Türkiye'de koruma altında olan ayılar, yedi yıl aradan sonra Çevre Bakanlığı'nın izniyle yeniden avlanmaya başlandı. Artvin'de iki, Kastamonu'da üç ayı 'fırsatçı ve yağmacı' diye vuruldu bile.
Aslında Türkiye'de hiç ayı vurulmuyor değil. Vurduğu ayının kendisine saldırdığını söyleyenler, zaten 17 bin YTL'lik av yasağı cezasını ödemiyor. Yeni uygulama sadece avı resmileştirdi.
Radikal'in bakanlıktan edindiği bilgiye göre 'fırsatçı ayı' avına katılanlar, ayı başına 7 bin 500 YTL ödedi. Avcılardan alınan bu paranın yüzde 80'i ayıdan zarar gördüğünü söyleyen köylere verilecek.
Fırsatçı ayı avı kapsamında, belirlenen 'Dört yaşından büyük, erkek'lerin vurulmasına karar verilmişti. Bakanlık yetkilileri, vurulan ayıların erkek mi dişi mi olduğunun belirlenemediğini söyledi.
Türkiye'de beş bin ayı var
Anadolu Ajansı'na (AA) konuşan Çevre Bakanlığı yetkililerine göre, sorun, koruma altındaki ayıların sayısının artmasıyla başladı:
"Bu yıl ayılarla ilgili 500 şikâyet geldi. 100'e yakını Bakanlığa tazminat davası açtı. Ekiplerimiz de sahaya çıktı. Bazı yerlerde 10 bin hektar alanda ayı popülasyonunun üç bireyi geçtiğini gördük. Sayı üçü geçti mi ayılar buralarda diğer türlerin yaşamasına da izin vermiyorlar. Zonguldak, Artvin, Karabük, Rize ve Kastamonu'da ayı sayısının 10 bin hektarda 3'ü geçtiğini belirledik."
TÜBİTAK'tan istenen raporda da Türkiye'de ayı sayısının 5 bini geçtiği belirtilince düğmeye basıldı. Öldürene 17 bin YTL para cezası kesilen ayılar için Av ve Yaban Hayvanlarının Yaşam Alanlarının Korunması ve Zararlılarıyla Mücadele Yönetmeliği 51. Maddesi'ne dayanılarak av izni çıktı.
"Erkek-dişi karışır"
"Fırsatçı ayılara" yönelik av, 15 Aralık tarihinde sona erecek. Bu sürede "13 adet, dört yaş üzeri, erkek" ayı vurulacak. Peki vurulan ayının aranan o "fırsatçı" olduğuna nasıl karar verilecek?
AA'ya konuşan Bakanlık yetkilileri anlattı: "Zarar veren ayılar avcılar tarafından 'fırsatçı ayı' olarak tanınıp biliniyor. Belirlenen ayılar dışındaki ayılar için ağır yaptırımlar var. Belki beş bin ayıdan 'fırsatçı' olarak bildirilenlerin tespitini yaptık. 5 bin ayının sekiz-10'unu avladığınız zaman nesil yok mu oluyor? Böyle bir şey bilimsel olarak ispatlanırsa, uygulamayı derhal durdururuz."
Bakanlığa itiraz Artvin'in Yusufeli ilçesinde boz ayılar üzerine incelemeler yapan ODTÜ'lü Doç. Dr. Cemal Can Bilgin'den geldi:
"Avcının yanında deneyimli bir rehber veya biyolog dahi olsa hayvanın dişi veya genç birey olduğunun anlaşılması zordur. Ayrıca avlanma zamanı olarak belirlenen 15 Ekim-15 Aralık arası, hayvanların 4-6 aylık hamile olduğu zamandır. Boz ayılar ocak ayında mağarada doğacak yavruyu beslemak için sonbaharda yoğun olarak beslenerek aşırı kilo alır, büyük görünür.
İri ve kulakları büyük olan hayvanın erkek olduğuna dair görüşler yanlış. Dişi ve hamile ayıları erkek diye avlatıyorlar. Yağmacı ayıların neredeyse tamamı yavrulu dişiler ve genç bireylerdir."
'Yağmacı'lar dişi ve genç ayılarsa 'dört yaşını aşmış yetişkin erkeklerin' yağmacı diye avlatılması kime ne kazandıracak?
İlk elde kazanan yağmacının avlanması için av düzenleyenler ve şikâyetçi köylüler olacak.
'Fırsatçı ayı' avı için büyük organizasyonlar düzenlenmeyeceğini belirten yetkililerin verdiği bilgiye göre ihbar geldiğinde, saldırıyı yapan ayı takip ediliyor. Ava katılanlardan elde edilen gelirin yüzde 80'i saldırıya uğrayan köye, 'bir tür tazminat' olarak ödeniyor.
'İri hayvana 30 bin YTL'
"Ayılar zaman zaman kendi yaşam alanlarına giren kişilere ve mallarına zarar verir. Ancak bu sanıldığı kadar büyük oranda ve ciddi boyutta değildir" diyen Doç. Dr. Bilgin "av turizmi amacıyla gelen ve iri ayılar için 20-30 bin YTL gibi yüklü miktarda ücret ödemeye hazır kişiler bulunduğunu" iddia ediyor.
Çevre Bakanlığı yetkililerine göreyse ayı avı konusu abartılıyor: "Bir kaşık suda fırtına koparmanın bir anlamı yok. Bizim bütün türlerin korunmasıyla ilgili eylem planlarımız var. Bu ülkede, sayıları artınca geyik, yaban koyunu, çakal da avlanıyor."
Av turizmi için Türkiye'ye geçen yıl 1427 yabancı avcı geldi. Bu kişiler çoğu yaban domuzu olmak üzere, yaban keçisi ve koyunu, geyik, karaca cinsinden toplam 1916 hayvan vurdu. Karşılığında 1.9 milyon YTL ödedi. Geçen yıl kaçak av cezaları da av turizmine ödenenin yarısına (954 bin 578 YTL) ulaştı.
"Hepsini vurmak gerek! Bu da kabul edilemez..."
Radikal'e konuşan Doğa Derneği Memeli Araştırmalar Koordinatörü Emre Can ise bir bölgede yaşayan ayıların hepsini öldürmedikçe 'ayı zararları'nın önüne geçilemeyeceğini vurgulayarak fırsatçı ayı avına karşı çıkıyor: "Avcılıkta esas olan yetişkin erkeklerin avlanması. Rekreasyonel avla ayı zararını çözmek, alandaki tüm ayılar öldürülmedikçe, ki bu da kabul edilemez, zaten mümkün değildir."
Can'a göre ayılar için çözüm, avda değil insanda: "Çözümü Bozayı Kaynaklı Sorunlar projesi kapsamında halka göstermeye çalışıyoruz. Kovan, bağ ve bahçeler için platformlar yapılması, elektrikli çit sistemlerini gösteriyor ve teşvik etmeye çalışıyoruz." (NZ)
