Artvin Arhavi’de Karadeniz'in en verimli topraklarından biri olan Kavak köyünde kurulacak kömür tesisini mahkeme iptal etti.
Etrafı üç köy, üç okulla çevrili 5 binin üzerinde insanın yaşadığı topraklara Rusya'dan getirilecek tonlarca kömürün kırılarak elenip paketleneceği “Ak Kömür Eleme ve Paketleme Tesisi" yapılması planlanıyordu.
35 köylünün yürüttüğü mücadele neticesinde Rize İdare Mahkemesi, çevreye ve insan sağlığına olumsuz etkileri göz önüne alınmadığı için ÇED olumlu kararını oybirliğiyle iptal etti.
Mahkeme gerekçesinde tesisin yerleşim alanına çok yakın olduğu üstelik 200 metre yakınında da okulun yer aldığına dikkat çekti.
Artvin İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nün raporuna dayanarak bölgenin yanında verimli tarım arazisi olduğu vurgulanan kararda tesisten çıkan kömür tozunun su ve toprağa bırakacağı ağır metal atıkların tarımsal üretime zarar vereceği özellikle organik tarımı sekteye uğratacağı belirtildi.
Yine kararda Artvin İl Sağlık Müdürlüğü'nün raporu kapsamında içme suyunun olumsuz etkileneceği ifade edildi.
Kararda, tesiste çalışacak kamyonların özellikle de okul yanındaki trafik için yangın ve tozumayla ilgili risklere açık olduğuna dikkat çekildi.
Ne olmuştu?
Akkömür'ün Rusya’dan ithal edeceği kömürü eleme-depolama-paketleme tesisi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı "milli park ve diğer koruma alanları içinde değil" diyerek ÇED'e (Çevre Etki Değerlendirmesi) gerek yok demişti. Arhavi halkı ÇED’e gerek yok kararına itiraz ederek iptal ettirmişti.
Şirket bu kez ÇED raporu hazırlamış, Bakanlık da onaylamıştı. ÇED olumlu kararına itiraz eden Rize İdare Mahkemesi'nin talebiyle bilirkişi kurulu 24 sayfalık rapor hazırlamıştı. Mahkeme, önce yürütmesini durdurduğu ÇED raporunun iptal kararında da bu bilirkişi raporunu dayanak olarak kullandı.
Tarımsal çeşitlilik
Bilirkişi raporunda bölgedeki tarımsal çeşitliliğe dikkat çekilmişti:
"Kavak Köyü ve çevresi, alivyondan oluşan arazi yapısı ve iklim şartları dikkate alındığında bölgede; seracılık (sebze üretimi) faaliyetlerine uygun. Aynı zamanda bölgede Tarbzon hurması, kivi, yaban mersini gibi meyvelerle, tarla tarımında önemli yere sahip mısır ve fasülye ile yem bitkilerinden yonca, korunga, çayır üçgülü, yem pancarı gibi bitkilerin organik olarak tarımının yapılması mümkün."
Sağlığa zararlı
Aynı zamanda halk sağlığına da dikkat çekilerek kömürün zararları şöyle anlatılmıştı:
"Kömür, havada gözle görülmeyen partiküller şeklinde asılı kalabilir ve solunumla akciğerde antrakozis denilen hastalığa yol açabilir. Su, toprak ve bitkiler üzerine çökebilir. Yağmurla çöken partiküler, içecek ve yiyeceklerle birlikte sindirim sisteminden vücuda alınabilir, kan yoluyla böbrek, karaciğer ve diğer organlara taşınabilir. Astım, KOAH ve solunum yolu enfeksiyonlarına yol açabilir. Akciğer ve plevra kanserine yol açabilir." (NV)
