1915'ten beri ayin yapılamayan, Ahdamar (Akhtamar) adasındaki Surp Haç Ermeni Kilisesi'nde 95 yıl sonra, ilk ayin yapıldı. Ermeni Patriği Ruhani Meclis Başkanı Başpiskopos Aram Ateşyan, Ermenilerin kutsal saydığı hacın kilise kubbesine konmaması nedeniyle ayinin boykot edildiğini ve katılımın düşük olduğunu söyledi.
12 Eylül'deki Haç Yortusu'nda (Khacverats) yapılması planlanan ama referandum nedeniyle ertelenen ayinden bir gün önce diyasporada yaşayan Ermenilerle, Türkiyeli Ermeniler kente gelmeye başladı. İstanbul Ermeni Patrikhanesi'nin yaptırdığı iki metre yüksekliğindeki hacın kubbeye değil, geçici olarak kilisenin girişine konması nedeniyle katılım beklenenden düşük oldu. Ermeni Patrikhanesi dini merkezi Eçzmiadzin ile Kilikya ve Kudüs Katolikoslukları, haç kubbeye konmayınca ayine katılmama kararı almıştı.
Ateşyan: Katılmayanlara hak veriyorum
Ermeni Patriği Ruhani Meclis Başkanı Başpiskopos Aram Ateşyan, İl Müftüsü Nimetullah Arvas'ı ziyaretinde "Haç yüzünden bir boykot oldu" dedi.
Ateşyan Hürriyet gazetesine ise ayinle ilgili, "Sanki sürgüne gitmiştik ve geri dönüyoruz, bir hicretin tamamlanışı gibi" diyerek, şöyle devam etti:
"Ayine katılmayanlara hak veriyorum, çünkü 'Ayinde hacı göreceksiniz' sözü verildi. Devletin verdiği sözü tutacağına inanmak istiyorum. Aksi halde diyasporaya karşı kötü duruma düşerim, yalancı olurum."
Çan sesi hoperlörden
Hoperlörden verilen çan sesi ile ayin saat 11'de başladı. Üç saat sürecek ayini Ateşyan yönetti. Kilise içine yer darlığı nedeniyle sadece 50 kişilik protokol alındı. Dışarıda bekleyen konuklar için kilisenin Güney ve Batı cephelerine iki ayrı dev ekran kuruldu.
Adada sivil giyimli 50 polis, iskele çevresinde ise 500 polis görev aldı. Adaya gidenler kimlik kontrolünden geçirildi.
Koptaş: Geçmişle yüzleşmek gerekiyor
Ayini adada izleyen Agos gazetesi yayın yönetmeni Rober Koptaş, CNN Tük'ten Hande Aşık ile yaptığı söyleşide görüşlerini şöyle açıkladı:
"Daha kalabalık olmayı çok isterdik, bunu sağlamak Türk devletinin göreviydi. Biz burada, bir günlüğüne, kendimizi ev sahibi hissediyoruz. Daha kalabalık ev sahipliği yapabilirdik. Hacın böyle kriz haline getirilmesine gerek yoktu. Çözülemez miydi? Ama asıl kilise neden müze bunu sormak lazım. Bu sorunun cevabını vermezsek, geçmişle gerçekten yüzleşemeyiz. Yüzleşmezsek, böyle hacı nereye koyduk tartışması yapılır. Geçmişle yüzleşme de daha derin bir sorgulama gerekir."
Surp Haç (Surp Khac) Ermeni Kilisesi, kutsal haç adına Vaspurakan Kralı Birinci Gagik tarafından 915- 921 yılları arasında yaptırıldı. Ermeniler için kutsal hacın kilisede bulunması bu nedenle önemli. 1915'ten sonra, cemaati de kalmadığı için, uzun yıllar kaderine terk edilen kilise Kültür Bakanlığı tarafından 2005 - 2007 arasında restore edildi, 2007'de müze statüsüne alındı. (SP)
