Avrupa Birliği'ne (AB) üye 27 ülkedeki yaklaşık 400 milyon seçmen, bugünden itibaren 4 gün sürecek seçimde 5 yıllığına yeni yönetimi belirleyecek.
AB kurumları arasında üyeleri doğrudan halk tarafından seçilen tek organ olan Avrupa Parlamentosu'nun (AP) yeni üyeleri 6-9 Haziran'daki seçimle belirlenecek.
Son seçimde AB seçmeninin yüzde 50,66'sı sandığa gitmişti. AP'nin Eurobarometer seçim anketine göre, bu yıl halkın yüzde 81'i içinde bulunulan jeopolitik durum sebebiyle seçimlerin bu kez daha önemli olduğunu düşünüyor, yüzde 60'ı da oy kullanacağını belirtti.
İlk “Britanyasız” seçim
Bu, AP seçimlerinin başladığı 1979'dan bu yana yapılacak 10. seçim ve ilk kez Britanya’nın yokluğunda yapılacak.
Brexit'le Britanyalı vekillerin 2020'de AP'den ayrılmasıyla 705'e düşen sandalye sayısı, kalan üye ülkelerin nüfusuna göre yeniden dağıtıldığı için bu seçimde ilk kez 720 milletvekili seçilecek.
16 ve 17 yaşındakilere seçme hakkı
Bazı ülkelerde oy verme yaşının düşürülmesi nedeniyle 18 yaşından küçük seçmenler de ilk kez oy verecek.
Almanya, Avusturya, Belçika, Malta'da 16, Yunanistan'da 17 yaşındakiler ilk defa AB'nin geleceğinde söz sahibi olacak.
Hollanda ile başladı
AB ülkelerinde seçim farklı günlerde yapılacak. Her ülke nüfusu oranında milletvekili çıkaracak.
Seçimin başlangıcı, bugün (6 Haziran) Hollanda'da olacak. Bu ülkeden 31 aday, AP'ye gönderilecek.
7 Haziran'da İrlanda, Çekya ve Estonya'da AP seçimleri için oy kullanılacak. İrlanda 14, Çekya 21 ve Estonya 7 milletvekili gönderecek.
Elektronik oylama
Estonya'nın bu seçimde diğer ülkelerden farklı bir özelliği bulunuyor. 16 yaşından itibaren oy kullanabilen Estonyalılar sadece elektronik ortamda tercihlerini yapabilecek ve fiziken seçim sandığı kurulmayacak.
8 Haziran'da İtalya, Malta, Slovakya ve Letonya'da AP seçimleri için oy kullanılacak. Seçimin 9 Haziran'da sürmesi planlanan İtalya 76 milletvekili, Malta 6, Slovakya 15, Letonya ise 9 milletvekili çıkaracak.
9 Haziran’da 21 ülkede sandık kurulacak
AP seçimlerinde AB genelinde en hareketli gün ise 19 üyede sandıkların kurulacağı ve toplam 21 ülke seçmeninin oy kullanacağı 9 Haziran olacak.
AP'ye Almanya 96, Fransa 81, İspanya 61, Polonya 53, Romanya 33, Belçika 22, Portekiz, Yunanistan, Macaristan ve Finlandiya 21, Avusturya 20, Bulgaristan 17, Danimarka ve Finlandiya 15, Hırvatistan 12, Litvanya 11, Slovakya 9, Lüksemburg ile Güney Kıbrıs 6 milletvekili gönderecek.
Sonuçlar, 9 Haziran akşamı, tüm üye ülkelerde sandıkların kapanmasının ardından açıklanacak.
Seçim gündemi
AA’nın haberine göre, Avrupalı seçmenler, COVID-19 salgını ve ortaya çıkan çeşitli ekonomik sorunlar, ardından da toparlanma döneminde başlayan Rusya-Ukrayna savaşı ile yaşanan enerji krizi ve enflasyondaki yükseliş dönemiyle alım gücünün azalması konularına odaklanıyor.
Seçmen, özellikle son yıllarda hayat standartlarının gerilediğini ifade ediyor ve siyasilerden ekonomik sorunlara daha fazla odaklanmasını bekliyor.
Yeşiller ve Renew Europe'un sandalye kaybetmesiyle ve aşırı sağın yükselmesiyle Hristiyan demokratlar, muhafazakarlar ve aşırı sağdan oluşan bir koalisyon, ilk defa AP'de çoğunluğu elde edebilir ve AB politikasına yön verebilir.
