Avukat Ceren Akkaya'dan Hukuki Süreçler Ve Terminoloji

*Fotoğraflar: Murat Bayram/bianet

Kadın-LGBTİ+'lara yönelik şiddet davalarının takibini ve gazeteci/gazeteci adaylarının desteklenmesini amaçlayan atölyede, feminist avukat Ceren Cansu Akkaya, “Hukuki Süreçler ve Terminoloji” sunumu gerçekleştirdi.

Avukat Ceren Akkaya, hukukun temel kavramları ve temel yargılama bilgisi, hukuki terminolojinin doğru kullanımı ve toplumsal cinsiyet eşitliği odaklı haber yazımında yardımcı çerçeve hukuki bilgiyi aktardı.

Akkaya, oturumuna iddianame örneği üzerinden haber yazım çalışması yaptırarak başladı.

Hukuk bilgisi

Hukukun tanımı ve hukukun dallarından bahsedildi. Normlar hiyerarşisini anlatan Ceren Akkaya şöyle devam etti:

“Piramitin üstünde her zaman anayasa vardır. Anayasa daha genel düzenlemeleri içerir. Anayasanın altında uluslararası sözleşmeler yer alır. Onun da altında kanun yer alıyor. 

“Anayasa, yurttaşların kamu haklarını bildiren yasalardır. Haber yazarken anayasayı açıp okumak çok ufuk açıcı olur aslında, temel normları verdiği için bakılması gerekir.

“Şu an ki güncel piramitte yer alan Cumhurbaşkanı Kararnamesi sırasında önceden Tüzük vardı, kanunun yanında da Kanun Hükmünde Kararname'ler (KHK) vardı."

Cumhurbaşkanı Kararnamesini anlatan Akkaya, bu kararnamelerin denetime tabi olduğunu ekleyerek, kararname çıkarılmayacak durumlardan bahsetti. Akkaya, "Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri denetime tabidir ancak bu denetimleri sistem içerisindeki tıkanıklıklar olarak değerlendirebiliriz" dedi ve şöyle devam etti: 

“Yönetmelikler de kanunların nasıl uygulanacağını gösterir. Kanunlardan daha detaylıdır. Aradığımız  bazı cevapları yönetmeliklerde buluruz o yüzden yönetmelik okumak da çok faydalı olabilir.”

Akkaya, Resmi Gazete’den, Anayasa Mahkemesi kararlarından ve mevzuatlardan bahsederek, haber kaynağı açısından buralardan yararlanılabileceğini ekledi. 

Ceza hukuku ve ceza yargılamaları

Akkaya, fail ve mağdur kavramlarını açıkladı ve bir hukuki tabirden şüphe duyulduğu zaman, kanundaki tanımına bakmanın çok daha sağlıklı olacağını söyledi.

* Fail: Suçu işleyen kişi ya da suçu işlediği düşünülen kişi

* Mağdur: Suçun yöneldiği kişi

Müdafaa ve meşru müdafaa, haksız tahrik, iyi hal indirimi, haksız fiil, sadakat yükümlülüğü anlatıldı. 

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ve erkek egemenliğini en çok haksız tahrik indirimi noktasında görüldüğünü söyleyen Akkaya, şöyle devam etti:

“İyi hal indirimi, adil yargılanma hakkının bir paçasıdır ama nasıl uygulandığına bakmamız gerekiyor.

Soruşturma-kovuşturma

"Soruşturma sürecinde aklımıza savcı ve polis gelmeli. Hakimin tek devreye girdiği yer tutuklama kısmı. Soruşturma henüz mahkemeyle ilgili bir işimizin olmadığı noktadır. Suç araştırılıyor, tanıklar dinleniyor.

“Savcı bir karara varıyor, iddianame hazırlıyor. Gerekirse gözaltına alıyor.

“Savcı iddianame düzenlemedi diyelim, o zamanda takipsizlik kararı veriliyor. Kovuşturmaya yer olmadığı kararı da diyebiliriz.

“İddianame düzenlendikten sonra savcı bakımından süreç tamamlanıyor, mahkeme iddianameye bakıp, dosyayı açabilir ya da geri gönderebilir."

Akkaya, haber yazarken dikkat edilmesi gereken hukuki süreçlerden bahsetti ve yakalama, gözaltı, tutuklama, esas hakkında mütalaa, beraat, ceza verilmesine yer olmaması, davanın reddi, davanın düşmesi,  hükmün açıklanmasının geriye bırakılması, denetimli serbestlik kavramlarını açıkladı.

İstinaf, Temyiz, Anayasa Mahkemesi'ne ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AHİM) başvuru yolunu da anlatan Akkaya, "AHİM kararlarını takip etmek ve haberleştirmek gerekiyor. AHİM kararları bağlayıcıdır. Bundan hiç şüphe duymayın ancak Türkiye'de işlerin biraz farklı işlediğini görüyoruz. Haberlerinizde AHİM kararlarına atıflar yapabilirsiniz, hukukçulardan görüş alabilirsiniz" dedi. 

Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar

Cinsel istismar ve saldırıların hukuki içeriklerini açıklayan Akkaya, haber yaparken sarkıntılık düzeyine, cinsel saldırı temasının niteliğine bakmak gerektiğini vurguladı. 

Cinsel istismar ve saldırı haberlerine bakılarak, yanlış terim kullanımları üzerine konuşuldu.

(SO)

* Atölye BİA haberleri için tıklayın.

Ceren Cansu Akkaya hakkında

Feminist avukat. 2011 yılında İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı gönüllüsü, kadın hakları savunucusu. 2016-2017 yıllarında Women's Human Rights Training Institute (Kadının İnsan Hakları Eğitim Enstitüsü) tarafından Bulgaristan'da avukatlara yönelik verilen toplumsal cinsiyet ve uluslararası hukuk mekanizmaları eğitimine katıldı. Çeşitli proje ve gönüllü atölyelerde toplumsal toplumsal cinsiyet eşitliği ve hukuk eğitimleri veriyor.