AYM'den Mülkiyet Hakkı Kararı: "Her El Koyma Zarara Yol Açar"

Haberin Kürtçesi / İngilizcesi için tıklayın 

Ceza soruşturması sırasında el konulan ürünlerinin zarar gördüğüne dair başvuru yapan iş insanını haklı bulan Anayasa Mahkemesi, “mülkiyet hakkının ihlal edildiğine” hükmetti.

Başvuru sahibi, tekstil ürünleri alım ve satımı yapan bir şirketin sahibiydi. Kendisine açılan davadan beraat eden şirket sahibi, dava süresince el konulmuş olan şirket ürünlerinin gördüğü zararla ilgili AYM’ye başvurmuştu.

AYM, “başvurucunun mülkiyet hakkına el koyma suretiyle yapılan müdahalenin ölçülü olabilmesi için, uğradığı zararlarının giderilmiş olması gerekmektedir” kararını verdi.

El konulan ürünler dört yıl sonra iade edildi

El koyma işlemi, 1999’da gerçekleşti.

Şirketin Libya'ya ihraç edilmek istediği tekstil ürünlerine, beyannamede belirtilen eşyadan sayı ve nitelik olarak farklı olduğu, ayrıca değerinin yüksek gösterildiği gerekçeleriyle, 15 Temmuz 1999’da gümrük makamlarınca el konuldu.

İzmir Cumhuriyet Başsavcılığının hazırladığı iddianame ile şirketin Yönetim Kurulu Başkanı T.Y. ile gümrük komisyoncusu olan O.N.G. hakkında toplu gümrük kaçakçılığı suçundan dava açıldı.

Her ikisi de İzmir 1. Ağır Ceza Mahkemesinde yapılan yargılamada tüm suçlardan beraat etti. Mahkeme ayrıca suça konu eşyanın karar kesinleştiğinde iadesine karar verdi. Karar Yargıtayca onandı ve şirket ürünleri, sahiplerine 10 Mart 2003’te, el konulduktan dört yıl sonra iade edildi.

Zararının karşılanması için dava açtı

Şirket sahibi de el konulan giysilerle ilgili İzmir 3. Asliye Ticaret Mahkemesinde Maliye ve Gümrük Bakanlığı aleyhine tazminat davası açtı.

Dava dilekçesinde, kendisi hakkında ağır ceza mahkemesince beraat karan verildiği belirtilerek, el konulan tekstil ürünlerinin dört yıl koli içinde kalması nedeniyle defolu aâle gelmesinin muhtemel olduğu ve kazanç kaybı, değer kaybı, düzeltme ve elden geçirme masrafı gibi maddi zararların oluştuğunu ifade etti.

Gümrük idaresince el konulan eşya iade edilmiş olsa da meydana gelen değer kaybı ve ticari kazanç kaybı nedeniyle oluşan maddi zararın yasal faiziyle birlikte tazmin edilmesini talep etti.

Başvuruları birkaç mahkeme arasında gidip gelip reddedilince AYM’ye bireysel başvuruda bulundu.

“Uğradığı zararın giderilmesi gerekir”

AYM kararını bugün açıkladı, şirket sahibinin mülkiyet hakkının ihlal edildiğine hükmederek tazminat davasında yeniden yargılama yapılması için dosyanın İzmir 2. İdare Mahkemesine gönderilmesine hükmetti.

AYM’nin gerekçeli kararında, “El koyma suretiyle yapılan müdahalenin ölçülü olabilmesi için, uğradığı zararlarının giderilmiş olması gerekir” dendi:

“Başvurucunun ihraç etmek istediği tekstil ürünlerine kaçak eşya olduğu şüphesiyle Gümrük İdaresince el konulmuş ancak yapılan ceza soruşturması ve kovuşturması neticesinde bu ürünlerin kaçak olmadıkları tespit edilmiştir.

“Gümrük makamlarının belirtilen tespitleriyle bu eşyaya yaklaşık üç yıl sekiz ay boyunca fiilî olarak el konulmuş, başvurucu bu süre boyunca eşyasından yararlanamamış ve bu eşyanın geçen sürede değer kaybına uğradığı da tespit edilmiştir.

“Buna rağmen herhangi bir tazminat da ödenmediğine göre el koyma suretiyle mülkiyet hakkına yapılan müdahalenin başvurucuya şahsi olarak aşın bir külfet yüklediği açıktır.”

Kararda ayrıca, “Anayasa Mahkemesinin el koyma nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği yönündeki başvurularda açık olarak belirttiği üzere her el koyma kaçınılmaz olarak zarara yol açar” ifadesi yer aldı. (AS)