Baroya Amedê têkildarî “Pêvajoya Aştî û Civaka Demokratîk”, li hotêleke navçeya Sûrê ya Amedê civînê li dar xist.
Hevserokê Giştî yê Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Gelan (DEM Partî) Tuncer Bakirhan, Hevseroka Giştî ya Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) Eren Keskîn, Hevberdevka Kongreya Demokratîk a Gelan (HDK) Meral Daniş Beştaş, parlamenter, nûnerên partiyên siyasî û rêxistinên civaka sivîl jî tev li bûn.
Li gorî nûçeya MAyê Serokê Baroya Amedê Abdulkadîr Guleç di civînê de bal kişand ser komîsyona li Meclisê hatiye avakirin û got ku girîng e komîsyon li derdorên cuda guhdarî dike. Guleç, got ku guhdarîkirin bi tena serê xwe ji bo çareseriyê bes nakin, gavên ku fikarên Kurdan ji holê radikin nehatin avêtin, ji hêviya civakê re nebûn bersiv û gavên şênber nehatine avêtin.
Guleç, anî ziman ku ji bo çareseriyê divê di mijara girtiyên nexweş, tevlibûna endamên rêxistinê ya jiyana civakî û di gelek mijarên din de guhertinên yasayî bên kirin û got:
“Her tim qala guherandina yasa û destûra bingehîn tê kirin lê mijarên bi qanûn û destûra bingehîn nayê kirin jî hene.” Guleç, biryarên DMME’yê yên têkildarî Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan û Hevserokê HDP’ê yê berê Selahattîn Demîrtaş bi bîr xist. Guleç, got: “Heke behsa pêvajoyeke nû were kirin û aştî li vê xakê mayinde bibe, wê demê divê biryara ‘mafê hêviyê’ ya têkildarî birêz Ocalan were cîbicîkirin. Ev yek ji bo serkeftina pêvajoyê girîng e.”
Destûra Bingehîn a nû
Guleç, astengkirina axaftina bi Kurdî ya Dayikên Aştiyê û cezadayîna reklama bi Kurdî ya Amedsporê hêviyên gel dişikînin û got:
“Destûreke Bingehîn a ku 86 milyon welatiyan hembêz dike, destûreke xwe dispêre peymana civakî û her kes xwe tê de azad û wekhev hîs dike, mecbûriyet e. Ji mafê perwerdeya bi zimanê dayikê ya Kurdan heta gelek mijarên din, divê sererastkirinên qanûnî bên kirin.”
Hevserokê Giştî yê DEM Partiyê Tuncer Bakirhan jî got ku hêviya wan ji pêvajoyê heye û got: “Ji bo ev pêvajo ji zemîna ewlehiyê derbasî zemîna guftûgoyê bibe me tişta ji dest dihat kir. Di sala derbasbûyî de tiştên girîng çêbûn. Pir girîng e ku hema hema qet pevçûn tune ne. Domandina pêvajoya guftûgoyê, avakirina komîsyonê girîng in. Lê me dikariyan niha li cihekî hêj girîngtir bûna. Dikariya gavên herêmê bêhtir aram dike bihatina avêtin. Îktîdarê dikariya di mijara edalet, hiqûq û demokrasiya herêmî de bêhtir bi wêrek tevbigeriya. Lê tevî provokasyonan jî ev saleke didome û ev pir biqîmet e. Hin kes ji bo pêvajo têk biçe, ji bo sirûda cenazeyê lê bixin pir hewl dan. Lê bila qet wê hêviyê nejîn. Birêz Ocalan û partiya me dê di vê mijarê de hêviyê nede tu kesî.”
"Divê Meclîs êdî yasayên aştiyê bixe rojeva xwe"
Bakirhan, bi lêv kir ku komîyonê biqasî tê xwestin li dînamîkên civakê guhdarî kiriye û wiha pê de çû:
“Rûpelekî nû, êdî mecbûriyet e. Heke daxwaz û pêşniyarên heta niha ji bo komîsyonê hatine kirin bên cîbicîkirin, jixwe beşeke mezin a pirsgirêkê çareser dibe. Pêşniyarên kesên pirsgirêk jiyayîn hene û em dixwazin komîsyon van binirxîne. Divê Meclis êdî yasayên aştiyê bigire rojeva xwe. Divê Meclis yasayên veguhêz, TMK, TCK û di mijarên xurtkirina rêveberiyên herêmî û qanûnên înfazê tavilê bigire rojeva xwe û ev yasa ji Meclisê derbas bibin. Ev, daxwazên sereke yên civakê ne. Ji bo entegrasyona demokratîk divê yasa bên derxistin. Entegrasyona demokratîk, tê wê wateyê ku di serî de Kurd, hemû kes di nava hiqûq û hemwelatiya wekhev de bijî. Formula pêkvejiyanê ye. Ji bo di sedsala duyemîn de rewşên neyînî neqewimin, pêdivî bi komara demokratîk heye. Çareserî ew e ku hiqûqeke Kurdan nas dike hebe.”
Bakirhan, bal kişand ser geşedanên li Sûriyeyê û got ku divê meseleya li Sûriyeyê weke astengiyeke li pêşiya pêvajoya çareseriyê ya li Tirkiyeyê neyê bikaranîn. Bakirhan, got ku heke pêvajo bi ser keve dê ev bo Sûriyeyê jî bibe model û şertê ji bo Sûriyeyê dê zirarê bide pêvajoyê.
"Aktorê herî girîng ê pêvajoyê Ocalan e"
Bakirhan, destnîşan kir ku divê şertên Abdullah Ocalan bên başkirin û axaftina xwe wiha qedand:
“Aktorê herî girîng ê vê pêvajoyê, li Îmraliyê ye. Aştiyeke pir girîng dimeşîne. Hewldanên birêz Ocalan ên ji bo aştiyê pir biqîmet in. Divê şertên azad ên birêz Ocalan bên avakirin. Wê demê dê helwestekî berfirehtir ji bo çareseriyê raber bike. Ji bo mafê hêviyê ku birêz Bahçelî behs dikir divê gavên pêwîst bên avêtin. Aştiyeke bêyî demokrasiyê nabe, bêyî demokrasiyê jî aştiyeke mayinde nabe. Dikare gavên dijberiya siyasî hinek nerm dike bên avêtin. Divê birêz Îmamoglû negirtî bê darizandin, hevalên me yên girtî û girtiyên nexweş bên berdan, girtîgeh bên valakirin. Meseleya Kurd, meseleyeke hiqûqê ye. Divê em bi hev re piştgiriyê bidin hiqûqa Kurdan nas dike. Herî dawî di 22’yê Cotmehê de sîrena trenê vêket û di 27’ê Sibatê jî tren bi rê ket. Bawer bikin ev tren dikare ji 86 milyon kesan re komara demokratîk bîne. Heke em bi vê trenê re negihin, dê ev civak sedsalên din vê kaosê bijî. Ji bo vê divê em mil bidin milên hev.”
(AB/AY)
