Hükümet ve devlet başkanları, bakanlar ve Avrupa Birliği (AB) Komisyonu üyelerinden oluşan sekiz kişilik Bağımsız Türkiye Komisyonu, AB'yle Türkiye'nin üyelik müzakerelerinin önündeki engelleri kaldırmasını tavsiye etti.
Komisyon'a göre bu süreçte anahtar, Kıbrıs sorununun çözümü. Komisyonun başkanı, 2008 Nobel Barış Ödülü sahibi, eski Finlandiya Devlet Başkanı Martti Ahtisaari, "Kıbrıs'taki bölünmüşlüğün çözümü, Türkiye'ye AB'ye üyelik yolunda büyük hız kazandıracak. Statükonun sonsuza dek süreceğine dair baştan çıkarıcı görüş, aslında bir hayal. Bu dönemde eylemsizliğin bedeli çok yüksek" diye konuştu.
"Avrupa'da Türkiye: Kısır Döngüyü Kırmak" başlıklı rapor, Türkiye'nin gündemindeki temel sorun alanlarını, AB'yle ilişkileri ve AB'nin tutumunu ele alıyor.
"Türkiye'ye adil davranmak", "Türkiye'de kaçırılan reform fırsatları", "Kıbrıs'ta yeniden acil çözüm fırsatları", "Kürt sorunu", "Türkiye ve bölgesi", "Türkiye'nin Ermenistan açılımı", "İslam ve laik Türk devleti", "Ekonomik dayanıklılık" alt başlıklarını taşıyan rapora göre, Türkiye'de demokratikleşme, Avrupalıları Türkiye'nin AB'de yeri olduğuna ikna etmenin en iyi yolu.
Yaklaşık 50 sayfalık raporun sonunda, Komisyon'un 2004'te yazdığı, "Gerekli koşulları yerine getirdiği taktirde AB tarafından kabul edilmeyi beklemek Türkiye'nin her açıdan hakkıdır" dediği ilk raporunun sonuç metni de ek olarak yer alıyor.
"İmtiyazlı ortaklık olmaz"
Komisyon, Türkiye'nin AB üyeliğine Avrupalı politikacılardan gelen keskin itirazların ve kamuoyunda AB'nin genişlemesine dair artan direncin, Türkiye'deki reform sürecini de yavaşlattığına dikkat çekiyor.
Ahtisaari "Müzakerelere yeni bir soluk getirmek için, AB daha önceki taahhütlerini yerine getirmeli ve üyelik kapısını açık tutmalı; yeni sözler verilmesine gerek yok" dedi. Raporda "Türkiye'nin katılım müzakerelerinin ortak hedefi üyeliktir, 'imtiyazlı ortaklık' gibi bir başka seçenek değil" deniyor.
Kürt sorununa çözüm kimliğin tanınması ve eşit yurttaşlık
Komisyon, hükümetin Kürt sorununun çözümüne dair girişimlerini olumlu buluyor, PKK'nin ve hapisteki lideri Abdullah Öcalan'ın meşru siyasi muhatap olamayacağını savunuyor. Komisyon'un Kürt sorununda çözüm önerisi şöyle:
"Türkiye'nin istikrarı için ivedilikle bundan daha fazlası yapılmalıdır. Bu tehlikeli gerginliğin ortadan kaldırılabilmesinin ve sorunun kalıcı bir biçimde kökünden çözülebilmesinin tek yolu, Kürtler'e dillerini tam olarak kullanabilme hakkının verilmesi ve kimliklerine saygı gösterilmesi yoluyla Türkiye'nin bütün vatandaşlarına gerçek bir eşitlik sağlanması ve bir yandan da güneydoğudaki ekonomik ve toplumsal sorunların giderilmesi yönündeki çabalara devam edilmesidir. "
Ermenistan'la ilişkiler
Komisyon, Ermenistan'la ilişkilerle ilgili de şunları söylüyor:
"Türkiye'de samimi bir geçmişle yüzleşme süreci başlamıştır ve 1915 olayları bugün açık bir biçimde tartışılmaktadır. Ancak bu, Türk toplumunun kendisinin gerçekleştirmesi gereken bir görevdir.
"Dışarıdan gelecek baskılar, özellikle yabancı parlamentoların 1915 olaylarını soykırım olarak niteleme yönünde aldıkları kararlar ters tepmektedir ve bunlardan kaçınılmalıdır. İkili ilişkiler açısından ise Cumhurbaşkanı Gül'ün geçen yıl Erivan'a gerçekleştirdiği ziyaret tam normalleşmenin yolunu açmıştır.
"Bağımsız Türkiye Komisyonu'nun görüşüne göre, iki taraf açılan bu yolda gecikme olmadan ilerlemeli ve bu konuyla Dağlık Karabağ sorunu arasında bağlantı kurmamalıdır. Ermenistan'a uygulanan tecridin sona erdirilmesinin ve Türkiye'yle Ermenistan arasında dostane ilişkiler kurulmasının, uluslararası arabuluculuk çabalarını neredeyse yirmi yıldır boşa çıkaran bu sorunun çözümüne olumlu katkısı olacağı kesindir. " (TK)
* Komisyonun üyeleri: Martti Ahtisaari (Başkan) , eski Finlandiya Cumhurbaşkanı, 2008 Nobel Barış Ödülü Sahibi ; Kurt Biedenkopf eski Saksonya Eyaleti Başbakanı, Almanya ; Emma Bonino, eski Avrupa Komisyonu Üyesi, eski Uluslararası Ticaret ve Avrupa İşleri Bakanı, İtalyan Senatosu Başkan Yardımcısı ; Hans van den Broek , eski Hollanda Dışişleri Bakanı, eski Avrupa Komisyonu Üyesi; Bronisław Geremek (13 Temmuz 2008'de hayatını kaybetti; anısına üyeliği sürdürülüyor) , eski Polonya Dışişleri Bakanı; Anthony Giddens , eski London School of Economics and Political Science Direktörü; Marcelino Oreja Aguirre , eski İspanya Dışişleri Bakanı, eski Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, eski Avrupa Birliği Komisyonu Üyesi; Michel Rocard , eski Fransa Başbakanı; Albert Rohan (Raportör) eski Dışişleri Genel Sekreteri, Avusturya .
* Raporun Türkçe tam metnine erişmek için tıklayın.
