Uluslararası Af Örgütü (UAÖ), kadınların hala ayrımcılığa ve şiddete maruz kaldığını; Geçici Yönetim'in bu konuda adım atmadığını söylüyor.
UNICEF verileri Afganistan'ın, bebek ölümleri, eğitim, sağlık, beslenme ve içme suyuna erişim gibi konularda hala dünyanın en geri ülkelerinden biri olduğunu gösteriyor.
Geçen Mart ayında yapılması planlanan seçimler de, "güvenliğin sağlanamamış olması gerekçesiyle" Eylül ayına ertelendi. Afganistan'da güvenlikten ISAF sorumlu.
Kadınlar ve çocuklar ölüyor
UNICEF'e göre, Taliban yönetimi ve sonrasında büyük ilerleme kaydedilmesine rağmen çocuklar hala yeterince aşılanamıyor. Her yıl yaklaşık 35 bin çocuk kızamıktan ölüyor.
Kadınlar sağlık hizmetlerine ulaşmakta büyük problem yaşıyor. Doğum yapan her yüz bin kadından 1600'ü yaşamını yitiriyor. Demir eksikliğinden kaynaklanan anemi, ve iyotlu tuz yokluğundan kaynaklanan guatr vakaları çok yaygın.
UNICEF, temiz içme suyu yokluğu sebebiyle, ishalin, çocuklar arasında yaygın olarak görüldüğünü belirtiyor. Kentlerde yaşayan nüfusun yüzde 65'i; kırsal kesimlerdekilerin de yüzde 81'i içme suyundan yoksun.
UNICEF'e göre, Afganistan'da doğan her bin çocuktan 257'si beş yaşına gelmeden yaşamını yitiriyor.
Afganistan'da yaklaşık 3 milyon çocuğun eğitim gördüğü tahmin ediliyor. Kızlar öğrenci sayısının yüzde 30'unu oluşturuyor fakat bölgeler arasında büyük farklılıklar var.
Her ay çoğu kadın ve çocuk 150 ila 300 kişi kara mayınları yüzünden yaşamını yitiriyor.
Taliban ya da NATO: Kadınlara ayrımcılık
UAÖ geçtiğimiz Mart ayında yayımladığı raporda, Afganistan'da kadınların sıklıkla "fiziki şiddete maruz kaldığını, küçük yaşta evlendirildiğini ve satıldığını" belirti. UAÖ, Geçici Yönetim'in bu konularda hiçbir adım atmamış olmasını da eleştirdi.
UAÖ, hazırlanan Kasım 2003'te hazırlanan anayasa taslağında da kadınlara ayrımcılık yapıldığını belirtmişti.
UAÖ, Taliban yönetiminin devrilmesinin üzerinden iki yıldan fazla bir zaman geçtiğini belirterek, kadınların durumunda herhangi bir iyileşme olmadığını söylemişti.
Avrupa dışında ilk operasyon
NATO, "hükümetin kurulmasına ve ülkeye barış ve istikrar gelmesine yardımcı olmak üzere" Ağustos 2003'te, Afganistan'ı kontrol altında tutan Uluslararası Güvenlik Yardım Gücü'nün (ISAF) komutasını üstlendi. Bu, NATO'nun Avrupa dışında üstlendiği ilk görev oldu.
Başlangıçta sadece başkent Kabil'in güvenliğinden sorumlu olan NATO, şu sıralarda tüm ülkeyi kontrol altına alacak bir yapılanmaya gitmeyi planlıyor.
Aralık 2001'de toplanan Bonn Konferansıyla kurulan ISAF, Amerika Birleşik Devletleri'nin Taliban yönetimini devirmesinden sonra oluşturulan Geçici Afgan Yönetimi'nin "çalışabilmesi için güvenli bir ortam yaratmakla" görevlendirildi.
Geçici Yönetim'in başına gelen Hamid Karzai, Mart 2004'te yapılması planlanan seçimlerin güvenlik sağlanamadığı için Eylül'e ertelendiğini açıkladı.
ISAF şu an 35 ülkeden gelen 6 bin 500 askerden oluşuyor. ISAF'ın komutasını NATO'nun en üst karar alma organı olan Kuzey atlantik Konseyi yürütüyor.(EÜ)
* Bu haberi Erhan Üstündağ BBC, UNICEF, Uluslararası Af Örgütü ve NATO web sitelerinden derleyerek Türkçeleştirdi.
