Anayasa referandumuna ilişkin Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu (DKİHB) ve Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin (AKPM) ortak girişimiyle hazırlanan “İlk Bulgular ve Sonuçlar Raporu” hükümet nezdinden eleştirilere maruz kaldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, rapor için “haddinizi bilin”, “Siz onu külahımıza anlatın”, “Sür eşeğini Niğde’ye” gibi ifadeler kullandı.
TIKLAYIN - AGİT: REFERANDUM EŞİT ŞARTLARDA YAPILMADI
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi'nin referandum için Türkiye'ye gönderdiği 23 kişilik heyette yer alan Almanya Sol Parti milletvekili Andrej Hunko, Hunko’nun PKK bayrağı önünde çekilmiş eski bir fotoğrafını yayınlayarak hedef gösterdi.
AGİT/DKİHB, demokratik seçimler, insan haklarına saygı, tolerans ve ayrımcılık karşıtlığı ve hukukun üstünlüğünü teşvik etmeyi amaçlıyor.
1991’de kurulan birim, 30 ülkede yaklaşık 150 çalışanı var. Hepsi kendi alanında uzman seçim gözlemcisi. DKİHB, davet edilmediği sürece bir ülkeye gözlemci olarak gidemiyor.
Seçim sonrasında hazırladığı ve iki ay içinde çıkan rapor tüm uluslararası kurumlar için bir referans olarak kabul ediliyor.
Referandum sürecinde başkentte yerleşik 11 uzman ve ülke geneline dağılmış 24 uzun dönemli gözlemci yer aldı. Referandum günü AKPM'den 23 temsilci AGİT/DKİHB'ye katıldı, onlar da kendi raporlarını 30 Mayıs'ta sunacaklar.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Dış İlişkiler Sorumlusu Hişyar Özsoy da AGİT’in Parlamenter Meclisi üyesi, aynı zamanda da AKPM’nin yedek üyesi.
"Fotoğraflarla AGİT raporunun meşruiyetini kırmaya çalışıyorlar"
Özsoy, hükümetin AKPM parlamenterlerini belli fotoğraflar üzerinden hedef göstererek AGİT raporunun meşruiyetini kaldırmak istediğini söyledi.
“AGİT/DKİHB profesyonel seçim gözlemcilerinden oluşuyor. Hepsinin uzmanlık alanı var. Hükümetin davetiyle geliyorlar. Normal şartlarda iki ay gibi bir süre ülkede kalıyorlar. Tüm siyasi partilerle, sivil toplum örgütleriyle, özetle farklı toplumsal ve siyasi kesimlerle görüşüyorlar. İki ay sonunda da rapor hazırlıyorlar. AGİT raporu uluslararası arenada tüm kurum ve devletlerce referans kabul ediliyor. Herkes bunun sonucunu bekliyor.
“AKPM ise parlamenterlerden oluşuyor, yani onlar profesyonel seçim gözlemcisi değil. Onlar da hükümet davetiyle geliyorlar. Sadece seçim günü gözlem yapıyorlar. Şimdi hükümet AKPM üyesi iki parlamenteri ‘terörist’ ilan ediyor, bir yandan da AGİT raporu için ‘haddini bilsinler’ diyor. İki grubu da hükümet çağırdı ama içeriğini beğenmediği için AGİT raporunun meşruiyetini kaldırmaya çalışıyor.
"Çünkü ön raporda seçimdeki usulsüzlüklere özellikle YSK’nin mühürsüz zarf kararına dikkat çekildi. Ancak hükümetin yaratmaya çalıştığı bu algı operasyonunun yurtdışında bir karşılığı yok. Bu sadece ülke içindekileri iknaya yönelik bir çaba.” (NV)
Seçim sürecini geliştirmek için iyi niyetli bir çabaDKİHB Direktörü Michael Georg Link CNN International’e yazdığı yazıda referandumda Türkiye’nin kendi hukuki hükümlerinde öngördüğü gereklilikleri yerine getirilmediğine dikkat çeken raporun Türkiye’deki üst düzey yetkililer tarafından sert açıklamalarla karşılanması ve Erdoğan’ın “haddinizi bilin” açıklamasına söyle yanıt verdi: “Seçim gözetiminin Türkiye’nin AGİT katılımcısı bir ülke olarak imzalayarak kabul ettiği prensip ve standartların teşvik edilmesinde önemli bir yeri var. Umudum şudur ki [...] değerlendirmemiz en nihayetinde Türkiyeli yetkililer tarafından olduğu şekliyle alınacak; bu Türkiye’deki seçim süreçlerini geliştirmek için tarafımızdan iyi niyetle gösterilmiş bir çabadır.” |
