"Alternatif Nobel" olarak bilinen Right Livelihood (Doğru Yaşam) ödüllerini bu yıl biri toplumsal adalet, diğeri barış girişimleri alanında çalışan iki aktivist, bir gazeteci, ve cinsel şiddetle mücadele den bir jinekolog olmak üzere dört kadın aldı.
İlk kez bir gazeteci
ABD'de bağımsız medya çalışmalarını yıllardır sürdüren, "Democracy Now!" (Hemen Demokrasi) programının kurucusu ve yapımcısı Amy Goodman, bu ödülü alan ilk gazeteci olacak. 1957 doğumlu Goodman'a ödülü "yaygın medyanın sıkça dışladığı alternatif sesleri milyonlarca insana ulaştıran, yenilikçi ve gerçekten bağımsız bir medya modeli geliştirmesi" nedeniyle veriliyor.Goodman'ın bir saatlik programı 750'den fazla kamu radyosu ve televizyonunda her gün yayınlanıyor.
Barış savunucusu Hagi
Somali'den Asha Hagi'yse ödülü "savaşın mahvettiği ülkesinde barış ve uzlaşmazlık çözümü süreçlerinde kadın katılımına büyük bir kişisel risk alarak önderlik etmeyi sürdürmesi" nedeniyle alıyor. 46 yaşındaki Hagi, geçiş dönemi parlamentosunun üyelerinden biri, aynı zamanda kadınların siyasete katılımıyla ilgili çalışan "Somalili Kadın ve Çoukları Kurtarın" örgütünün başında. Hagi'nin çalışmaları sayesinde ülkede parlamentoda ve yerel yönetimlerde kadın kotası hayata geçti; Toplumsal Cinsiyet ve Aile İlişkileri Bakanlığı kuruldu.
Toplumsal adalet peşinde bir kadın: Jagannathan
Hindistan'dan Sankaralingam Jagannathan'sa ödülü 1950'de evlendiği eşi Krishnammal Jagannathan'la paylaşıyor. Jüriye göre, hayatları boyunca ülkenin kast sisteminin en altında yer alan Dalit'lerin ve topraksızların ihtiyaçlarına odaklanan iki aktivist, Gandi mirasını 21. yüzyıla taşıyor. Çift ödülü "Gandi usulü bir toplumsa adalet ve sürdürülebilir insani kalkınma vizyonu iki ömür boyu hayata geçirmeleri, böylece 'Hindistan'ın ruhu' diye anılmaları" nedeniyle alıyor. Çift yıllardır, topraksızlara toprakların yeniden dağıtılması, toprak ağalarının ve çokuluslu şirketlerin baskılarından korunması üzerine çalışıyor.
Cinsel istismara uğrayan kadınların savunucusu: Hauser
Ödülü alan diğer kadın, Almanya'da çalışan 49 yaşındaki jinekolog Monika Hauser. Hauser, kurucusu olduğu "medica mondiale" aracılığıyla şimdiye kadar Bosna Hersek, Kosova, Kongo, Liberya ve Afganistan gibi savaş yaşamış kriz alanlarında travmatize olmuş 70 binden fazla kadına yardımcı oldu. Hauser, cinsel şiddetin önlenmesi ve cezalandırılması alanında çalışıyor. Ödülü "dünyadaki en tehlikeli ülkelerin bazılarında, cinsel şiddetin en korkunç biçimlerini yaşamış kadınlarla çalışmaya, onların toplumda tanınması ve acılarının telafisi için yorulmak bilmeden çalışması" nedeniyle alıyor.
Alternatif Nobel
Ödüller, İsveç Parlamentosu'nda 8 Aralık'ta yapılacak törenle verilecek. Toplamda yaklaşık 290 bin dolar olan ödül dört eşit parçaya bölünecek.
"Doğru Yaşam" ödülü, 1980'de Jakob von Uexkull tarafından Nobel'e alternatif olarak oluşturuldu. Kişisel cesaret ve toplumsal dönüşümün ödüllendirildiği, en değerli ödüllerden biri olarak biliniyor. Nobel'in tersine sabit kategorileri yok. Genellikle dört kişi arasında paylaştırılıyor. Bu ödüllerden biri, Onur Ödülü olabiliyor.
Ödülü 1997'de, Türkiye'den bir kadın, Birsel Lemke, "ülkesini siyanürlü altın madenciliğinin yıkımından korumak için sürdürdüğü uzun soluklu mücadele" nedeniyle almıştı. (TK)
