Tarih Vakfı ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), ders kitaplarında insan hakları ihlallerini inceledi ve barışçı, hakları gözeten, eşitlikçi bir eğitim için bir dizi öneri sıraladı.
İki kurum, bugün açıkladıkları proje sonuçlarına göre Türkiye'nin BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'ne koyduğu çekinceleri kaldırarak farklı grupların dinsel, etnik ve ana dilde eğitim hakkını sağlamasını istedi. Ayrıca "dünyada benzeri olmayan" Milli Güvenlik Dersinin müfredattan çıkarılması talep edilidi. Bu öneriler Milli Eğitim Bakanlığı ve ilgili yetkililere iletilecek.
Din dersi ya değişsin, ya kalksın
Özellikle Alevilerin çabalarıyla gündeme gelen fakat mahkeme kararlarına rağmen hükümetin adım atmadığı zorunlu din dersleriyle ilgili olarak raporda yer alan öneri şöyle:
"Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersleri için ilahiyat disiplini yerine din çalışmaları disiplini çerçeveli yeni bir müfredat programı ve bununla uyumlu yeni ders malzemeleri hazırlanmalı. 'Ahlâk' konusu dini bir çerçeveyle sınırlandırılmayıp, bu dersin içeriğinden çıkarılmalı. 'Din kültürü' dersiyle Sünni İslam inanışının belletilmesinden vazgeçilmeli. Bunlar yapılamıyorsa, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersinin müfredattan çıkarılması için gerekli adımlar atılmalı."
Yine dünyada da tartışma çıkaran, Türkiye'de Adnan Hoca lakaplı Adnan Oktar'ın savunuculuğunu yürüttüğü "yaradılış" görüşünün biyoloji derslerinde bilimsel bir kurammış gibi okutulmasından vazgeçilmesi istendi.
Barış eğitimi önerisi
Kitap yazarlarının toplumsal cinsiyet konusunda duyarlılığının artması için çalışma yapılmasını öneren araştırmacılar, cinsiyet temelli ayrımcılık içeren kitaplara onay verilmemesini istedi.
Rapor, ders kitapların öğrencilere "barış eğitimi" verilmesini öneriyor. Buna göre çatışmaların barışçı yöntemlerle çözülmesi, tüm tarafların gözetilmesi, tartışmanın anlayış içine yürütülmesini benimsetmeyi amaçlamalı.
- Ders kitaplarında Anadolu'da yaşayan halklara ya hiç değinilmiyor ya da düşmanlık aşılayan ifadelerle yer veriliyor. Kitaplar ayrımcı ifadelerden arındırılarak Türkiye toplumunun ve kimliğinin tüm bileşenlerine yer verilmeli.
- Ders Kitapları İnceleme Komisyonu'nun bilimsel olmayan önermelere yer veren ders kitaplarını onaylamaması gerekli.
- Ders kitaplarında verilen örneklerin referans çerçevesi genişletilmeli. Her konu ve her bilgi alanı, öğrenciye sürekli Kurtuluş Savaşı, bayrak, Atatürk ve benzeri "milli değer" aşılama vesilesine indirgenmemeli.
- İnsan Hakları dersi bağımsız bir ders olarak ve içeriği gözden geçirilerek yeniden müfredata konulmalıdır.
STK'lerle işbirliği
Raporda, İlköğretim 6-8. sınıflarda haftada bir saat seçmeli olarak okutulan Düşünme Eğitimi dersinin haftada 2 saate çıkarılması ve zorunlu derse dönüştürülmesi tavsiye edildi.
Ayrıca ders programları ve ders kitaplarının izlenmesi için STK'lerle işbirliği yapılması, okul aile birliklerinin etkinlik alanının genişletilmesi, öğretmenlere meslej içi eğitimde insan hakları eğitiminin zorunlu hale getirilmesi, ders kitaplarının yazım ve seçim sürecinin şeffaf hale getirilmesi de talepler arasında.
* Kapsamlı bilgi için Ders Kitaplarında İnsan Hakları Projesi.
