Yahudiler için dönüm noktası: 1992
Arjantin'i vuran ekonomik krizden bu ülkede yasayan Yahudiler de nasibini aldı. Geride bıraktığımız son on yıl Arjantin'in köklü Yahudi toplumunun en zor ve en acıklı dönemi oldu. 1992 yılının Mart ayında Buenos Aires'deki İsrail Elçilik binası ve Yahudi cemaati binası bombalandı. Bu iki terör saldırısında birçok kişi yaşamını yitirdi, yüzlercesi yaralandı. Suçlular tüm aramalara karsın bulunamadı. Bu trajik olaylardan sonra bu ülkede yasayan Yahudiler kendilerini güvende hissetmez oldular.
1994-95 Kriz ve yoksullaşma
Bu olaylar Arjantin Yahudileri için adeta bir dönüm noktası oldu. Bir kısım ülkeden göç etti. 1994-1995 yıllarında Arjantin büyük bir ekonomik krize girdi. O dönemde ülkenin durumuna koşut olarak Yahudi toplumunun da ekonomik çöküşü başladı. Büyük bir kesimi ekmeğe muhtaç duruma düşecek kadar fakirleşti.
Yahudi cemaatinin bir üyesi bir zamanlar birkaç deri fabrikası sahibi olduğunu, pek çok yoksula yardım ettiğini, oysa ekonomik krizin bir deprem gibi her şeyi bir anda yıktığını belirtirken, bugün gıda yardımı isteyecek duruma nasıl düştüğüne kendi de inanmakta güçlük çekiyor.
Buenos Aires'deki Yahudi Cemaati Merkezi şu anda işçi bulma kurumu olarak işlev görmekte, ayrıca her gün binlerce ihtiyaç sahibine gıda yardımında bulunmakta.
200 binin 50 bini yoksulluk sınırının altında
40 yaşlarında diğer bir Yahudi de yüksek eğitim gördüğünü, geçmişte tekstil sanayiinde çalıştığını, dengeli bir yaşamı olduğunu anlatırken, bugün ancak cemaatin yardımları sayesinde karnını doyurabildiğini ve her geçen gün daha çok sayıda kişinin bu tür dayanışmaya gereksinim gösterdiğini belirtti.
Bugün 200.000 kişi den oluşan Arjantin Yahudi cemaatinde 50.000 kişi fakirlik sınırının altında yaşıyor. Cemaatin yardım kuruluşları ise sadece 30.000 muhtaca yardım elini uzatabiliyor.
Yoksul Yahudilerin yaşam koşulları oldukça acıklı; yıkık dökük duvarlı evlerde veya sac barakalar içinde barınarak açlıkla mücadele ediyorlar. Aralarında yaşlı bir kadın gözyaşları içinde; "Her halde bugün hayatta olmayan ailem beni bu halde görseydi üzüntüsünden kahrolurdu" diyor.
Yahudi Cemaati Genel Sekreteri Noah Davidovitch, 30.000 olarak ifade edilen yoksulluk sınırı altındaki Yahudi sayısının kesin bir rakam olmadığını, Arjantin'de süregelen ekonomik kriz nedeniyle her gün bu sayının arttığını belirtiyor.
İsrail'de halen 70.000 Arjantinli Yahudi yaşıyor. Şu anda da içinde bulunulan zor koşullar nedeniyle pek çok Arjantin Yahudi'si kurtuluşu göç etmekte arıyor. İspanya, İtalya, Fransa Konsoloslukları'nın önünde uzun kuyruklar oluşturuyorlar. Umutları okyanusun öte yanında yeni bir hayata başlayabilecek bir pasaport ve vize edinebilmek. Bunun yolu bir ön görüşmeden geçiyor. Bütün bu beklemeler ve kuyruklar en iyi olasılıkla 2003 yılına bir randevu sağlayabilmek için...
İşçi de patron da göç etmek istiyor...
Konsolosluk binası önünde sırada bekleyen, endüstri ve kimya mühendisi 35 yaşlarında bir kadın görüşlerini şöyle aktarıyor: "Grafik tasarımı öğreniyorum. İşsiz değilim, bir işim var ama mesleğimle ilgili değil. 12 yaşındaki kızımın geleceği için, yeni ufuklar ve daha dengeli yaşam koşulları aramak zorundayım" diyor. Ayrıca çalıştığı işyerinin sahibinin de ailesi ile birlikte İsrail'e göç etmeyi planladığını söylüyor.
Arjantin'de Yahudi Ajansı (Sohnut) ve İsrail hükümeti "Aliya"yi desteklemek ve gerekli bilgi aktarımı için toplantılar düzenliyor. İsrail açısından Arjantin tehlikede olan bir ülke, bu yüzden "Aliya"ya teşvik konusunda önceliğe sahip. Kendilerini ekonomik krizden kurtarmak isteyen Arjantin Yahudileri İsrail'e göç etmeyi tutunacak son dal olarak görüyorlar.
Terk etmek kolay değil
Yahudi Ajansı'nın biraz da moral destek vermek amacıyla düzenlendiği bilgilendirme toplantılarına katılanlar arasından genç bir kadın gözyaşları dökerken oldukça duygusal bir ifade ile söyle diyor: "Kapıyı kapatıp terk ediyorum demek benim için çok zor. Sadece oğlumu ve onun geleceğini düşünüyorum, uyum sağlamakta güçlük çekecek. Bir yandan da Arjantin'i özleyecek olan yaşlı anne ve babam aklıma geldikçe kahroluyorum."
Buenos Aires'deki Yahudi Ajansı yetkilisi Adriana Katz, Arjantin Yahudilerinin çoğunun, eninde sonunda İsrail'e göç edeceğine ve orada bir düzen kurmayı başaracağına inandığını belirtirken, izlenimlerini söyle aktarıyor: "Bu ülke Yahudileri İsrail'de zengin olmayı düşlemeyecek, ancak sonuçta düzeyli bir yaşam kurabilecekler. Arjantin'de ekonomik durumun çok vahim olmasına karşın bir kesimin göç etmeyeceğine eminim. Çünkü onlar bu ülke ile bağlarını koparamayıp burada kalmayı yeğleyeceklerdir."
İsrail'de asker olmak istemeyenler
İsrail'e göç etmeyi planlayan az sayıda Yahudi ailesine karşılık Meksika'ya, Miami'ye göç etmeyi daha mantıklı bulan pek çok aile var. Bunlardan biri olan Robert Rozenthal ve ailesi İsrail'e göçün kendileri için kritik bir konu olduğunu ifade ediyorlar. Robert Rozenthal, gençlik yıllarında Yahudi eğitimi aldıklarını, çocuklarının Yahudi okullarına devam ettiğini belirtirken; "İsrail'deki güvenlik sorunları o ülkeye göç etmemizi engelleyen en önemli etken. 6 ve 13 yaşlarındaki çocuklarımı İsrail'de asker olmaya mecbur bırakmak, geleceklerini belirlemek istemiyorum" diyor. Rozenthal ailesi göç edeceği başka bir ülke için eşyalarını toplarken, bir kısmını da satılmak üzere sergiliyordu.
Cemaat Genel Sekreteri Noah Davidovich, her şeye karşın iyimserliğini koruyor. "Gazetede İsrail'e yeni göç etmiş Arjantinlilerin izlenimlerini okudum. Onlar patlayan bombaları yoksulluğa tercih ettiklerini söylüyorlar," demekte. (EK)
