Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) ve Omega Araştırma Vakfı'nın yeni raporuna göre, Avrupa şirketleri işkence ve kötü muamele için üretilmiş aletleri, Avrupa Birliği (AB) dışındaki ülkelere ihraç ediyor. Bu aletler genellikle üçüncü ülkelerde üretiliyor.
Bu aletler arasında, metal parmak ve bacak kelepçeleri, 50 bin volta kadar elektrik veren elektroşok cihazları da var.
2006'dan beri geçerli olan yasaya göre, AB'de işkence ve kötü muamele için tasarlanmış "güvenlik" cihazlarının uluslararası ticareti yasak. Ancak şirketler yasal boşluklardan yararlanıyor. Örgütler yasadaki bu boşlukların bir an öce giderilmesini istiyor. Rapor, bu hafta Avrupa Parlamentosu'nun İnsan Hakları Altkomitesi'nde görüşülüyor.
Rapora göre birçok ülke 2006'daki yasaya karşın işkence aletlerinin ihracına izin veriyor. Hükümetler bu konuda hazırlamaları gereken raporları da hazırlamadıkları ve kamuya açmadıkları için, kesin kapsam ve ülke sayısı bilinmiyor. Ancak saptanabilenler arasında şunlar var:
Çek Cumhuriyeti 2006-2009 arasında elektrik şoku veren aletlerin, kimyasal spreylerin ve prangaların ihracın için yeni lisanslar verdi. Bu aletler Bulgaristan, Romanya, Meksika, ABD, Moğolistan, Gürcistan, İsrail, Hırvatistan, Senegal, Pakistan, Venezüella, Kamerun ve Moldovya'ya ihraç edildi.
Almanya, Kamerun, Hindistan, Çin ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne ayak kelepçesi ve kimyasal spreylerin ihracı için benzer lisanslar verdi.
İtalya ve İspanya'da şirketler 50 bin volt elektrik veren kelepçe ve kolluklar üretti. Yasadaki bir boşluk bunların ticaretine olanak veriyor. AB'de aynı şekilde işleyen "elektrik kemerleri"nin ticareti yasak.
Macaristan 2005'te elektroşok kemerlerini kendi hapishane ve karakollarında kullanmayı düşündüğünü açıkladı. Bu aletlerin ihracat ve ithalatı yasak, kullanımı açıkça işkence kapsamında.
27 AB ülkesinden yalnızca yedisi "güvenlik" ve "polis" cihazlarının ihracat izinlerine dair raporlarını yayınladı. AB düzenlemesine göre bütün ülkeler bunu yapmak zorunda. (TK)
