Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) yayınladığı Finansal Piyasalar Raporu, bankaların krizden etkilenmek bir yana, karlılıklarını artırdığını gösteriyor.
Bununla birlikte, borcu nedeniyle takibe düşen insan sayısı artıyor.
Hem kar, hem de karlılık arttı
Rapora göre,
* 2009'un ikinci çeyreğinde bankaların net karı önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 33 arttı ve 11 milyar TL'ye ulaştı.
* Aynı dönemde faiz gelirleri 5,3 milyar TL arttı. Merkez Bankası faizleri indirince bankalar düşük faizle aldıkları parayı, tüketicilere yüksek faizle kredi olarak vermeye devam etti. Bankaların bireysel kredilerden elde ettiği faiz geliri bir yılda yüzde 19,4 artarken, ticari ve kurumsal kredilerden elde ettiği faiz geliri de yüzde 16,7 arttı.
Bireylerden alıp, borsaya veriyor
* Bankaların gelirinin yüzde 49'unu faiz gelirleri oluşturdu. Veriler, geçen seneye göre kredi faizi gelirlerinin arttığını gösteriyor. Menkul değerlerden alınan faiz geliri de arttı. Öte yandan mali piyasalardan elde edilen fazi geliri düştü.
* Giderlere bakıldığındaysa, en büyük kalem mevduatlara ödenen faizler. Karşılaştırınca, bankalar kredilerden 27, 735 milyar TL faiz geliri elde etti; mevduatlara 19 milyar 869 milyar TL faiz ödedi. Kredi fazi geliri bir yılda yüzde 17,7 artarken, mevduata verilen faiz gideri sadece yüzde 2,4 arttı. Mali piyasalardan 1,529 milyar TL faiz toplandı, mali piyasalara 4,217 milyar TL faiz ödendi. Bir yılda mali piyasalardan faiz geliri yüzde 19,3 azalırken, ödenen faiz yüzde 7,9 azaldı.
* Bankaların toplam faiz gelirleri yüzde 12,5 artarken, toplam faiz giderleri yüzde 1,2 azaldı.
Paradan kar, işlemden kar...
* Faiz dışı gelirlere bakıldığında, kredilerden alınan ücret ve komisyonların miktarının da bir yılda yüzde 29,3 arttığı görülüyor. Bankacılık hizmetlerinden elde edilen gelirler de yüzde 7,4 arttı.
* Toplam faiz dışı gelirler yüzde 5,8; faiz dışı giderler de yüzde 4,3 arttı. Sermaye piyasası işlemleri ve kambiyo işlemlerinin de içinde yer aldığı toplam diğer faiz dışı işlemlerden bankaların geliri de yüzde 162,3 arttı.
Kart borçları
* Kredi kartı borcu nedeniyle takibe düşen kişi sayısı 2 milyon 69 bin kişiye yükseldi. Haziran 2008'de bu rakam 1 milyon 264 bindi. Ödemesi gecikmiş kredi kartı borcu miktarı 12 milyar TL'ye yükseldi. Bir yıl önce bu rakam 9,8 milyar TL'ydi. Bu rakam, son ödeme tarihi itibariyle ödenmeyen borç miktarını belirtiyor.
* Devlet Bakanı Ali Babacan, 30 Nisan 2009 itibariyle 874 bin 657 kişinin kullandığı 1 milyon 301 bin 302 kredi kartında, tahsili gecikmiş ve takibe alınmış kredi miktarının 3 milyar 107 milyon TL olduğunu söylemişti. Bu kartların yarısı 1.000 TL ve altındaki borçlar.
* Öte yandan bankalar kredi kartı vermeye devam etti. Toplam kart limiti Haziran 2008'de 59,5 milyar TL'yken, bir yıl sonra 69,8 milyar TL'ye yükseldi.
* Kredi kartıyla yapılan alışverişlerin yüzde 93'ü mal ve hizmet alımı.
* Ayrıca Küçük ve Orta Boy İşletme (KOBİ) kredisi kullanan 148 bin kişi, konut kredisi kullanan 15 bin kişi, taşıt kredisi kullanan 35 bin kişi ve ihtiyaç kredisi kullanan 385 bin kişi de borçlarını zamanında ödemedikleri için takibe düşmüş durumda.(EÜ)
