Azerbaycanlı yazar Akrem Aylisli (Ekrem Eyisli), son öyküsü "Stone Dreams"de (Taştan Hayeller) gerçekleri tahrif etmek, Azerbaycan tarihine kara leke çalmakla, vatan hainliğiyle suçlanıyor. Aylisli'nin ise söylediği tek bir şey var: "Benim öyküm barıştan başka bir şey anlatmıyor."
Anlayamıyorum, kitaplar nasıl yargılanır?
"Taştan Hayeller" öyküsünde öldürülmek üzere olan bir Ermeni'nin hayatını kurtarmaya çalışan ünlü bir Azeri sanatçının hikayesini konu alan, Akrem Aylisli, bianet'e yaptığı açıklamada "İnsanlar onlarca acı çekerken benim kitaplarım yargılanıyor," diyor ve ekliyor:
"Her gün kapımın önünde gösteriler düzenleniyor. Kitaplarım yakılıyor. Anlayamıyorum, nasıl olabilir? Sanat eseri nasıl yargılanabilir? Ama Azerbaycan'da oluyor."
Aylisli neredeyse her gün evinin önünde düzenlenen gösterilerin halkın tepkisi olduğuna inanmıyor. Çünkü sadece Rusça yayımlanan Druzhba Narodov (Halkların Kardeşliği) Dergisi'nde yayımlanan Taştan Hayaller'in henüz Azerice baskısı yapılmadı.
"Bu gösterileri düzenleyenler kitabımı hiç okumadılar ki. Bu insanlar devlet eliyle tahrik ediliyor. Burada sanatı siyasete alet etmek istiyorlar. Bir sanat eserine karşı kampanya yürütüyorlar. Sanat eserini yargılıyorlar."
"Kitabımda barıştan başka bir şey anlatmadım. Beraber yaşayabilmek için birbirimizi anlamaya, barışa ihtiyacımız var."
Vekilden DNA'sına bakılsın teklifi
Hikayesinin Aralık alında yayımlanmasının ardından Ocak ayında başlayan Aylisli'ye yönelik protestolar, evinin önüne kadar geldi. Kitaplarının yakıldığı, vatan haini ilan edildiği eylemlere rağmen yazar ülkesinden ayrılmayacağını açıkladı. Ancak tepkiler devam ediyor.
Azerbaycan Parlamentosu milletvekillerinin bazıları da vatan hainliği ile suçlanan Aylisli'ye yönelik nefret kampanyasına destek verdi. Musa Guliyev, eserin Ermenileri meşrulaştırırken, Azerbaycan halkını dünyaya acımasız, vahşi bir halk olarak gösterdiğini; Nizami Caferov yazarın vatandaşlıkta çıkarılması gerektiğini savundu. Mübariz Gurbanlı "Belki de Orhan Pamuk gibi Nobel ödülü almak istiyordur. Halkının tarihini çarpıtarak bazı insanları memnun etmek istiyor" dedi. Ahmet Veliyev ise "anti-Azerbaycan propagandası yapanların psikolojik durumunun kontrol edilmesi ve bu kişilerin genetik kodunun tetkik edilmesi gerektiğini" söyledi.
Cumhurbaşkanı da Aylisli'ye karşı
Geçtiğimiz hafta Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de bir kararname çıkararak yazarın "Halk Yazarı" ünvanını ve "Cumhurbaşkanlığı Bursunu" geri aldı. Kararname de şu ifadeler yer aldı:
"Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bağımsızlık yıllarında devlet ödüllerine layık görülmüş Akrem Aylisli halkın ona gösterdiği yüksek güveni kötüye kullanarak, son eserinde Azerbaycan tarihi ile ilgili gerçekleri Azerbaycan yazarı adına yakışmayan şekilde tahrif etmiştir."
Aliyev: Medya nefrete destek veriyor
Azerbaycan'lı insan hakları savunucusu avukat İntigam Aliyev, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in imza attığı kararın, yazara yönelik protestoların hükümet eliyle gerçekleştiğinin bir kanıtı olduğunu ifade etti. Aliyev, medyanın da bu nefret söylemine katkıda bulunduğuna dikkat çekti.
"Maalesef siyasi özgürlüğü süpheli televizyonlar ve iktidarın kontrölündeki diğer medya kurumları Aylisli'ye karşı siyasi kampanyaya dahil oldular."
"Yazara ve eserine karşı saldırgan, nefret dolu çıkışları hevesle yayınlayan bu programlar, Aylisli'ye destek veren görüşlerin sesini kıstılar, hakaretlerin hedefindeki yazara cevap hakkı dahi vermediler. İfade özgürlüğünü savunanlarsa büyük baskı altındalar."
Aliyev, gazeteci Rafik Tağı'nın da benzer bir propagandaya maruz kaldıktan sonra öldürüldüğünü hatırlattı.
Zarakolu'ndan dayanışma çağrısı
Türkiye'den de yayıncı Ragıp Zarakolu bir mektup yayınlayarak Ayisli'yedestek verdi:
"Vicdan, insanlığın en önemli hasletlerinden biridir. Vicdanlılar, dürüstler, doğrular: Adını ne koyarsanız koyun onlar, bir halkın ve ülkenin gerçek onuru olurlar bir gün; baltalılar ise asla!"
"Şu sıralarda Azerbaycan'ın onuru olarak kabul edilmesi gereken bir yazar ciddi bir ölüm tehditi altında. Ve bu tehdit bizzat bu ülkenin post-sovyet otokrat başkanından geliyor; ona verilen Azerbaycan Cumhuriyeti "Halk yazarı" ünvanını ve devlet ödülünü geri alıyor, yazarlık bursunu kesiyor, eşi ve oğlu işten atılıyor."
Zarakolu Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink'in öldürülmeden önce benzer süreçten geçtiğini ifade ederek dünya kamuoyuna Aylisli'yle dayanışma çağrısı yaptı.
* Bu haberde Agos'tan yararlanılmıştır. (EA)
