Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Halkların Demokratik Partisi'nin (HDP) eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın tutukluğuna ilişkin yeni bir ihlal kararı verdi.
Demirtaş’ın 20 Eylül 2019’da ikinci kez tutuklanmasının keyfi ve siyasi olduğunu belirtti.
AHİM, Demirtaş’ın uzun süreli tutukluluğu ve tutukluluğun siyasi saiklerle devam ettirildiğini kaydetti.
Yüksek mahkeme, Demirtaş hakkında 2014 Kobani olayları nedeniyle açılan davalardaki bilgilerin "farklı suç isnatlarıyla" kullanıldığını tekrar kullanıldığını ve bunun siyasi bir manipülasyon teşkil ettiğini ifade etti.
AİHM, tutukluluğun, Anayasa Mahkemesi’nin etkili bir denetim sağlamadığı gerekçesiyle hak ihlali oluşturduğunu da kaydetti.
Kararda, “Yetkililerin aldığı önlemler, uygunsuz şekilde gerekçelendirilmiş ve asıl amaç, siyasi çoğulculuğu bastırmak ve demokratik tartışmayı sınırlamak olmuştur” dedi.
AİHM bu nedenlerle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) birçok maddesinin ihlal edildiğine hükmetti:
AİHS Madde 5/1-c (Özgürlük ve güvenlik hakkı): Demirtaş hakkında yeniden tutuklama kararının "makul bir suç şüphesine" dayanmadığı, ilk tutuklamadan ayırt edilemeyecek nitelikte olduğu ve hukuki zeminden yoksun olduğu belirtildi.
AİHS Madde 5/3 (Makul süre içinde yargılanma): Demirtaş’ın 4 yılı aşkın süre tutuklu kalmasının gerekçesiz ve orantısız olduğu vurgulandı.
AİHS Madde 5/4 (Hukuki denetim hakkı): Tutukluluğun hızlı bir şekilde yargı denetimine tabi tutulmadığı, avukatının dosyaya erişiminin kısıtlandığı ifade edildi.
AİHS Madde 18 (Sözleşme haklarının kötüye kullanılması): Tutuklamanın hukuki değil, siyasi saiklerle yapıldığı, muhalefeti susturma ve siyasi çoğulculuğu bastırma amacı taşıdığı sonucuna varıldı.
Karar uyarınca Türkiye, Selahattin Demirtaş’a 35 bin euro manevi tazminat ödeyecek. Ayrıca 20 bin euroluk mahkeme masrafı da Türkiye karşılayacak.
Yüksekdağ ve Demirtaş'a Tutuklama
İkinci ihlal
AİHM, bu kararıyla Türkiye'nin, Demirtaş’ın siyasi haklarını ihlal ettiğini ikinci kez tescillemiş oldu.
Kasım 2018’de AİHM Demirtaş'ın tutukluluğunun AİHS’nin 5. maddesinin 3. fıkrası (makul süre içinde yargılanma hakkı) ve 18. maddesi (hakların kısıtlanmasının sınırları) kapsamında ihlal oluşturduğuna karar vermişti. Türkiye’den Demirtaş’ı serbest bırakmasını istemişti. Ancak Türkiye kararı uygulamamıştı.
Demirtaş, Kasım 2016’dan bu yana cezaevinde tutuluyor.
AİHM gölgesinde tutuklamalar ve hak ihlalleri
(HA)
