Akçagazdaki Yangın İlk Değil

Kocaeli gazetesinin haberine göre, geçtiğimiz Pazar sabahı saat 08.00 sıralarında bekçi Orhan Gedikli ile şoför Coşkun Yılmaz'ın fabrikaya ait 41 F 4359 plakalı tankere dolum yaptıkları sırada yangın çıktı. Yılmaz, doldurma vanasının tankere bağlandığı kısımda gaz kaçağının statik elektrik ile tutuşması sonucunda çıkan yangını söndürmeye çalışırken, Gedikli de tankere mal boşaltan platformun vanasını kapatmak istedi. Ancak bu sırada peş peşe patlamalar başladı.

Habere göre, görgü tanıklının Gedikli'nin vanayı kapatmak için koştuğu yönündeki açıklamaları dolum ünitesinde uzaktan kumandalı vana olmadığı iddialarını doğruluyor.

Haberde, Türk Standartları Enstitüsü (TSE) standartlarına göre uzman kişinin yapması gereken dolumu bir güvenlik görevlisinin yapması da "büyük bir ihmal" olarak nitelendiriliyor. Haberde, Kocaeli Valiliği'nin konuyla ilgili soruşturma başlattığı da belirtiliyor.

Haberde şu iddialara de yer veriliyor:

Çoğunda sistem yok

Sanayi Ticaret İl Müdürlüğü'nün 97-98 yıllarında yaptığı denetimlerde otomatik yangın söndürme sistemi olmadığı için uyardığı Akçagaz'da, otomatik yangın söndürme sistemi olsaydı yangının büyümeden söndürülebileceği ifade edildi. Sadece Akçagaz'ın değil aynı bölgede faaliyet gösteren Anadolugaz ve Turnagaz'ın da otomatik söndürme sistemlerinin olmadığı, bu nedenle birkaz kez uyarıldığı ancak şirket yöneticilerinin uyarıları ciddiye almadıkları öne sürüldü.

Hangi şartları taşımalı

TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi'ne ve yerleşim alanlarına en az 200 metre mesafede olma zorunluğu olan LPG dolum tesislerinde yapılan dolumlarda Türk Standartı'nın aradığı şartlardan bazıları şöyle:

* LPG boru hatlarına konulacak hidrolik emniyet valfleri ile bir tehlike anında bu yerlere giden LPG'nin akışı hidrolik veya pnömatik olarak en az 5 metre mesafeden uzaktan kumanda ile durdurabilmelidir.

* LPG'nin dökme olarak doldurulması veya boşaltılması sırasında en az bir uzman kişi, transfer bağlantıları yapıldıktan sonra, işlem bitinceye ve bağlantılar çözülünceye kadar bağlantıların yanında bulunmalı ve dikkatle gözlemlenmelidir.

* Statik elektrikten meydana gelecek tehlikeleri gidermek amacıyla, dökme taşıma araçlarının doldurulmalarında ve boşaltılmalarında depolama tankları ve taşıt araçları en uygun şekilde topraklanmış olmalıdır.

* Dökme LPG taşıyan araçlar, dolum tesislerine girmeden önce egzost borusu ucuna alev tutucu takılmalıdır.

Tesislerde inceleme

Garanti Sigorta tarafından sigortalanan Akçagaz'da sigorta eksperleri bugün zarar tespitine başlayacak. Akçagaz Finans Müdürü Rasim Su, yaklaşık 3.5-4 trilyon lira arasında zararları olduğunu yinelerken, bayilerini mağdur etmemek için Totalgaz ve diğer dolum tesisleriyle anlaşma yaptıklarını ve dün itibariyle tüp sevkiyatına başladıklarını açıkladı.

Rasim Su, fabrikanın yeniden üretime geçme süreciyle ilgili bugün için bir tarih vermenin mümkün olmadığını, ancak en kısa sürede fabrikanın yeniden inşaa edilip üretime geçileceğini ifade etti. Bu arada Haydarpaşa GATA Yanık Ünitesi'nde tedavisi sürdürülen Rahmiyeli Orhan Gedikli'nin sağlık durumunun ciddiyetini koruduğu öğrenildi.

Bu arada bölgedeki sanayi kuruluşlarını denetleyecek olan komisyon, ilk toplantısını bugün yapıyor. Vali Vekili Ümmet Kandoğan başkanlığındaki komisyon, cuma gününden itibaren de tesislerde denetlemelerde bulunacak.

Makine Mühendisleri: En basit emniyet tedbiri yok

Makine Mülendisleri Odası Kocaeli Şubesi Başkanı Serhat Girgin de Akçagaz'daki patlamanın tamamen tedbirsizlik ve ihmal sonucu meydana geldiğini söyledi.

Makine Mülendisleri Odası Kocaeli Şubesi Başkanı Serhat Girgin, patlamayla ilgili yaptığı açıklamada çok ciddi uyarılarda bulundu. Girgin, şunları söyledi:

* Akçagaz'da bir kara tankerine dolum yapıldığı esnada meydana gelen gaz kaçağının statik elektrik ile tutuşması sonucunda oluşan patlama bir anda tesiste bulunan diğer LPG tanklarına sıçramış akabinde de büyük bir yangın başlamıştır.

