Uluslararası Af Örgütü (UAÖ), Kuzey ve Doğu Suriye’de gelişmeleri yerinden takip eden gazeteciler Nazım Daştan ve Cihan Bilgin’in SİHA saldırısı sonucu öldürülmesi sonrası Türkiye’de gerçekleşen gözaltılar ile ilgili bir bildiri yayınladı.
Daştan ile Bilgin’in öldürülmesini protesto etmek isteyen gazetecilerin İstanbul Şişhane Meydanı’nda gözaltına alınması ve olayın soruşturulmasını isteyen İstanbul Barosu’na “terör” soruşturması açılması üzerine Af Örgütü, Türkiye’nin uluslararası insan hakları kapsamındaki yükümlülükleri ihlal ettiği uyarısında bulundu.
“Uluslararası Af Örgütü, Türkiye'de ifade özgürlüğü ve barışçıl toplanma haklarına yönelik baskılardan derin endişe duymaktadır. Gazetecilere yönelik insan hakları ihlalleri araştırılmalıdır” denilen açıklamada özetle şunlar kaydedildi:
“Avukatlara, gazetecilere ve protestoculara yönelik baskılar, adalet sisteminin barışçıl muhalefeti sindirmek, taciz etmek ve susturmak amacıyla kötüye kullanılması kapsamına girmekte ve Türkiye'nin uluslararası insan hakları hukuku kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal etmektedir.
Türkiye yetkilileri, yalnızca insan haklarını barışçıl bir şekilde kullandığı için gözaltına alınanları derhal serbest bırakmalıdır. Yetkililer, kolluk kuvvetlerinin gazetecilere ve diğer protestoculara yönelik insan hakları ihlallerine ve diğer eylemlerine ilişkin iddiaları derhal, kapsamlı, bağımsız, tarafsız, şeffaf ve etkili bir şekilde soruşturmalı, sorumlu olduğundan şüphelenilen kişileri adil yargılamalarla adalet önüne çıkartmalı ve aynı zamanda mağdurların adalete ve etkili hukuk yollarına erişimini sağlamalıdır.
Yetkililer, gazetecilerin ve diğer kişilerin sadece ifade, örgütlenme ve barışçıl toplanma özgürlüklerini barışçıl bir şekilde kullandıkları için keyfi olarak gözaltına alınmalarına ve yargılanmalarına derhal son vererek, herkesin insan haklarının korunmasını sağlamalıdır. Yetkililer, sadece haklarını kullandıkları ve mesleki görevlerini yerine getirdikleri için İstanbul Barosu'na ve diğerlerine karşı adalet sistemini silah olarak kullanmayı bırakmalı ve bu kişiler hakkında devam eden cezai soruşturmaları derhal düşürmelidir.”
Gözaltına alınan gazeteciler ve protestolar
İstanbul'da Nazım Daştan ve Cihan Bilgin protestosu: 30 gözaltı
Nazım Daştan ve Cihan Bilgin’in SİHA saldırısı sonucu öldürülmesini protesto etmek için Dicle Fırat Gazeteciler Derneği’nin İstanbul Şişhane Meydanı’na toplanma çağrısının yasaklanmasına dair değerlendirmelerde bulunan Af Örgütü, kısıtlamanın yasal sınırı aştığına değindi:
“Herhangi bir kanıt olmaksızın silahlı bir grubun 'sponsorluğu' ile gerçekleşeceği iddia edilerek verilen yasaklama kararının, ifade özgürlüğü ve barışçıl toplanma haklarına yönelik yasal olarak izin verilen kısıtlamaları aştığından endişe duyulmaktadır. Uluslararası hukuk, kamuya açık toplantılara kısıtlamalar getirilmesini öngörmekle birlikte, bu kısıtlamaların meşru bir kamu yararını korumayı amaçlaması, gerekli ve orantılı olması, yani aynı sonuca daha az kısıtlayıcı başka yollarla ulaşılamaması ve hakların ifasının kısıtlanmamasının sağlanması gerekmektedir. Beyoğlu kaymakamının, yasal olarak kurulmuş bir örgüt olan Dicle Fırat Gazeteciler Derneği tarafından çağrısı yapılan protestoya, silahlı grupla bağlantılı kişilerin katılacağı yönündeki yasaklama kararı ne gerekli ne de orantılıdır.”
Af Örgütü, Şişhane Meydanı’ndaki gözaltılar sırasında polisin orantısız şiddet uyguladığını kaydetti:
Kolluk kuvvetleri, gözaltına alınanlara yönelik ters kelepçe uygulaması ve bazı kişilerin yüzlerinin gözaltı otobüsüne sertçe bastırılması da dahil olmak üzere, kötü muamele kapsamına girebilecek aşırı güç kullanmıştır.
Gözaltından serbest bırakılan bazı gazeteciler daha sonra polis otobüsünde, devletin öldürülen silahlı grup üyelerini ailelerine teslim etmek için kullandığı ceset torbalarına atıfta bulunarak, 'sarı torbalarla' tehdit edildiklerini bildirmişlerdir. Gözaltına alınan üç kadın gazeteciyi ziyaret eden avukatlar ise, gazetecilerin çıplak arama da dahil olmak üzere kötü muamele iddialarında bulunduklarını belirtmişlerdir.
“Gazetecilerin ve diğer kişilerin sadece ifade, örgütlenme ve barışçıl toplanma özgürlüklerini barışçıl bir şekilde kullandıkları için keyfi olarak gözaltına alınmalarına ve yargılanmalarına derhal son verilmeli” diyen Af Örgütü, gözaltına alınan ve tutuklanan gazetecilerin serbest bırakılmasını talep etti.
Ne olmuştu?
Kuzey ve Doğu Suriye’de gelişmeleri yerinde takip eden gazeteciler Nazım Daştan ve Cihan Bilgin’in SİHA saldırıları sonucu öldürülmesini 21 Aralık'ta İstanbul Şişhane Meydanı’nda protesto eden 20’si gazeteci, 59 kişi gözaltına alınmıştı.
22 Aralık'ta gazetecilerin çatışma bölgelerinde hedef alınmasının Uluslararası İnsancıl Hukukun ve Cenevre Sözleşmesi'nin ihlali olduğu belirten İstanbul Barosu, gazeteciler Nazım Daştan ile Cihan Bilgin’in öldürülmesinin uluslararası hukuka aykırı olduğunu belirtmişti.
Bunun üzerine İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, İstanbul Baro Başkanı Prof. Dr. İbrahim Kabaoğlu ve yönetim kurulu üyeleri hakkında, "Terör örgütü propagandası yapmak" ve "Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak" suçlarından resen soruşturma başlatmıştı.
(EC)
