51. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde sansür tartışması nedeniyle jüri başkanı Can Candan'ı ardından 10 jüri üyesi daha istifa etti.
Cuma günü başlayacak festivalde Rehan Tuvi’nin ‘Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek’ adlı belgeseli, ön jürinin kararına rağmen festival yönetimi tarafından TCK’ya aykırı bölümler içerdiği gerekçesiyle programdan çıkarılmıştı.
Dün, filminin yönetmeni Reyan Tuvi, filmin İngilizce altyazısındaki bir küfür çevirisini kaldırmasıyla sorunun çözüldüğünü açıklamıştı.
“51. Antalya Altın Portakal Film Festivali, Ulusal Belgesel Yarışması'nda yarışacak. Bir haftaya yakın süredir devam etmekte olan ve sinema sektörüne topyekün çok önemsediğim bir tartışma başlatan bu durum, filmin ingilizce altyazısındaki bir küfür çevirisini kaldırmamla sona erdi. Belgeselimiz, İstanbul ve diğer festivallerde izleyici ile buluştuğu haliyle, kurgusuna dokunulmadan Antalya izleyicisi ile buluşacak. Sokaklarda, duvarlardan küfürleri boyayarak silen ve "küfürle değil, inatla diren" diyen kadınları selamlıyorum. Bana destek veren, yanımda duran herkese, içtenlikle teşekkür ederim”
Ancak buna rağmen önce, Belgesel Yarışma bölümü jüri başkanı Can Candan istifa ettiğini duyurdu. Ardından, Ulusal Yarışma ana jürisinden Belmin Söylemez’in de aralarında yer aldığı 10 jüri üyesi istifa açıklamasında yönetmenin yanında olduklarını ancak festivalin, TCK’yı referans alan tutumunu sürdürüp bir yargı organı gibi hareket etmesinin kabul edilemez olduğunu belirtti.
Açıklamanın tam metni şöyle:
“Reyan Tuvi’nin ‘Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek’ adlı filminin “Türk Ceza Kanunu'nun 125. ve 299. maddelerine aykırı ifade ve içerik ihtiva ettiği” gerekçesiyle, 51. Altın Portakal Film Festivali Ulusal Belgesel Yarışması listesinden çıkarılmasını “hiçbir şekilde kabul edilemez bulduğumuzu” 2 Ekim 2014 tarihinde açıklamış, bu durumun söz konusu eserin kriminalize edilmesi anlamına geldiğini vurgulamış ve filmin yarışmaya yönetmenin kurgusuyla dahil edilmesini, ayrıca festival yönetiminin “gösterimlerin her türlü baskıdan muaf bir şekilde yapılacağını ve seçici kurulların kararlarının manipüle edilmeyeceğini garanti eden, tavizsiz bir açıklama” yapmasını beklediğimizi belirtmiştik.
''Gelinen son noktada, ön jürinin kararına rağmen “TCK'nın 125. ve 299. maddelerine aykırı ifade ve içerik ihtiva ettiği” gerekçesiyle filmi yarışmadan ihraç etmiş olan festival, yönetmenin yaptığı değişiklik sonucunda filmi yarışmaya dahil etti. Bu durum, yapılan değişiklik ne olursa olsun şunun onaylanması anlamına gelmekte: Bir festival ön jürinin seçmiş olduğu bir filmi TCK’yı gerekçe göstererek yarışmadan çıkartabilir ve yine TCK’yı öne sürerek yönetmen üzerinde baskı oluşturarak filminde değişiklik yaptırabilir. Bu, ileride festivaller tarafından benzer müdahalelerin yapılmasının önünü açan bir uygulamadır. Bunu kabul edilebilir gördüğümüz takdirde, bugünden itibaren devlet organlarının yanı sıra festival yönetimlerinin de TCK’nın maddelerini gerekçe göstererek sanat eserlerinde değişiklik talep etmesini onaylamış olacağız.
''Festivalin akıbeti omuzlarına yüklenen Reyan Tuvi’nin yanında olduğumuzu, filminin seyirciyle buluşması yönündeki kararına saygı duyduğumuzu belirtmek isteriz. Bizi kaygılandıran, festivalin, TCK’yı referans alan tutumunu sürdürüp bir yargı organı gibi hareket etmeye devam etmesidir. Festivalin, sansürün normalize edilmesini beraberinde getirecek ve yönetmenler üzerindeki baskıyı artıracak bu tutumunu endişe verici buluyoruz.
''2 Ekim açıklamamızda yer alan “gösterimlerin her türlü baskıdan muaf bir şekilde yapılacağını ve seçici kurulların kararlarının manipüle edilmeyeceğini garanti eden, tavizsiz bir açıklama” beklentimizin karşılanmaması bir yana, tam tersi bir durumun meşrulaştırılması söz konusudur. Bu durum karşısında, sanatsal ifade özgürlüğünün güvence altında olmadığı bir sürece ortak olmayacağımızı ve festivaldeki jüri üyeliği görevlerimizden çekildiğimizi beyan ederiz.”
İstifa edenler şöyle:
Belmin Söylemez (Ulusal Yarışma, ana jüri)
Ayla Kanbur (Ulusal Belgesel Film Yarışması, ana jüri)
Zeynep Dadak (Uluslararası Uzun Metraj Film Yarışması, ana jüri)
Belma Baş (Ulusal Kısa Metraj Film Yarışması, ana jüri)
Emre Akay (Ulusal Kısa Metraj Film Yarışması, ana jüri)
Evrim Kaya (Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması, SİYAD jürisi)
Kaya Özkaracalar (Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması, SİYAD jürisi)
Fırat Yücel (Uluslararası Uzun Metraj Film Yarışması, SİYAD jürisi)
Metin Gönen (Uluslararası Uzun Metraj Film Yarışması, SİYAD jürisi)
Esin Küçüktepepınar (Uluslararası Uzun Metraj Film Yarışması, SİYAD jürisi) (NV)
