Dün Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) AKP Grubu’nun, milletvekillerinin konuşma sürelerinin azaltılmasına yönelik bir önergesi, TBMM Başkanvekili Mithat Sancar (HDP) tarafından, TBMM İç Tüzüğü’nün Danışma Kurulu değil de bir parti grubu önergesiyle değiştirilmek istenmesi gerekçesiyle işlemden kaldırıldı.
AKP konuşma sürelerinin 5 ve 3 dakika olmasını istiyor
AKP Grubu İç Tüzükte konuşma sürelerinin kısaltılmasına yönelik verdiği önergede siyasi parti grupları, komisyon ve hükümet adına yapılan 20 dakikalık koşuşma süresini 5; üyelerin 10 dakikalık konuşma hakkını ise 3 dakikaya indirmeyi teklif etti.
Konuşma sürelerini Meclis İçtüzüğü'nün 60. maddesi düzenliyor:
"İçtüzükte başka bir süre belirtilmemiş veya aksi, Danışma Kurulunun teklifiyle Genel Kurulca kararlaştırılmamışsa siyasi parti grupları, komisyon ve Hükümet adına yapılan konuşmalar yirmi, üyeler tarafından yapılan konuşmalar on dakika ile sınırlıdır. İkinci defa yapılacak konuşmalarda süre bunun yarısı kadardır."
AKP daha önce de Meclis'te konuşma sürelerini azaltmayı denemişti. Haziran 2016 tarihinde Erdoğan Meclis'i hantallaştırdığı gerekçesiyle "Süratle adımını atmanız gereken Meclis İç Tüzüğü'nü değiştirmenizdir" demişti. AKP daha önce Ocak 2012 tarihinde Meclis İç Tüzüğü'nü bir kez daha değiştirme teşebbüsünde bulunmuş ve tasarı iç tüzük komisyonuna kadar gelmişti.
Sancar: "Danışma Kurulu'nun teklifi ön şart"
Sancar, İç Tüzük’ün ilgili maddelerine atıfta bulunarak şöyle dedi:
“60. maddenin son fıkrası, çok açık bir şekilde, Danışma Kurulu’nun teklifini ön şart saymış ve Genel Kurul’un kararını da bunu takip eden kurucu bir unsur olarak öngörmüştür. Dolayısıyla sürelerin 60. maddede ve 81. maddede belirtilen sınırların altına çekilebilmesi için bir defa Danışma Kurulu’nun teklifine ihtiyaç vardır. Danışma Kurulu’nun teklifi olmadan, sadece grup önerisi üzerine böyle bir işlemi yaparsam İç Tüzük'e aykırı davranmış olacağım inancındayım. Bu nedenle, Adalet ve Kalkınma Partisi Grubunun önerisini işlemden kaldırıyorum.”
Özel: “Anayasa değişikliğini grup önerisiyle getirip geçirebilir misiniz?
AKP Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş’tan gelen usul tartışması açılması önerisinin Sancar tarafından kabul edilmesinin ardından söz alan Manisa milletvekili (CHP) Özgür Özel ise şunları söyledi:
“Bugün yapmaya çalıştığınız şey, bir grup önerisiyle İç Tüzük'ü değiştirmektir. Eylemli bir İç Tüzük ihdası yapıyorsunuz ama bunu İç Tüzük değişikliğiyle değil, grup önerisiyle yapmaya çalışıyorsunuz. Ve iddianız şu ki İç Tüzük'ün 19. maddesi bize her durumda grup önerisi getirme yetkisini veriyor. Buna bir şüphe yok, ancak getirdiğiniz öneri Anayasa değişikliği olsa burada grup önerisiyle getirip geçirebilir misiniz? Hayır; sayısı bellidir, usulü bellidir. Getirdiğiniz öneri İç Tüzük değişikliğiyse, bunu İç Tüzük değişikliğine uygun şekilde önce Komisyona göndermeniz gerekirdi. Bugün sizin iddianız, bu süreleri değiştirip artırıp azaltmaya yetkili olduğunuz. Neye dayanarak buna gidiyorsunuz? İç Tüzük'teki ilgili maddeye. Peki, bu İç Tüzük ne zaman değişmiş, bu madde ne zaman gelmiş? 13 Şubat 1973, Tutanak Dergisi. Demokrat Partili Milletvekili, Allah rahmet eylesin, iddialarda bulunuyor. Anayasa Komisyonu Başkanı Sayın Cevdet Akçalı diyor ki: ‘Biz bu önergeye katıldık ama bu, söz haklarını kısıtlamak üzere değil; bu, örneğin bütçe görüşmesi gibi görüşmelerde söz haklarını artırmaya yönelik kullanılacaktır.’ O günden bugüne bu hiç değişmemiş.”
Elitaş: “Meclis Başkanvekili İç Tüzük ve Anayasa'ya aykırı eylem içerisinde”
Daha sonra söz alan Mustafa Elitaş, Aslında şu anda Meclis Başkanvekili ‘Anayasa'ya aykırı’ diye iddia ettiği bir konuda, ‘İç Tüzük'e aykırı’ diye iddia ettiği bir konuda eylemli bir İç Tüzük ihdası yaparak hem İç Tüzük'e hem Anayasa'ya aykırı bir eylem içerisinde bulunmuştur” dedi.
Usul hakkında lehte ve aleyhte konuşmaların ardından son olarak Sancar’la Elitaş arasında şu diyalog yaşandı:
Elitaş: Yani şu anda Ak Parti Grubu’nun önerisini almıyorsunuz gündeme.
Sancar: Evet
Elitaş: Eylemli bir İç Tüzük ihdası ve Meclis Başkanlığı’nın size verdiği görevi de ihlal ediyorsunuz, haddinizi aşıyorsunuz.
"TBMM çalışmasının sizinle birlikte sağlıklı devam etmeyeceği kanaatiyle..."
Daha sonra Elitaş, “Sayın Başkan, eylemli İç Tüzük ihdas ederek yetkinizi aştığınızdan dolayı, sizinle beraber Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin çalışmasının sağlıklı bir şekilde devam etmeyeceği kanaatiyle Hükûmet oraya, Komisyon oraya oturmamaya karar vermiştir” diyerek hükümet ve komisyon üyelerinin Genel Kurul salonunu terk edeceğini açıkladı. (ŞA)
