Uluslararası İnsan Hakları Örgütleri'yse Irak'ın komşularının uluslararası mülteci haklarına ve standartlarına uygun şekilde davranmasını istiyor.
Guterres Iraklı mültecilerin durumunu değerlendirmek üzere şubat başında aralarında Suudi Arabistan, Kuveyt, Ürdün ve Suriye'nin bulunduğu ülkeleri ziyaret etti.
Bu ziyaret öncesi UNHCR'dan yapılan açıklamada durumun "endişe verici" olduğuna işaret ediliyor. Bu açıklamaya göre,
* 640 bin Iraklı, sadece geçen yıl içerisinde ülke içinde yerinden edildi.
* 2003'ten önce yerinden edilmiş olan birçok Iraklının dışında, özellikle Şubat 2006'daki operasyonların ve saldırıların ardından her ay yaklaşık 50 bin Iraklı evlerini terk ediyor
* Toplam, 1 milyon 800 bin Iraklı ülke içinde yerinden edildi. Bu sayının yıl sonuna kadar 2 buçuk milyonu aşacağı tahmin ediliyor.
* 2 milyon kişi ise başka ülkelere göç etmek zorunda kaldı.
Yirmi altı milyonluk Irak nüfusu düşünüldüğünde bu rakamlar, her altı Iraklıdan birinin evini terk etmek zorunda kaldığı anlamına geliyor.
BM bu durumun, 1948'de İsrail'in kuruluşuyla Filistinlilerin topraklarını terkine yol açan göç dalgasından bu yana yaşanan en büyük nüfus hareketi olduğuna da dikkat çekiyor.
Yerinden edilmişler yoksul, eğitim ve sağlık hizmeti alamıyor
Guterres'in Suriye'de ziyaret ettiği bir mülteci kampında ise göçmenler durumlarına dair endişelerini dile getirdi. Kamptaki Iraklılardan biri "Irak'a asla geri dönemeyiz çünkü Irak sınırına ulaşır ulaşmaz bizi yok ederler. Suriye bizi 6 ay konuk etti. Altı aydan sonra nereye gideceğiz?" diye soruyor. BBC muhabiri David Loyn'un Ürdün'deki kamplardan birinde görüştüğü Raad İbrahim ise Ürdün'e ulaşana kadar kendisini ve ailesinin birçok kez ölüm tehlikesi atlattığını anlatıyor ve "Bu, bir ülkenin başına gelebilecek en kötü şey. Daha önce bir arada yaşayan Sünni, Şii ve Hıristiyan komşuların üç yılda nasıl bu hale geldiğini bilmiyorum" diye ekliyor.
Iraklı mülteci, sığınmacı veya göçmenlerin çoğu, Irak'a komşu ülkeler olan başta Ürdün ve Suriye olmak üzere İran, Suudi Arabistan, Mısır, Lübnan ve Türkiye'de bulunmakta. Göç etmek zorunda kalanların içinde, çoğunluğunu Filistinlilerin oluşturduğu daha önce Irak'a sığınmış ancak son yaşanılanlarla durumları yine belirsizliğe düşmüş mülteciler de bulunuyor. Bir milyon Iraklı Suriye'de yaşıyor. Ürdün'de 700 bin, Mısır ve Lübnan'da ise 140 bin Iraklı var. Ancak evlerini terk etmek zorunda kalmış bu insanların çoğuna mültecilik statüsü tanınmış değil. Bu yüzden de oldukça kötü hayat şartlarında yaşıyorlar, hastaneye veya okula gidemiyorlar. Göç etmek zorunda kalanların çoğu çok yoksul. UNHCR, Iraklı kadınların fuhşa sürüklendiği yolunda artan bulgular olduğunu belirtiyor. Mültecilik statüsüne sahip olmadıkları için her an sınır dışı edilme tehlikesiyle de yüz yüzeler.
UNHCR ocak ayında, ülke içinde yerinden edilmiş Iraklılar, Irak'tan başka ülkelere göç etmek zorunda kalmış olanlar ve Irak'taki mülteciler için 60 milyon dolarlık kaynak sağlanması çağrısında bulunmuştu.
Guterres: Yerinden edilmiş Iraklılara destek uluslararası toplumun yükümlülüğü
Antonio Guterres 6 Şubat'ta Suriye'nin başkenti Şam'da düzenlediği basın toplantısında "Irak'taki siyasi ve ekonomik gelişmeler uluslararası yetkililerce yakından izleniyor. Ancak Irak'taki insani duruma pek ilginin olmadığı gözleniyor. İnsani bir felaketle karşı karşıyayız. Ancak dünya artık bu durumun farkına vardı" dedi.
Ürdün ve Suriye'nin halihazırda bir milyonun üzerinde Iraklı göçmeni kabul etmiş bulunduğuna dikkat çeken Guterres, durumun komşu ülkeler için de kaygı verici boyuta ulaştığını ve uluslararası toplumun bu soruna desteğinin "ahlaki bir yükümlülük" haline geldiğini vurguladı. Iraklı mültecilerin içinde bulunduğu yaşam şartlarının kötülüğüne de dikkat çeken Guterres, Iraklı mülteciler sorunuyla ilgili Cenevre'de uluslararası bir konferansın düzenleneceğini söyledi. (KÇ/TK)
* Bu haberi Kudret Çobanlı derledi.
