Sinn Fein milletvekili eski İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) üyesi Conor Terence Murphy Eğitimde Ortak Çözüm Derneği ile Diyarbakır Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü'nün (DİSA) düzenlediği Silah Bırakmada Taraflar: İrlanda Deneyimi Konferansı’nda Kuzey İrlanda’da silahların nasıl bırakıldığını anlatmak için Diyarbakır’daydı.
Çatışmada üç kuşak Murphy
bianet’e konuşan Murphy ailesinden üç kuşağın çatışmanın içinde yer almış biri olarak barışın yavaş adımlarla ama yayılarak geleceğini söyledi: “Tek çare barış konusunda ısrarcı olmak”
“Büyükbabam 1916 ile 1922 arasında gerçekleşen büyük savaşta, İralanda Bağımsızlık Savaşı’nda IRA’da yer aldı. Daha sonra 1960’larda çatışma yeniden alevlendi. Ben daha çok küçüktüm ama amcam o dönemde IRA’ya katıldı ve ardından hapis yattı. Amcamdan sonra ben ve kardeşim de IRA’ya katıldık.
1982’de tutuklanan Murphy beş yıl boyunca hapis yatıyor. Hapisten sonraysa Sinn Fein’in çalışmalarına katılıyor. Üç dönem boyunca Sinn Fein’in Newry ve Armagh bölgesinden seçilen Murphy Belfast’taki parlamentoda Bölgesel Gelişim Bakanı olarak görev yapıyor.
Kuzey İrlanda'da yavaş ama emin adımlar
Murphy Kuzey İrlanda sürecini şöyle özetliyor:
“Müzakere süreci IRA’nın eylemleri devam ederken başladı. İnsanların bu çatışmanın biteceğine inandığı günler de oluyordu, IRA’dan ya da Britanya tarafından öldürülen kişiler de oluyordu. Yani umutlu olduğumuz günler de vardı, umutsuz da. Fakat daha sonra merkez sağ partisi bizimle irtibat kurdu, bu küçük bir adımdı. Ancak küçük adımlar da olsa süreç yayılarak ilerledi.
“Müzakere süreçleri ‘slow dans’ gibi ilerler. Karşılıklı konuşmalar yapıldı, liderler, aracılar bir çatışmayı sona erdirecek bir diyalog imkanı yakalamak için uğraştı. Bu yüzden tarafların sorunları ve barışçıl çözümlerini işaret eden ortak bir örnek bir sözleşme üzerinde anlaşmaları birkaç yıl sürdü.
“Bu gerçekten çok yavaş ilerleyen bir süreçti ama çatışmanın sona ereceğine dair umutlarını yitirmiş olan kişileri bile barışın sağlanabileceğine inandırdı. Tabii bu süreç bugün hala devam ediyor. Hala sorunlarımızı çözmeye, bağımsızlığımız için mücadele etmeye devam ediyoruz.”
İlk Belfast meclisinde Kuzey İrlanda Kadın Koalisyonu
Murphy Kuzey İrlanda’da müzakere süreçlerine toplumun her kesiminden destek geldiğini ve sürece dahil olduğunu anlatıyor:
“Pek çok kesimden hatta uluslararası toplumdan pek çok kişi müzakere sürecine dahil oldu, bu sürece katılanların arasında hükümetin resmi olarak atamadığı kişiler de vardı.
“Kadın örgütleri de bu süreçte bir araya gelip Kuzey İrlanda Kadın Koalisyonu’nu (Northern Ireland Women's Coalition) kurdu. Seçimlere gitmeye karar vermiştik. O seçimlerde iki sandalye kazandılar. Sürece pek çok katkıları oldu. Bugün artık yoklar ama onlar sayesinde İrlanda partilerinde kadınlar çok güçlü.”
"Hiçbir müzakere mükemmel değil"
Murphy ne Kuzey İrlanda ne Güney Afrika ne başka bir çatışmanın çözüm sürecinin “mükemmel süreçler olmadıklarını” söylüyor. 9 Ocak’ta Paris’te üç PKK’li kadının öldürülmesiyle ilgili Murphy şunları söyledi:
“Müzakere süreçleri devam ederken belirli insanların öldürülmesi, belirli saldırıların gerçekleştirilmesi mümkün. Bunlar hep oldu. Bazen taraflardan biri diğer tarafta iki liderin olmasını istemez, bazıları güç dengesini değiştirmek ister ya da bazı odaklar süreçten memnun değildir. Bu yüzden benzer saldırılar, suikastler olabilir.
“Ama önemli olan pozitif diyalogu sürdürmektir. İnsanlara inatla barış için bir imkan olduğunu anlatmaktır. Çünkü insanların çoğu barış ister. Doğal olarak çatışmacı bir toplumda yaşamak istemez.
“Şüpheci olanlar, barışın gerçekleşemeyeceğini düşünenler bile bunu ister. Bu yüzden sabırlı davranmalı, yavaşça ama dikkatli olarak pozitif algıyı inşa etmek gerekir. İnsanlara bu eylemlerin korkunç ve üzücü olduğunu ancak hala barış için imkan olduğunu, hala çatışmanın çözülebileceğini anlatmak gerekir.”
"Barış Türkiye'nin çıkarına olacak"
Murphy Türkiye’deki müzakere sürecini de yakından takip edenlerden. Hatta Diyarbakır Newroz’unun ardından Belfast’taki parlamentoda bir resepsiyon vererek sürece destek olmuştu. Türkiye’deki müzakerelerle ilgili olarak ısrarla hatırlatıyor: Süreçler yavaş ilerliyor, sabırlı olmak, ne olursa olsun barış için ısrar etmek gerekiyor.
“Buradaki müzakere bizim 1990’larda ilk görüşmelere başladığımız zamana benziyor. Yani daha çok başlarda. Hala yapılması gereken çok şey, atılması gereken çok adım var. Görünen o ki PKK barış sürecine destek veriyor. Bu noktada Türkiye hükümetinin de sonuç vermeyen askeri çözümün tek alternatifinin diyalog olduğuna inanması gerekiyor. Bence buradaki sorunların çözülmesi için bir imkan var. Ve bence barış Türkiye’nin de çıkarına olacaktır.”
"Gençlerin ikna edilmesi gerekiyor"
Üç kuşak boyunca çatışmanın içinde yer almış olan Murphy ailesinin dördüncü kuşağı kızı Áine ile oğlu Oísin. Murphy çocuklarının, bütün hayatını adadığı siyasetten uzak olduğunu söylüyor. Ama şunları ekliyor:
“Gençler çok sabırsız, değişimin hemen gerçekleşmesini istiyorlar. Bazılarıysa eski çatışmalara bakıp bir mücadele ya da macera fırsatını kaçırdıklarını düşünüyorlar. Bu çok anlaşılabilir bir şey olduğu kadar sömürlebilecek bir durumda. Bazı güçler bunu kullanıp süreci baltalayabilir, gençlerin de hapse girmesine sebep olabilir."
Murphy gençlerin sürece dahil edilmeleri gerektiğini, özellikle gençlerle diyalog kurulup barışa, barışın gerekliliğine ve mümkünatına ikna edilmeleri gerektiğini söylüyor. (EA)
