* Fotoğraf: Anadolu Ajansı (AA)
Almanya Federal Hükümeti'nin koalisyon ortaklarından Yeşiller Partisi grubunun Dış Politika Sözcüsü Jürgen Trittin, Cumhurbaşkanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) zirvesine katılımını ve ardından Türkiye'nin örgüte katılma ihtimaliyle ilgili açıklamasını değerlendirdi.
Almanya'nın Die Welt gazetesine konuşan Trittin, NATO üye ülkesi Türkiye için "sert yaptırım" çağrısında bulundu.
Trittin, "NATO ve Avrupa Birliği'nin (AB) Erdoğan'ın kendileriyle oynamasına daha ne kadar izin vereceklerini kendilerine sorması gerekiyor" dedi.
Türkiye'nin Birleşmiş Milletler'in (BM) Libya'ya uyguladığı silah ambargosuna NATO denetimini ve Finlandiya ile İsveç'in NATO üyeliğini engellediğini söyleyen Trittin, Erdoğan'ın Ukrayna'nın işgali sebebiyle Rusya'ya uygulanan yaptırımları atlatmak için "Çin'den daha fazla şey yaptığını" kaydetti.
"Türkiye'nin Yunanistan'ın münhasır ekonomik bölgesinde sondaj faaliyetlerinde bulunduğunu" söyleyen Trittin, "(Erdoğan) Şimdi de İran ile birlikte Şanghay İşbirliği Örgütü'ne girmek istiyor. Daha sert bir Türkiye siyasetinin zamanı geldi" açıklamasına bulundu.
Erdoğan ne demişti?
Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) 22. Devlet Başkanları Zirvesi, 15-16 Eylül 2022'de Özbekistan'ın Semerkant kentinde yapıldı.
Erdoğan'ın katılımı, Türkiye'nin Şanghay İşbirliği Örgütü nezdinde, "diyalog ortağı" statüsünü elde ettiği 2012'den bu yana Türkiye'den zirve toplantılarına "Cumhurbaşkanı" düzeyinde ilk kez katılım oldu. Zirvenin ikinci günü Erdoğan ayrıca bir konuşma da yaptı.
ŞİÖ zirvesinin ardından Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nun 77. Oturumu için Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) New York kentine giden Erdoğan, burada ABD'nin PBS kanalının sorularını yanıtladı.
"Şanghay İşbirliği Örgütüne katılma niyetiniz var. Bu örgütte Rusya, Çin, İran var. Bu, NATO'dan çok farklı değer ve hedefleri olan bir örgüt. Siz ülkenizin doğunun parçası mı olmasını istiyorsunuz batının parçası mı?" şeklindeki soruya karşılık Erdoğan, özetle şöyle dedi:
"Şunu çok açık net söylemem lazım, biz dünyanın parçasıyız; ne doğunun ne batının... Bizim için ülkemizin coğrafi olarak büyük bir kısmı doğuya aittir. Batıya ait olan kısmı ayrıdır. Ama AB 52 yıldır bizi devamlı oyalamıştır.
"Halbuki NATO ülkesiyiz. NATO ülkesi olduğumuz halde NATO ülkeleri dahi Avrupa Birliği süreci içerisinde bizi oyalamaktadır. Biz NATO'nun içerisinde verdiğimiz desteklerle ilk beşin içerisinde yer alan bir ülkeyiz. Bizim NATO'da böyle de bir konumumuz var.
"Böyle güçlü bir konumu olan Türkiye'nin böyle oyalama taktikleriyle bir kenarda tutulması şüphesiz ki bizim için çok çok manidardır. İster istemez farklı arayışlar içerisine girme durumunda da olabiliriz.
"Avrupa Birliği 52 yıldır bizi tutacak, bizi yanına yaklaştırmayacak ve ondan sonra da 'Niçin şurayla görüştü, niçin burayla görüştü?' diyecek. Görüşürüm. Bu görüşmeleri yaparken de biz Avrupa Birliği'ne bu noktada hesap verecek değiliz. Biz dünyanın tüm ülkeleriyle görüşürüz.
"Bütün ülkelerle görüşmelerimi yaparım. Çünkü hepimiz bu dünyanın birer parçasıyız. Avrupa Birliği üyesi ülkelerle görüşmeler yaptığımız zaman bize 'Niçin onlarla görüştünüz?' diye bir soru gelmedi.
"Biz şu anda özellikle Şanghay İşbirliği Teşkilatında olan ülkelerle nasıl bir tutum içindeysek onlarla da aynı tutum içerisinde süreci işleteceğiz."
Scholz de "Rahatsızım" demişti
BM Genel Kurulu için New York'ta bulunan Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, burada Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştü.
Scholz, görüşmenin ardından Türkiye'nin ŞİÖ'ye muhtemel üyeliği ile ilgili de konuşarak "Bu, küresel olarak iyi bir şekilde bir arada yaşamamıza önemli bir katkısı olan bir örgüt değil" açıklamasını yaptı.
Scholz, "Bu nedenle bu gelişmeden oldukça rahatsızım. Ancak günün sonunda Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaşın başarılı olmamasını sağlamak hedefimize odaklanmak gerekiyor" dedi.
Şanghay İşbirliği Örgütü nedir?
ŞİÖ, 1996 yılında Çin, Rusya, Kazakistan, Tacikistan ve Kırgızistan tarafından ilk olarak Şangay Beşlisi olarak kurulmuştu. Ardından, 2001'de Özbekistan'ın da katılımıyla Şanghay İşbirliği Örgütü'ne dönüştü.
Daha sonra ŞİÖ'ye 2017'de Pakistan ve Hindistan, 2022'de İran katıldı. Türkiye ise 2013 yılında örgütün diyalog partneri oldu. Türkiye dışında Azerbaycan, Ermenistan, Katar, Mısır ve Suudi Arabistan'ın da aralarında olduğu dokuz ülke ŞİÖ'nün diyalog partneri konumunda.
Belarus, Moğolistan ve Afganistan ise gözlemci ülkeler. (SD)