YKP’den Kıbrıs’ta sandığa çağrı
Yeni Kıbrıs Partisi (YKP) Genel Sekreteri Murat Kanatlı, Avrupa Parlamentosu seçimine dair yazılı açıklamasında, herkesi oy kullanmaya çağırdı:
“Bu Pazar, Kıbrıslılar beşinci kez Avrupa Parlamentosu seçimleri için sandığa gidecek. İlk dördünde özellikle Kıbrıslı Türklerin özel seçmen listelerine kaydolmalarından oy kullanma süreçlerine bir dizi sorunların yaşandığını herkes gözlemledi, bizlerin de dahil olduğu resmi toplantılarda bunların giderilmesi için notlar da alındı ama maalesef bir sürü çözülmemiş sorunla sandığa gidiyoruz.
YKP, Avrupa Sol Partisi (EL) gözlemci üyesidir ve Avrupa Parlamentosu seçimlerini de bu çerçevede değerlendirir. Üye, sempatizan ve parti dostlarını tüm Avrupa’da, Avrupa Sol Partisi’ndeki siyasi parti ve seçim bloklarının ve dolayısı ile GUE/NGL (The Left) - Sol grubun üyelerinin barışçı, ekolojik, toplumsal cinsiyet eşitlikçi, emekten yana başka bir Avrupa mücadelesi için Avrupa Parlamentosunda daha güçlü yer alması için oy vermeye çağırıyoruz. Kıbrıs’ta da GUE/NGL (The Left) - Sol grubun üyesi olan AKEL listesine oy vermeye çağırıyoruz.”
Açıklamada ayrıca, Kıbrıs’ta seçme seçilme hakkı olan herkesi etnik farklılık temelinde değil, Avrupa Parlamentosundaki grupların ideolojik pozisyonlarına bakarak kendi ideolojik yaklaşımları çerçevesinde oy vermeye davet ettiler.
Avrupa Parlamentosu hakkında
Üye ülkelerin oluşturduğu AB Konseyi ile yasama yetkisini paylaşmak, AP'nin temel görevini oluşturuyor.
Göç, enerji, ulaşım, iklim değişikliği, çevre gibi çok çeşitli alanlarda AB hukukunu oluşturan olağan yasama prosedüründe AP, AB Konseyi ile ortak karar alıyor.
AP, AB'nin bütçesini, uluslararası anlaşmalarını ve genişleme gibi önemli kararları da onaylama yetkisine sahip.
Yürütme organı Komisyon başta olmak üzere diğer AB kurum ve organları üzerinde denetleme yetkisini elinde tutuyor.
AB Komisyonu başkanı ve Komisyon üyelerinin göreve başlamaları için de AP'nin onayı gerekiyor.
7 siyasi grup ve bağımsızlar
Halihazırda AP'de büyükten küçüğe Avrupa Halk Partisi (EPP), Sosyalistler ve Demokratlar (S&D), Avrupa'yı Yenile (Renew Europe), Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakı, Avrupa Muhafazakarları ve Reformistleri (ECR), Kimlik ve Demokrasi (ID) ve Sol olmak üzere 7 grup ile bağımsız vekiller bulunuyor.
AP'deki en büyük siyasi oluşum, merkez sağ eğilimli, Hristiyan Demokratlar olarak bilinen EPP. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile AP Başkanı Roberta Metsola'nın da üyesi olduğu EPP, 177 sandalye sayısına sahip.
İkinci en büyük grup merkez sol eğilimli S&D'nin, 139 milletvekili bulunuyor. İspanyol siyasetçiler AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, S&D grubuna mensup.
AB Konseyi Başkanı Charles Michel'in üyesi olduğu, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un girişimiyle kurulan liberal çizgideki Renew'ün 102 sandalyesi bulunuyor.
İklim, çevre ve göçmen hakları gibi konularda ön planda olan Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakı, AP'de 72 üyeyle temsil ediliyor.
AP'deki muhafazakar partilerin oluşturduğu, İtalya Başbakanı aşırı sağcı lider Giorgia Meloni'nin başkanlığındaki ECR'nin 68 sandalyesi mevcut.
Üye ülkelerden 9 partinin bir araya gelerek oluşturduğu aşırı sağ eğilimli parti ID, 59 milletvekiline sahip. Grubun içinde Hollanda'da Geert Wilders liderliğindeki PVV, Fransa'da Marine Le Pen'in partisi RN, Almanya'daki aşırı sağcı AfD, Avusturya'daki FPÖ, İtalya'da Matteo Salvini'nin partisi Lega, Belçika'daki aşırı sağcı Vlaams Belang da bulunuyor.
AP'deki en küçük grubu ise 37 milletvekiliyle Sol grup oluşturuyor.
AP'de 50 bağımsız üye bulunuyor.
(AS)
