Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Aziz Çelik, asgari ücretin ABD doları karşısında Cumhuriyet tarihinin en yüksek düzeyinde olduğuna ilişkin tartışmaya yeni bir boyut kazandırdı.
Asgari ücret ile dolar karşılaştırmasının tek başına yeterli olmayacağını belirten Çelik, dolar enflasyonuna, satın alma gücü paritesine ve kişi başı gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) artışına bakılması gerektiğini belirtti.
Brüt asgari ücret artışının kişi başına düşün gayri safi yurt içi hasıla artışının altında kaldığını ifade etti:
2002'de brüt asgari ücretin 156 dolar olduğu, 2024'te tahminen 543 ABD doları olacağı doğrudur. Bu hesaba göre dolar cinsinden brüt asgari ücret 3,47 kat artmış oluyor.
Oysa kazın ayağı öyle değil. Asgari ücret-dolar hesabı öyle bakkal hesabıyla yapılamaz. Dolar karşılaştırmasının anlamlı olabilmesi için asgari ücreti ekonomideki diğer değişkenlerle dolar üzerinden karşılaştırmanız lazım. Madem asgari ücrette dolar karşılaştırması yapıyorsunuz ekonomideki diğer değişkenlere de dolar olarak bakmanız lazım.
Doğru sonuca ulaşmak için ABD doları cinsinden kişi başına gayri safi yurt içi hasıla artışı ile (ekonomik büyüme) ile dolar cinsinden brüt asgari ücret artışını karşılaştırmak gerekir.
2002 ile 2024 arasında brüt asgari ücret 156 dolardan 543 dolara çıkarken aynı dönemde kişi başına GSYH 3 bin 608 dolardan 12 bin 875 dolara çıkıyor. Kişi Başına GSYH 3,57 kat artıyor.
2024 verileri Orta Vadeli Program hedefleridir. 2024 yıl ortası dolar kuru 36,8 TL, Kişi başına milli gelir tahmini 12 bin 875 ABD dolarıdır).
Diğer bir ifadeyle dolar olarak brüt asgari ücret artışı Kişi Başına GYYH artışının altında kalıyor! Brüt asgari ücret dolar cinsinden 3,47 kat, Kişi başına GSYH 3,57 kat artıyor. Daha açık yazalım. Brüt asgari ücret dolar cinsinden göreli olarak düşmüştür.
(HA)
