"Türkiye, giderek daha önemli bir ekonomik partneri olan Suriye'ye akıl vermekten çekiniyor. Bahreyn, Mısır, Yemen'in ardından kapı komşusunda başlayan ayaklanmalar, Ankara'nın Kuzey Afrika ve Ortadoğu politikalarını tekrar düşünmeye itiyor."
IPS Haber Ajansı'ndan Jacques N. Couvas, "Başbakan Erdoğan Neden Esad'ın 'Düşmesine' İzin Veremez?" başlıklı makalesinde, Suriye'deki ayaklanmaların Türkiye'de nasıl karşılandığını yazdı. Couvas'ın yazısından satırbaşları şöyle:
* Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, hafta boyunca Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'la telefonda görüştü. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da Suriyeli mevkidaşı Velid Muallim ile telekonferans görüşmesi yaptı ve ülkedeki reform süreci için yardım teklif etti.
* Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Müsteşarı Hakan Fidan da başkent Şam'a giderek, ayaklanmalar hakkında Türkiye'nin endişelerini ifade etti.
* Suriye'de 12 Mart'ta başlayan protestolarda, toplam 100'den fazla insan hayatını kaybetti, yüzlerce eylemci de yaralandı. Suriye'deki iç karışıklık Türkiye'yi yakından ilgilendiriyor. Bir ülkenin istikrarını kaybetmesi, diğerini de yakından etkileyebilir. İki ülkenin 800 kilometrelik sınırı, siyasi eylemciler için bir geçiş noktası.
* Türkiye'nin bu ülkeyle ilgili en büyük endişesi, Suriye'deki 1.4 milyonluk Kürt nüfusu. Esad rejimi yıkılırsa, Türkiye'deki 15 milyon, İran'daki yedi milyon ve Kuzey Irak'taki altı milyon Kürt'ün bağımsız devlet talep etmesinden korkuluyor.
* Türkiye-Suriye arasında uzun yıllar süren gergin ilişkinin ardından, Yüksek Stratejik İşbirliği Konseyi kuruldu. İki ülke birlikte ilk askeri tatbikatı Nisan 2010'da yaptı.
* Türkiye, ekonomik ve jeopolitik çıkarları nedeniyle de Suriye'deki karışıklıktan huzursuz. Başbakan Erdoğan, gazetecilere "Esad'a, sorunların acilen çözülmesi için halkın reform taleplerine yanıt vermesini öğütledik. O da 'Hayır' demedi" demişti.
Ortadoğu'nun en baskıcı rejimi Suriye
* Suriye'nin uzun bir "demir yumruklu" yönetim geçmişi var. Beşar Esad'ın babası eski Devlet Başkanı Hafız Esad, 1963'teki darbeyle yönetimi ele aldığından beri tüm sivil hakları askıya alan sıkıyönetimi ilan etti. Sıkıyönetim hala yürürlükte.
* Uluslararası Af Örgütü (AI), Suriye'nin Ortadoğu'daki en baskıcı kanunlara sahip rejim olduğunu açıklamıştı.
* Son ayaklanmaların ardından, Esad geçen hafta reform sözü vermiş ve yeni partilerin kurulmasına izin vereceğini açıklamıştı. Ancak muhalifler teklifi kabul etmedi ve tam bir demokratik sistem taleplerini yinelediler.
* Türkiye iş dünyası, Erdoğan'ın Suriye reçetesinde, yolsuzlukların ve akrabalık ilişkilerinin tahakkümünün bitirilmesinin de olması gerektiğine inanıyor.
* Ancak Türkiye, giderek daha önemli bir ekonomik partneri olan Suriye'ye akıl vermekten çekiniyor. Bahreyn, Mısır, Yemen'in ardından kapı komşusunda başlayan ayaklanmalar, Ankara'nın Kuzey Afrika ve Ortadoğu politikalarını tekrar düşünmeye itiyor. (AS/EÖ)
