Meclis'te hafta sonu gerçekleştirilen oturumlarda, hükümetin anayasa değişikliği paketinin yedi maddesi daha kabul edildi.
Görüşmeler bugün saat 11:00'de başlayan oturumlarla devam ediyor.
24 ve 25 Nisan görüşmelerinde kabul edilen maddeler şöyle.
Yüksek Askeri Şura (YAŞ) kararları
Teklifin 12. maddesine 336 kabul, 70 ret oyu verildi. 1 çekimser, 1 boş kullanıldı.
Bu maddeyle, Anayasanın ''Yargı Yolu'' başlıklı 125. maddesinde değişiklik yapılarak, Yüksek Askeri Şuranın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç, her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açılıyor. Yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olacak, hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamayacak.
Devlet memurları
338 kabul, 70 ret oyuyla kabul edilen teklifin 13. maddesiyle, Anayasa'nın devlette memur çalıştırılmasına ilişkin hükümler içeren 128. maddesine ''Ancak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır'' fıkrası ekleniyor. Bu düzenlemeyle, Anayasanın 53. maddesindeki değişiklikle memurlara tanınması öngörülen ''Toplu sözleşme hakkı'' 128. maddeye yansıtılıyor.
14. maddenin oylanmasında 336 kabul, 71 ret oy verildi, 1 oy da boş çıktı.
Bu maddeyle, anayasanın, memurların disiplin kovuşturması konusunda hükümler getiren 129. maddesinde değişiklik yapılarak, uyarma ve kınama cezaları da yargı denetimine açılıyor.
Hakimler ve savcıların denetimi
Teklifin 15. maddesinin oylamasında 335 kabul, 71 ret oy verildi, 1 oy da boş çıktı.
Bu maddeyle, Anayasa'nın ''Hakimler ve Savcıların Denetimi'' başlıklı 144. maddesinde değişiklik yapılıyor. Buna göre, adalet hizmetleri ile savcıların idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığınca denetimi, adalet müfettişleri ile hakim ve savcı mesleğinden olan iç denetçiler; araştırma, inceleme ve soruşturma işlemleri ise adalet müfettişleri eliyle yapılacak.
Askeri yargı
16. maddeye 337 kabul, 70 ret oyu verildi.
Bu maddeyle anayasanın ''Askeri Yargı'' başlıklı 145. maddesinde değişiklik yapılıyor. Askeri yargının görev alanı yeniden belirleniyor.
Buna göre, askeri yargı, askeri mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütülecek. Askeri mahkemeler, asker kişiler tarafından işlenen askeri suçlar ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli olacak.
Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve düzenin işleyişine karşı suçlara ait davalar her durumda adliye mahkemelerinde görülecek.
Siviller, savaş hali dışında askeri mahkemelerde yargılanamayacak.
Anayasa Mahkemesi
17. maddeye 331 kabul, 72 ret oyu kullanıldı. 2 oy boş çıkarken, 2 oy da geçersiz sayıldı.
Maddeyle, Anayasa Mahkemesinin kuruluşunu düzenleyen 146. maddede değişiklik öngörülüyor.
Buna göre, halen 11 asıl 4 yedek üyeli olan Anayasa Mahkemesi, 17 asıl üyeden oluşacak. TBMM, 2 üyeyi, Sayıştay Genel Kurulunun gösterdiği 3'er aday arasından; 1 üyeyi baro başkanlarının avukatlar arasından göstereceği 3 aday arasından gizli oylamayla seçecek.
Cumhurbaşkanı; 3 üyeyi Yargıtay, 2 üyeyi Danıştay, 1 üyeyi Askeri Yargıtay, 1 üyeyi Askeri Yüksek İdare Mahkemesince gösterilecek 3'er aday içinden; en az ikisi hukukçu olmak üzre 3 üyeyi ise YÖK'ün kendi üyesi olmayan yüksek öğretim kurumları öğretim üyeleri arasından göstereceği 3'er aday içinden seçecek. Cumhurbaşkanı, 4 üyeyi de üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, 1. sınıf hakim ve savcılar ile en az 5 yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçecek.
Teklifte, ilgili yüksek yargı organları ile barolardan Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday gösterilecek kişilerin seçim sürecine ilişkin düzenlemeler de yer alıyor.
Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından, gizli oyla ve üye tamsayısının salt çoğunluğu ile 4 yıl için bir başkan ve iki başkanvekili seçilecek. Görev süresi bitenler yeniden seçilebilecek.
Anayasa Mahkemesi üyeliğiyle ilgili olarak Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay genel kurullarınca yapılacak aday gösterme seçimlerinde uygulanacak temel prensipler, YÖK Genel Kurulu tarafından yapılacak aday gösterme seçimlerinde de uygulanacak.
18. maddeye 335 kabul, 70 ret oyu kullanıldı. 1 oy da boş çıktı.
Madde, Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süresine sınır getiriyor. Üyeler, 12 yıl için seçilecek. Bir kişi 2 defa üyeliğe seçilemeyecek. 12 yıldan önce yaş sınırını dolduran üye emekliye ayrılacak. (TK)
