Atatürk Cezası Veren Türkiye AİHMde Mahkum

Kitapta yer alan ifadelerin Atatürk'ün şahsını hedef almayıp Kemalist ideolojiyi eleştirdiğine kanaat getiren AİHM, oybirliğiyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ifade özgürlüğünü güvence altına alan 10. maddesine aykırı davranıldığını bildirdi.

Ceza onanınca Odabaşı hapse gönderilmişti

Mayıs 1996'da yayımlanan, şair-yazar Odabaşı'nın 1993-1996 döneminde basında çıkan haberlerden derlediği kitap, yargılamaya konu olmuştu.

Odabaşı, Ankara Ağır Ceza Mahkemesi'nde 3 Haziran 1998'da sonuçlanan davada, Atatürk'ün manevi şahsiyetine saldırıda bulunduğu gerekçesiyle 18 ay hapse; yayıncı Koçak'ı da para cezasına mahkum edilmişti.

Her iki kişiye verilen cezaların 5 Şubat 1999'da onanması üzerine, Odabaşı Mart 1999'da cezaevine gönderilmişti.

"Atatürk değil, Kemalist ideoloji eleştiriliyor"

"Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu olarak Atatürk'ün modern Türkiye için bir sembol kişi olduğunun yadsınamayacağını" bildiren AİHM, mahkumiyetle Türkiye yetkililerinin, Atatürk'e bağlılık gösteren Türk toplumunun duygularına temelsiz şekilde saldırıda bulunulmasını engellemeyi hedeflediklerini bildirerek şu tespiti yaptı :

"Ancak suça gerekçe gösterilen sözler incelendiğinde, şu tespitleri yapmak zorunlu gözüküyor : İfadelerle, Atatürk'ün kendisi değil Kemalist ideoloji eleştiriliyor."

Cezalandırılan iki kişinin bir değer eleştirisine girmeyip, bazı olguların aktarılmasına öncülük ettiklerini kaydeden AİHM, kitapla okurların ve özellikle Türkiye solunun bu olaylara yanıt vermelerinin istendiğini bildirdi.

"Kitapta şiddet yok, cezalar dayanaksız"

Eserde yer verilen bilgilerin daha önce geniş kitlelere duyurulmuş olaylarla ilgili olduğunu belirten AİHM, kaynak gösterilmesine dair eksikliklerin bu olaylara kuşku ile yaklaşılmasına yol açacak nitelikte olmadığını da ekledi.

Sonuçta AİHM, şiddet kullanımını özendirmeyen, silahlı direnişe çağrı yapmayan ve isyana teşvik etmeyen ifadelere "dayanaksız" cezalar verildiğine hükmederek, ifade özgürlüğünün kısıtlandığına karar verdi.

AİHM, Odabaşı'na 6 bin avro manevi tazminat, Koçak'a 2 bin 450 avro ve her iki kişiye toplam 2 bin avro mahkeme gideri ödenmesine hükmetti. (EÖ)