Akil İnsanlar Heyeti, demokratikleşme paketinin açıklanmasının ardından iki aylık çalışmanın sonucunda yedi bölgede hazırladıkları raporları açıkladı.
Cezayir Toplantı Salonu’nda yapılan toplantıya akil insanlar İç Anadolu grubundan Celalettin Can, Doğu Anadolu grubundan Zübeyde Teker katıldı.
"PR çalışması mı yaptık?"
Can, akil insanlar heyeti olarak hazırladıkları yedi raporun tek bir raporda toplanarak kamuoyuna sunulacağını ve paketin de bu kapsamda hazırlanacağını beklerken raporlardaki halkın taleplerinin pakette karşılanmadığını belirtti.
"Bu paket beklentiler karşılayarak çözüme katkı sunmayacak. Akil insanların sundukları öneriler pakette yer almıyor; o kadar süre PR çalışması mı yaptık?
"Terörle Mücadele Kanunu (TMK) ile Türk Ceza Kanunu'ndaki (TCK) düşünce ve örgütlenme özgürlüğünü engelleyen maddeler kaldırılmadı. Anadilde eğitim kolejlere havale edildi, özgürlükler özelleştirerek taşeronlaştırıldı. Bu eşitlik ilkesine de aykırı. Alevilere dönük hiçbir düzenleme yok. Seçim barajı kaldırılıyor görüntüsüyle daha da yükseltiliyor.
"Anadilde eğitimi sağlanmalı, Avrupa Birliği (AB) Yerel Yönetim Şartnamesindeki şerhler kaldırılmalıydı. Kürt ve Alevi sorunu olduğu gibi duruyor."
"Bu şartlarda süreç nasıl ilerleyecek?"
Teker, pakette olumlu maddeler de olduğunu ancak ciddi eksiklikler barındırarak kendisini barış sürecine dair kaygılandırdığını söyledi.
"Raporlardaki taleplerin pakette yüzde 1’i bile karşılanmadı. O zaman neden bu halka gittik. Öcalan bir süreç başlattı, hükümet çağrıya cevap verdi ama çağrının gereklerini yapmadı. Kaygılıyım, çocuklar hala dağlarda, cezaevlerinde ve askerde.
"Üç başlık için geliştirilmiş formül yok. TMK, TCK'da düzenleme yok, geri dönüşle yönelik düzenleme yok, kimlik ve kültürel hakları yok, inanç özgürlüğü hala sorunlu. Bu şartlarda süreç nasıl ilerleyecek? Geri çekilme durdu. Bunu haklı ve meşru buluyorum. Temel sorunlar ancak anayasa ile çözülür ancak paketler bunun bir adımıdır."
Seçim sisteminin değişmesi ortak talep
Yedi bölgenin raporlarında en büyük ortaklaşma seçim sisteminin değişmesi ve yeni bir anayasa yapılması gerektiğine dair.
Akdeniz Bölgesi: Alevi sorunu, azınlık sorunu, başörtüsü sorunu çözülsün. Sivil demokratik çoğulcu yeni bir anayasa yapılsın. Seçim barajı düşürülsün, ya da kaldırılsın. Yeni bir hukuk sitemi oluşturulsun. Vatandaşlık tanımı Türkiye Cumhuriyeti vatandandaşlığı olarak değiştirilsin. Anadilde eğitim olsun ama resmi dil tek olmalı. Bölgeye yatırım yapılsın. Boşaltılan köylere geri dönüş desteklensin. Koruculuk kaldırılmalı, toprak reformu yapılmalı. Dersim ve Roboski için özür dilenmeli, hakikat komisyonu kurulmalı, faili meçhuller çözülmeli, cezaevi hastalar düzenleme, şehit gazi aileleri düzenlemeler. Köye dönüş teşvik edilmeli. Cemevleri ibadethane olsun, üst düzey kamu hizmetlerinde daha çok alevi atanmalı.
Doğu Anadolu Bölgesi: Dersim soykırımı kınansın, Şeyh Sait vb isimleri iade edilsin mezatları gösterilsin. Yeni anayasa yapılsın, anadilde eğitim, seçim barajı, siyasi partiler yasası, yerel yönetimler ile ilgili düzenleme. TMK kaldırılsın, siyasi af gelsin, Öcalan serbest bırakılsın. Cemevi ibadethane olsun, mayınların temizlensin, köylere geri dönüş sağlansın, karakol yapımı dursun, koruculuk kaldırılsın, yer isimleri iade edilsin. Başörtüsü sorunu çözülsün. Roboski aydınlatılsı, toplu mezarlar bulunsun, hasta tutuklular serbest bırakılsın. Andımız kaldırılsın, HES ve baraj projeleri gözden geçirilsin.
Ege Bölgesi: Destek yüzde 70’e varacak. Pakette güven artırıcı adımlar atılmalı.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Anadilde eğitim hakkı, anayasal vatandaşlık, eşitlik ilkesi, Kürtlere statü, kültürel kimlik haklarına güvence, yerel yönetimde valilerin seçimle gelmesi, din, inanç önündeki engellerin kaldırılması, zorunlu askerliğin kaldırılması vicdani ret hakkı anayasada getirilsin. Anaokulundan üniveristeye kadar Kürtçe eğitim, kamuda Kürtçe kullanımı, yasak harflerin serbest bırakılması, koruculuğun kaldırılması, yerleşim yerleri isimlerinin iadesi, hakikatleri araştırma komisyonu kurulması, faili meçhul cinayetlerin aydınlanması, genel siyasi af, TMK'nın kaldırılması, yargı reformu yapılması, ayrıcmlığa karşı yasa, Öcalan ile görüşme sağlanması, barajın düşürülmesi, Diyanetin kaldırılması, Cemevinin ibadethane olması, toprak reformu, andımızın kaldırılması, Roboskinin aydınlatılması, Kürt siyatseçilerin serbest bırkaılması, hasta tutukluların serbest bırakılması, Süryanilerin geri dönüşünün sağlanması, faili meçhuller, karakol yapımı, mayınlardan temizlenmesi, ezidilere ayrımcılık kaldırılmalı.
İç Anadolu Bölgesi: Genel af, seçim sisteminin değiştirilmesi, TMK'da düzenleme, demokratik anayasa yapılması, anadilde eğitim hakkı, köylere dönüşün sağlanması, KCK'lilerin serbest bırakılması, karakol inşaatlarına son verilmesi. Alevilerin hakları düzenlensin, CHP sürece çekilsin.
Karadeniz Bölgesi: TMK ve TCK'da düzenleme yapılsın. Seçim sistemi değiştirilsin, baraj düşürülsün. Yeni anaysa yapılsın. Alevilerin talepleri karşılansın.
Marmara Bölgesi: Hasta tutuklularla ilgili düzenleme yapılsın, koruculuk kaldırılsın, mayınlar temizlensin, TMK; TCK düzenlensin, AB yerel yönetim şartnamesi uygulansın, yeni anayasa hazırlansın, anadilde eğitim getirilsin, seçim mevzuatı değiştirilsin, baraj düşürülsün, ayrımcılık yasası çıksın, faili meçhuller araştırılsın. (NV)
