10 Ocak'ta meclis genel kurulunda görüşülen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nunda yapılan değişiklikle basın kartı sahibi gazetecilere yıpranma hakkı geri verildi. Basın meslek örgütleri yapılan yasa değişikliğini bianet'e değerlendirdi.
Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) Başkanı Ahmet Abakay düzenlemenin getirdiği "basın kartı" sınırlamasının çok sayıda gazeteciyi haktan mahrum bırakacağını belirtti. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Başkanı Orhan Erinç internet gazeteciliği yapanların yasa kapsamı dışında kaldığına dikkat çekti. Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) başkanı Ercan İpekçi ise gazetecilerin hak gaspına uğradığının altını çizdi.
Abakay: Gazeteci basın kartıyla anılmaz
Abakay yasanın basın kartı sahibi olmayan ve 212 sayılı yasa kapsamında olmayan gazetecileri kapsamadığını ifade ederek "düzenlemede büyük bir eksiklik olduğunu" ifade etti.
"Yasaya sarı basın kartı kısıtlaması eklenmiş. Basın kartı Türkiye'de tartışılması gereken bir konu. Gazeteci gazetecilik yapıyorsa üretim içindeki yeri gazeteciliktir."
"İşverenlerin çoğu gazetecileri 212 sayılı yasa kapsamında çalıştırmıyor. Gazeteci bu yüzden haktan yaralanamıyor. Anadolu'da ve bildiğimiz büyük gazete ve televizyonlarda binlerce gazeteci bu koşulda çalışıyor. Çok büyük haksızlık var."
"Gazeteci basın kartıyla anılmaz. Gazeteci gazetecilikle anılır. Gazeteciyi basın kartıyla tanımlamak doğru değildir.
Abakay, düzenlemenin gazetecilerin yanı sıra milletvekillerini de kapsamasını eleştirerek "vekiller, kendilerine bir hak daha tanımak için gazetecilerin yıpranma hakkını kullandılar" dedi.
Erinç: İnternet gazetecileri kapsam dışı
Erinç de düzenlemenin getirdiği basın kartı zorunluluğuyla internet gazetecilerini kapsamadığına dikkat çekti.
"Şu an da Türkiye'de internet gazeteciliğinin ve internet gazeteciliğinin yasal konumları belli değil. Çok sayıda meslektaşımız internette gazeteciliklerini sürdürüyorlar ancak 212 sayılı yasayla değiştirilen 5953 sayılı kanun kapsamında olmadıkları için hem bu yasadan yararlanamıyorlar. Hem de basın kartı alamadıkları için yıpranma payı alamamak gibi bir sonuç çıkıyor ortaya. "
"Basın kartı alabilmek için bu yasa kapsamında çalışması gerekiyor. Ancak bu kapsamda çalıştırmamanın bir yaptırımı yok. Bu yüzden gazetecilerin çoğu genel iş yasası kapsamında ya da serbest meslek erbabı statüsünde çalıştırılıyor. Demek ki bunların da yıpranma payından yararlanma haklarından ne yazık ki bulunmuyor."
İpekçi: Gazeteciler hak gaspına uğradı
İpekçi yeni düzenleme ile 2008'de yıpranma hakkı kaldırılmadan önceki düzenleme kıyaslandığında gazetecilerin hak kaybına uğradığını belirtti.
"Eskiden 212 sayılı yasaya tabi olarak çalışanlar yıpranma hakkından yararlanabiliyordu ancak şimdi onu daralttılar ve sadece basın kartı sahipleri bu haktan yararlanabilecek".
"Hak kaybı olacak. Çünkü basın kartı için bekle sürecinde olan gazeteciler bu haktan yararlanamayacak. Bir de basın kartı sahibi olmadan çalışan gazeteciler de var. Onlar için de ayrıca yeni bir sıkıntı yaratacak."
İpekçi, yasanın eskiden olduğu gibi gazeteci 212 sayılı kanuna tabii olarak çalışmaya başladığı andan itibaren yıpranma hakkından yararlanabilmesi gerektiğini ifade etti. İpekçi "Sigorta prim karşılığında bu hakkı veriyorsa eğer o gazetecinin o primi ödemeye başladığı andan itibaren bu kapsama dahil olması lazım" dedi.
TGS: Matbaa işçileri de kapsam dışı
TGS de düzenleme ile ilgili bir basın açıklaması yayınladı.
"1 Ekim 2008 tarihinden önceki düzenlemeye göre, yıpranma süresinin 5 yıla kadar olan kısmı, emeklilik yaş hadlerinden de düşülebiliyordu. 5510 sayılı Kanuna göre, bu süre 3 yılı geçemiyor. Burada da bir hak kaybı söz konusudur."
TGS, eski düzenlemeye kıyasla bu düzenlemede matbaa çalışanlarının kapsam dışında bırlakıldığına dikkat çekti.
Yıpranma hakkı, gazetecilere 1961 yılındaki 212 Basın İş Kanunu ile verilmiş, ancak 2008'deki 5510 Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile kaldırılmıştı. 10 Ocak 2013'te Meclis Genel Kurulu'nda görüşülen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nunda yapılan değişiklikle basın kartı sahibi gazetecilere ve milletvekillerine yıpranma hakkı geri verildi. (EA)
