Bangladeş’te Başbakan Şeyh Hasina'nın halk isyanı sonucunda ülkeden kaçarak Hindistan’a sığınmasının ardından protestoların başını çeken öğrenciler, yeni geçici hükümeti kurmak üzere Nobel Barış Ödülü sahibi Muhammed Yunus'un baş danışmalığa getirilmesi çağrısında bulundu.
Bangladeş’teki eylemlerin ardından Başbakan istifa etti
Ülkeyi yirmi yıldır yöneten Şeyh Hasina, halkın öfkesine yol açan adaletsiz çalışma yasası tasarısına karşı patlak veren güçlü protestoların, öğrenci gençlerin öncülüğünde “Hasina istifa” talebiyle bir halk isyanına dönüşmesinin ardından dün beklenmedik bir hızla devrilmişti.
Başkentte yayımlanan İngilizce gazete Dhaka Tribune, pazartesi günü binlerce protestocunun Şeyh Hasina'nın istifası talebiyle Başbakan’ın konutuna yürüyüşe geçerek Dakka sokaklarına egemen olması sırasında en az 135 kişinin öldüğünü bildirdi.
Genelkurmay Başkanı Vaker üz-Zaman ordunun Cumhurbaşkanı Muhammed Şahabuddin ve siyasi parti temsilcileriyle yeni hükümet için görüşmelerde bulunacağını söyledi. Şahabuddin ayrıca cezaevinde tutulan eski Başbakan Halide Ziya ve öğrenci protestocuların serbest bırakılmasını emretti.
Ayrımcılık Karşıtı Öğrenci Hareketi'nin liderlerinden Nahid İslam, yayımladığı bir videoda "Uluslararası tanınırlığı olan Nobel ödülü sahibi Dr. Muhammed Yunus'un geniş kabul gören baş danışman olacağı geçici bir hükümet kurulmasına karar verdik" dedi.
İslam, “Dr. Muhammed Yunus ile görüştük[lerini] ve Dr. Muhammed Yunus[’un] öğrencilerin çağrısı üzerine Bangladeş'i korumak için sorumluluğu üstlenmeye karar verdi[ğini]” duyurdu.
Yunus'un ofisinden bir yetkili, öğrencilerin talebini kabul ettiğini doğruladı.
2006’da Nobel Barış Ödülü'nü kazanan öncü mikro kredi kuruluşu Grameen Bank'ın kurucusu 84 yaşındaki Yunus Bangladeş’in en saygın şahsiyetlerinden biri. Yandaşlarının, Şeyh Hasina'nın potansiyel rakibine karşı güttüğü “siyasi kan davası” dedikleri baskıların sonucunda Yunus bir çok kez mahkeme karşısına çıkarılmıştı.
Nobel ödülü sahibi Muhammed Yunus'a seçimlere 5 gün kala 6 ay hapis
Şeyh Hasina Hindistan’da
Hindistan hükümeti, Şeyh Hasina'nın Pazartesi akşamı Delhi'ye geldiğini doğruladı.
Hindistan Dışişleri Bakanı S. Jaishankar parlamentoya, "Çok kısa sürede Hindistan'a gelmek için onay istedi," dedi. "Aynı anda Bangladeş yetkililerinden uçuş izni talebi aldık. Dün akşam Delhi'ye geldi."
Bazı haberlere göre, yeğeni Tulip Siddiq'in iktidardaki İşçi Partisi'nde milletvekili olduğu ve Hazine'de ekonomi sekreteri olarak görev yaptığı Şeyh Hasina Birleşik Krallık’a sığınmayı planlıyor.
Ancak, Birleşik Krallık’ta yetkililer, Şeyh Hasina'nın “hoş geldin” denerek karşılanma olasılığına ihtimal vermiyor. Ülkenin göç kurallarının -bu kaçan bir başbakan bile olsa- sığınma veya geçici sığınma talebinde bulunan birinin mutlaka kabul göreceğine ilişkin bir hüküm olmadığını belirtiyorlar.
Financial Times’ın görüşlerine baş vurduğu adının açıklanmasını istemeyen bir yetkili, “ülkenin politikası[nın], uluslararası koruma arayan herkesi, güvenliğe giden en hızlı yol olarak ulaştıkları ilk güvenli ülkeye sığınma talebinde bulunmaya teşvik etmek [olduğunu]” -"yani Hindistan’da kalmaya devam etmesini önereceklerini" söyledi.
Arka plan
Şeyh Hasina'nın görevi bırakması, Bangladeş'in çalkantılı siyasetini ve sarsıntılı ekonomisini daha da karmaşık hale getirdi. Bu yıl hile karıştığı iddia edilen seçimlerle beşinci kez iktidara gelen başbakan, giderek daha otoriter bir yönetim sergilemeye başlamıştı.
Pazartesi günü, Şeyh Hasina'nın kaçış haberleri yayılırken, protestocuların ikametgahına ve diğer yönetim binalarına saldırmasını izleyen yağma haber ve görüntüleri, 2022'de Sri Lanka'da cumhurbaşkanı Gotabaya Rajapaksa'nın devrilmesini hatırlatıyordu.
Ayaklananlar, başbakan ve iktidardaki Avami Birliği partisinin kişiye tapınma törenlerinin konusu olan Şeyh Hasina'nın babası, Bangladeş’in Pakistan’dan bağımsızlık mücadelesinin lideri Şeyh Mujibur Rahman'ın heykellerini de devirdiler.
Bangladeş’teki protestolar, kamuda işe alınacaklar arasında ülkenin Pakistan'dan ayrıldığı 1971 iç savaşında görev almış olan gazilerin torunları başta olmak üzere belirli gruplara öncelik tanınmasını öngören bir kota getirilmesi planına tepki olarak patlak verdi. Şeyh Hasina'nın istifasından önceki haftalarda gösterileri bastırmak için girişilen saldırılarda yaklaşık 300 kişi öldürüldü.
İyi Yönetişim İçin Yurttaş Hareketi’nden Badiul Alam Majumdar "çok fazla öfke, hayal kırıklığı ve buna karşılık yapılan tüm kötülüklerin hesabının hızla sorulacağına dair çok yüksek beklentiler [olduğunu]” söyledi.
"Şiddet ve intikam kabul edilemez ve durdurulması gerekiyor," diye ekledi. "Yeni bir başlangıç yapıyoruz.”
(AEK)