* Başlayan yangın ile birlikte tesiste bulunan diğer LPG tankları da arka arkaya infilak etmiştir. TÜPRAŞ'a 1.5 km mesafede bulunan ve rafineri güvenlik sahasının bitişiğinde kurulu olan tesiste 3 adet 100 metreküp, 6 adet 60 metreküp, toplam 660 metreküp LPG (300 ton) yanmıştır.

* Yangın olay yerine ilk ulaşan TÜPRAŞ Teknik Emniyet ve Yangınla Mücadele Ekibi'nin daha sonra da İzmit Büyükşehir, Körfez ve çevre il ve ilçe itfaiyelerinin müdahaleleri ile saat 10.30 sıralarında kontrol altına alınmış, saat 11.00 sıralarında söndürülebilmiş ve gün boyunca da soğutma faaliyetleri sürdürülmüştür.

Facianın eşiğinden dönüldü

* Aynı bölge içersinde yer alan 30 adet LPG dolum tesisi, çok sayıda akaryakıt tesisi ile TÜPRAŞ, İGSAŞ gibi tesislerin bulunduğu Körfez İlçe'si ve bölge büyük bir facianın eşiğinden dönmüştür. TMMOB Makine Mühendisleri Odası heyeti olayın akabinde yerinde yapmış olduğu incelemeler sonucunda aşağıdaki saptamalarda bulunmuştur.

* Odamız 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 depremlerinin yaratmış olduğu kayıplar örneğinde olduğu gibi son olayda yaşananları da; 1950'lerden bu yana genişleyerek sürdürülen plansız bir sanayileşme ve kentleşmeyi kalkınma modeli olarak benimseyen, insanları ve kenti sermaye birikimi için ucuz işgücü ve ucuz altyapı aracı olarak ele alan, bunların sosyal ve kültürel boyutunu ve maliyetini göz ardı ederek, daha fazla para ve kazanç peşinde koşan bir 'anlayışın' kaçınılmaz sonuçları olarak görmektedir.

* 28 temmuz 2002 Pazar günü meydana gelen ve büyük bir facianın eşiğinden kılpayı dönülen olayda insan yaşamını ve çevreyi hiçe sayan, daha fazla 'kar' etmeyi daha çok 'ticari kazanç' elde etmeyi ön planda tutan, bunun için en basit emniyet kurallarını dahi yerine getirmeyen bir anlayışın ne gibi sonuçlara yol açacağını gözler önüne sermiştir.

Standartlara uygun değil

* Bölgedeki tesislerde değişik standartların uygulandığı, bazı firmaların ise hiçbir standarda uymayan işletme şartlarında faaliyet gösterdikleri tespit edilmiştir.

* TÜPRAŞ, İGSAŞ gibi tesislerin yakın çevresinde bulunan 30 civarında LPG tesisi ve akaryakıt tesisi ile iki adet kömür tesisinin bulunduğu bölge aynı zamanda yoğun insan yerleşimini de kapsamaktadır. (Bölge imar ve iskana açık durumdadır) Bu olgu bile olası bir facianın sonuçları hakkında yeterli bir fikir vermektedir.

* Bu saptamalar ışığında; son yıllarda ülkemizde yaşanan örnek olaylardan birisi olan ve 28 Temmuz'da yaşanan olay da incelendiğinde görülmektedir ki çalışanların, halkın ve çevrenin korunması gereği büyük kazalara potansiyel alanlar (tesisler, bölgeler) için sistematik bir yaklaşım zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır.

Proje aşamasında denetlenmeli

* Bu tür tesislere ruhsat verilmesi aşamasından önce tank kapasitesi ve tank operasyon emniyet mesafeleri göz önüne alınarak tesis yerleşim planının uygunluğu arazinin büyüklüğü ile birlikte ele alınarak, proje aşamasından başlayarak denetlenmelidir.

* Tesisin işletme ruhsatı almadan önce de mühendislik standartlarına uygunluğu denetlenmelidir. Bu tür firmaların iş emniyeti, sağlık ve çevre konularında uygun ve emniyetli faaliyetlerde bulunabilmeleri için mutlaka uzman personel istihdam etmeleri sağlanmalıdır. Zira; standartlara uygun, emniyetli işletme şartları ancak bu personelin istihdam edilmesiylöe sağlanabilir.

Periyodik olarak denetlenmeli

* Tamamen denetimsiz olan bu araçların MMO gibi tarafsız ve bağımsız kuruluşlarca periyodik olarak denetlenmesi doğrultusunda odamızın yapmış olduğu girişimlerin yetkililerce de desteklenmesi gereklidir.

* İşletmeler acil durum ekipleri örgütleyerek onların gerekli eğitimi almalarını sağlamalı, destekleyici birimlerle ilişkilerini pekiştirmeli, kuruluşlararası işbirliğini şiar edilmelidir. Bu bir fabrika ya da tesisin kuruluşu aşamasında şart koşulmalıdır. (NH/BB)