdüğü, bunlardan en az 62’sinin görev başından canından olduğu duyuruldu. 2025’de uluslararası basının girişine izin verilmeyen bu bölgede medyaya yönelik ihlaller cezasız bırakıldı.
RSF’den UCM’de İsrail’e karşı beşinci şikayet
Bruttin: Kimi öldürüyor, kimi medya finansmanını araçsallaştırıyor
Yayın dolayısıyla açıklama yapa RSF Genel Direktörü Thibaut Bruttin, gazetecilik haklarına hedef ala baskının da dönüşüm geçirdiğini ifade ederek, 2 Kasım Gazetecilere yönelik Suçlarla Mücadele Günü öncesi, haber verme özgürlüğü hakkını çiğneyenlerin yargılanması gerektiğini bildirdi.
Bruttin açıklamasına şöyle devam etti:
“Basın düşmanlarının gazeteciliğe yönelik saldırılarının niteliğini sürekli yenileme becerisini takdir edelim. Basın özgürlüğü düşmanlarına ilişkin bu yeni yayın, tehditlerin çeşitliliğine vurgu yapıyor: Kimi siyasi liderler güvenilir bilgiyi bastırırken, kimileri gazeteci öldürüyor veya hapse atıyor, kimileri de medya finansmanını araçsallaştırıyor veya gazetecileri susturmak için kamuoyu önünde hedef yapıyor veya yasal yollara başvuruyor. RSF, cezasızlıkla mücadeleye yönelik sembolik günde bu kişilerin portrelerini açıklayarak, cezasızlığın kaçınılmaz bir kader olmadığını, haber verme özgürlüğü hakkını çiğneyenlerin isimlerinin açıklanması ve hesap vermeleri gerektiğini hatırlatıyor.”
Medyayı ekonomik olarak çökertiyorlar
“Ekonomi” dalında ise ABD merkezli Alphabet (Google, YouTube) ve Meta (Facebook, Instagram, Threads), medyayı ekonomik olarak zayıflatan yapılar olarak yer aldı. Bu yapılar, Amazon ile birlikte, Çin hariç, dünya reklam piyasasının yüzde 56’sını ellerinde tutuyor. Aynı kategoride, Fransa’da son 10 yıldır medyada hakimiyetinin genişleten, Canal+, CNews, Europe1, Le Journal du Dimanche, vs gibi kuruluşların da sahibi medya patronu, milyarder sanayici Vincent Bolloré, çoğulcu medyayı tehlikeye atan tekelleşme faktörü olarak gösterildi.
2025’te 20 gazeteci mahpus, 3’üne ev hapsi
RSF bildirisinde, “Yasal” kategoride gösterilen Türkiye ile ilgili, “2023 seçimlerinden bu yana, toplumsal eylemler sırasında görev yapan gazetecilere yönelik şiddet ve gözaltılar sıklaşıyor. Recep Tayyip Erdoğan hükümeti, “yanıltıcı bilgiyi alenen yayma”, “terör örgütü üyeliği”, “terör örgütü propagandası” ve “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamalarına sistemli şekilde başvuruyor” ifadelerine yer verildi.
11 yıl içinde 250'den fazla gazeteci “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla yargılandı; bunların 19'u sadece 2025 yılında yargılandı. 2025’te 14 gazeteci mesleki faaliyetleriyle bağlantılı olarak hapis veya para cezalarına mahkum edildi.
20 gazeteci tutuklandı, bunlardan üçü halen tutuklu. Ayrıca üç haberci de ev hapsinde tutuldu – bu tedbirler artık kaldırıldı;
İsveçli gazeteci Joakim Medin, Stockholm'de PKK'nın düzenlediği bir gösteriyi haber yaptığı için Cumhurbaşkanı Erdoğan'a “hakaret” suçlamasıyla tutuklandı ve mahkum edildi;
Recep Tayyip Erdoğan'ın kamuoyuna yaptığı müdahalenin ardından, Temmuz ayında LeMan mizah dergisinin 5 temsilcisi tutuklandı.
İSRAİL, GAZZE'DE GAZETECİLERİ HEDEF ALMAYA DEVAM EDİYOR
RSF, BM Güvenlik Konseyi'ne ‘acil toplanma’ çağrısı yaptı
"Kışkırtıcı sorular provoke ediyor"
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın medyaya yönelik söyleminden örnek veren RSF, Erdoğan’ın 6 Mayıs 2025’te Beştepe'de 10. Anadolu Medya Ödülleri programında yaptığı konuşmaya değindi:
“Halkımız, kışkırtıcı sorular ve saldırgan bir üslupla açıkça provoke ediliyor. Adalet, hakaretlere tepki gösterdiğinde, bu sefer basın özgürlüğü denilerek yaygara koparılıyor....Manşetler sayesinde doğrudan hükümete ayar verildiği, imam hatip okullarının önünde sözde gazetecilerin nöbet tuttuğu utanç verici günleri artık geride bırakmaktan memnuniyet duyuyoruz. Türkiye bugün 2020 öncesine göre, çok daha serbest bir medya ekosistemine sahiptir”.
Basın Özgürlüğü Düşmanları listesini incelemek için tıklayın.
(NÖ)
