AYM'DEN ERİŞİM ENGELİ İÇİN PİLOT KARAR

AYM, TBMM'ye yapısal sorunları gidermesi için 1 yıl verdi

Anayasa Mahkemesi, aralarında BirGün, Gazete Duvar ve Diken'in de gazetelerde bazı haberlere getirilen erişimin engeli için ‘hak ihlali’ dedi ve tazminat ödenmesine hükmetti.

İstanbul

AYM, TBMM'ye yapısal sorunları gidermesi için 1 yıl verdi

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Anayasa Mahkemesi (AYM) 27 Ekim 2021'de internet erişim engellerine yönelik bir pilot karar aldığını duyurmasının ardından bugün gerekçeli kararı yayınladı.

TIKLAYIN - AYM 'erişim engelleri' için hak ihlali dedi: Yeni düzenleme yapılsın

BirGün, Gazete Duvar, Artı Gerçek, Sol.org.tr, Diken, ve TarımdanHaber ile Çiğdem Toker'in bireysel başvurusunu birleştirerek görüşen yüksek mahkeme, toplamda 129 habere getirilen erişim engeli için ‘hak ihlali’ dedi.

Anayasa'nın 26 ve 28. maddelerinde yer alan ifade ve basın özgürlüğü ile 40. maddesinde güvence altına alınan etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine hükmetti.

Hak ihlallerinin yapısal sorundan kaynaklandığını belirten AYM, ‘pilot karar usulü’nün uygulanmasına, ‘yapısal sorunun giderilmesi için keyfiyetin TBMM’ye bildirilmesine’ karar verdi.

Ayrıca bazı başvuruculara 8 bin 100’er lira manevi tazminat verilmesine hükmetti. Dava masraflarının yasal faiziyle geri ödenmesine karar verdi.

Pilot karar uyarında eğer 1 yıl içinde yeni yasal düzenleme yapılmazsa AYM tüm benzer başvurular için hak ihlali kararı verecek.

Yüksek mahkemenin kararında şunlar öne çıktı:

Erişim engeli usulünün kapsamı hukuki ve yeterli açıklıkta olmalı.
Erişim engeli için acil toplumsal ihtiyaç zorunluluğu getirilmeli.
Kamu makamların müdahale sınırı ortaya konulmalı.
Keyfi uygulamalara yol açmayacak güvenceler oluşturulmalı.
Erişim engelli kararları istinaf ve temyiz denetimine açılmalı.
Sulh ceza hakimlikleri erişim engeli kararlarına son çare olarak başvurmalı.

Türkiye'de ne kadar içerik erişime engelli

İfade Özgürlüğü Derneği'nin paylaştığı verilere göre son 14 yılda Türkiye'den 467 bin 11 web sitesi 764 farklı kurum (mahkemeler ve idari kurumlar) tarafından verilen 408 bin 808 farklı kararla erişime engellendi. Sadece 2020'de erişime engellenen web sitesi sayısı 58 bin 809.

Ayrıca rapora göre 2020'de 236 farklı sulh ceza hakimliği tarafından verilen 819 farklı kararla erişime engellenen 5 bin 645 haber adresi (URL) tespit edildi. Şubat 2014'ten bu yana da toplam sayı 22 bin 554 haber.

2020 sonu itibariyle 5651 sayılı Kanun ve diğer hükümlere istinaden uygulanan erişim engelleri şöyle:

467 bin 11 web sitesi
150 bin URL adresi
7 bin 500 Twitter hesabı
50 bin tweet
12 bin YouTube videosu
8 bin Facebook içeriği
6 bin 800 Instagram içeriği

AYM kararının özeti için buraya, tamamı içinse buraya tıklayın

Pilot karar nedir?

Anayasa Mahkemesi, bireysel başvurunun yapısal bir sorundan kaynaklandığını ve bu sorunun başka başvurulara da yol açacağını öngörmesi durumunda pilot karar usulüne başvuruyor.

Yüksek Mahkeme bir ya da birkaç dosya belirleyerek, benzer başvurulara ilişkin tek bir karar veriyor. Bu kararda; yapısal sorunun ne şekilde çözüleceğine dair ilkelere yer alıyor. İdari mercilerin bu ilkeler çerçevesinde sorunu çözmesi isteniyor. Sorunun verilen sürede çözülmemesi durumunda Yüksek Mahkeme, tüm dosyaları topluca görüşerek, ihlal kararı veriyor.

TIKLAYIN - BİA Medya Gözlem Raporları

(HA)