Uluslararası Af Örgütü (UAÖ), yaptığı bir açıklamayla, 10 Ekim İdam Cezasına Karşı Dünya Günü yaklaşırken, Amerika kıtasında geçen yıl ölüm cezasını uygulayan tek ülke olan Amerika Birleşik Devletleri'ne (ABD) "bu vahşi ve insanlık dışı cezanın kullanımını sona erdirme" çağrısı yaptı.
UAÖ Evrensel Hukuk ve Politikalar Genel Müdürü Widney Brown, "Dünya ülkelerinin açıkça büyük bir çoğunluğu idam cezasını reddetti. ABD adli infazları hala uygularken, nasıl insan haklarında öncülük iddia edebilir?" diye konuştu; "İdam zalimce, haysiyet kırıcı, yararsız ve insanın saygınlığıyla hiçbir şekilde bağdaşamayacak bir cezadır" dedi.
Ölüm sırasındayken masumiyetleri anlaşılıyor
ABD'de, on yıllık bir aranın ardından idam cezasının yeniden uygulanmaya başladığı 1977'den beri, 1.200'den fazla kadın ve erkek ölüme yollandı. Coğrafi eğilimlere bakılırsa, Texas, Virginia ve Oklahoma'nın eyaletlerinde, ülkedeki infazların yarısından fazlasını uyguluyor.
1976'dan beriyse 130'dan fazla hükümlü, masum oldukları ortaya çıktıktan sonra ölüm sırasını beklemekten kurtuldu, yalnız 2009'da dokuz kişi serbest kaldı. Başkaları ise suçluluklarına dair ciddi şüphelere rağmen ölüme yollandı.
Çalışmalara göre ABD'de kimin idam cezasına tabi tutulduğunda ırk önemli bir yer oynuyor: Beyazların öldürüldüğü cinayet davalarının idam cezası ile sonuçlanma oranı, siyahların öldürüldüğü davalara göre daha yüksek.
Brown, "İdam istenen davalarda ırk, coğrafi bölge, seçim politikaları, yerel maliye, jüri niteliği ve yasal temsilciliğin kalitesi gibi konuların hepsi problematik faktörler. İdam cezası gerektiren bir suç ile yargılanmak, ölüm kumarı oynamak gibi; hiçbir yargı sisteminde yeri olmamalı" dedi.
Ölüm cezası daha caydırıcı değil
İdam cezasının hapsetmeye göre şiddet suçlarını caydırmada daha etkili olduğuna dair herhangi bir kanıt yok.
Brown "Masum insanların ölüme gönderilmiş olduğunu bilerek insanları infaz etmeye devam etmek savunulabilir değildir. ABD'nin, dünyada idam cezasını kaldıran çoğunluğa katılması gerekiyor" diye konuştu.
ABD'de yalnız 1993'ten beri binden fazla idam cezası infaz edilmesine rağmen, bu cezaya karşı toplumsal ve siyasi desteğin giderek azaldığına dair işaretler var.
"Dünya çapında çok etkili bir adım olacak"
New Mexico ve New Jersey eyaletleri idam cezasını son iki yıl içerisinde kaldırdı ve her yıl uygulanan infaz sayısının ortalaması, 1990'da çıktığı zirveye göre üçte iki oranında azaldı.
Son on yılda ABD Yüksek Mahkemesi cezanın 18 yaşından küçüklere ve suçu işlediği sırada "akli dengesi bozuk" olanlara uygulanmasını iptal etti.
Brown "ABD'de idam cezasının kaldırılması, bu cezanın dünya çapında yok edilmesine doğru çok önemli bir adım olacaktır" dedi. (EÇ/TK)
