Greenpeace Türkiye, Afşin-Elbistan A Termik Santrali’ne ait Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemi (SEÖS) verilerinin açıklanması talebiyle yaptığı bilgi edinme başvurusunun reddine karşı açtığı davayı kazandı. Ankara 7. İdare Mahkemesi, bilgi edinme başvurusunun reddinin hukuka uygun bulunmadığını belirterek iptaline karar verdi.
Karara göre, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı SEÖS ile kayıt altına alınan emisyon verilerini, emisyon ölçüm raporlarını, yasal süreç ve denetim bilgilerini kamuoyuna açıklamak zorunda.
Greenpeace Türkiye, büyük bir kazanım olduğunu belirttiği kararın gereğinin yerine getirilmesi için Bakanlığa tekrar bilgi edinme başvurusunda bulunacak.
Daha önce elde edilen verilerde sınır 8 kata kadar aşılmıştı
Greenpeace Türkiye, iki yeni ek ünite yapılması planlanan Afşin-Elbistan A Termik Santrali’nin yarattığı çevre ve halk sağlığı sorununa karşı mücadeleyi uzun zamandır sürdürüyor.
2021 yılında bölge halkından gelen yoğun kirlilik şikayetleri üzerine 12 yöre sakini Greenpeace Türkiye ile birlikte santrallere dair SEÖS verilerini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından talep etmişti. Başvurunun reddi üzerine Ankara 14. İdare Mahkemesi’nde açılan davada verilerin açıklanması kararı verilmiş buna karşın Bakanlık Aralık 2024’te istenilen belgelerin sadece bir kısmını paylaşmıştı.
İlk kez elde edilen bu veriler, iki yeni ünite daha yapılması planlanan santralde ölçülen Karbonmonoksit (CO), Kükürt Dioksit (SO₂), Azot Oksitler (NOx) ve Toz (PM10) ortalama değerlerinin yönetmelik sınırlarını 1 buçuk kattan 8 kata kadar aştığını göstermişti. Greenpeace Türkiye, tüm verilerin paylaşılması için yaptığı bilgi edinme başvurusunun reddi üzerine süreci tekrar mahkemeye taşıdı.
"Çevresel sürece dair başvurular bilgi edinme hakkına dahil"
Greenpeace Türkiye, dava kapsamında, SEÖS verilerinin çevresel veri olduğunu belirterek erişime açık tutulması gerektiği yönündeki mahkeme kararlarını hatırlattı. Karara karşın tüm verilerin açıklanmamasının yargı kararının etkisiz bırakılması anlamına geldiğini, bilgi edinme hakkının reddinin Anayasa’ya aykırı olduğunu vurguladı.
Çevresel verilerin kamuya açık tutulmasının zorunluluğunu, verilerin paylaşılmamasının hak arama özgürlüğünü ve mahkemeye erisim haklarını ihlal ettiği belirterek reddin iptalini istedi. Bakanlık, işlemde hukuka aykırılık bulunmadığını savundu.
Ankara 7. İdare Mahkemesi, dava kapsamında 18 Kasım 2025’te görülen duruşmanın ardından verdiği 19 Kasım 2025 tarihli kararında Anayasa’ya göre herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğunu belirtti.
Ciddi boyuttaki çevresel kirliliğin, bireylerin esenliğini etkileyebileceğini belirten mahkeme, çevresel meselelerin çözümünün bilgi ile yargısal ve idari işlemlere etkili erişimin sağlanması yoluyla mümkün olacağını ifade etti.
Kamu makamlarının elinde çevresel riskler konusunda kamuyu bilgilendirme pozitif yükümlülügü olduğunu hatırlattı. Bu yükümlülüğün bilgileri erişime açmayı da kapsadığını ifade etti.
Çevresel sürece ilişkin bilgilere erişim hakkının bilgi edinme kapsamı dışında tutulmadığını belirten mahkeme, bilgi edinme başvurusunun reddini hukuka aykırı bularak iptal etti.
“Bakanlık verilerin tamamını kamuoyuyla paylaşmalı”
Greenpeace Türkiye İklim ve Enerji Kampanya Sorumlusu Emel Türker Alpay, mahkemenin bilgi edinme hakkını koruyan kararının büyük bir kazanım olduğunu belirtirken bir an önce Bakanlığın SEÖS verileri ve denetim bilgilerinin tamamını açıklanmasını talep ettiklerini söyledi.
“Afşin-Elbistan A Termik Santrali’nin yarattığı çevre ve halk sağlığı sorunlarını bölgeden gelen görüntülerde, yöre halkının yaşadığı sağlık sorunlarında görüyoruz. Kısmi şekilde paylaşılan SEÖS verileri de bu gerçeği ortaya koymuştu. Buna karşın iki yeni ek ünite yapılması planlanıyor. Biz Afşin-Elbistan’da yeni bir termik santrale yer yok diyerek hem sahada hem hukuken mücadelemizi sürdürüyoruz.
İlk bilgi edinme başvurumuzun reddi sonucu mahkemenin kararıyla kısmi de olsa verilere erişmiştik. Son mahkeme kararı da çevresel bilgilere erişim hakkını koruyor. Verileri öğrenmek en başta yöre sakinlerinin hakkı. Bakanlığın bu karara uyarak en kısa sürede talep ettiğimiz tüm bilgileri kamuoyu ile paylaşmasını bekliyoruz.”
Karar, Greenpeace Türkiye’nin son iki ay içinde elde ettiği ikinci olumlu karar. Kasım ayında da Greenpeace Türkiye, pestisit analizlerinin kamuoyuyla açıklanması amacıyla yaptığı bilgi edinme başvurusunun reddine karşı açtığı davayı kazanmıştı.
(HA)
