Fotoğraf: Anadolu Ajansı
Uluslararası Af Örgütü bugün bir açıklama yayımlayarak, Libya’nın doğusunda aktif olan güçlü silahlı grupların oluşturduğu İç Güvenlik Ajansı üyelerinin, muhalifleri ve karşıtları susturmak için keyfi gözaltı, zorla kaybetme ve işkence dahil olmak üzere korkunç insan hakları ihlalleri işlediğini belirtti.
Libya parlamentosunun Temsilciler Meclisi mevcut durumda hükümetin 2021 bütçe teklifini değerlendiriyor.
Teklif, İç Güvenlik Ajansı’nın da aralarında bulunduğu, geçmişte ihlaller işlediği bilinen milisler ve silahlı gruplar için fon tahsis edilmesini öngörüyor. Uluslararası Af Örgütü, Ulusal Birlik Hükümeti’ne, ihlallerle bilinen milisleri ve silahlı grupları meşruiyet ve maaşlarla ödüllendirmeme çağrısı yaptı.
"İnceleme yapılmalı"
Denetimsiz güçlere sahip, kötü anılan bir güvenlik ve istihbarat birimi olan İç Güvenlik Ajansı’nın, Muammer Kaddafi döneminden kalma güvenlik görevlileri, son yıllarda, İç Güvenlik Ajansı’nın adını kullanan ve General Halife Hafter komutasında kendisini Libya Arap Silahlı Kuvvetleri (LASK) olarak adlandıran silahlı güçlerin kontrolündeki bölgelerdeki silahlı güçlerin içinde yeniden ortaya çıktı.
Uluslararası Af Örgütü Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölgesel Direktörü Heba Morayef konuya ilişkin açıklamasında, şöyle dedi:
“İç Güvenlik Ajansı’na bağlı silahlı gruplar Kaddafi döneminden kalma görevlileri saflarına aldı ve şiddetli baskı taktiklerini yeniden devreye soktu. Libya’nın doğusundaki iktidar sahiplerine yönelik her türlü eleştiriyi bastırmak için yüzlerce kişiyi mensup oldukları kabile nedeniyle veya görüşlerine misilleme olarak kaçırdılar, zorla kaybettiler veya bu kişilere işkence uyguladılar.
"Ulusal Birlik Hükümeti ve belirli bölgeleri fiilen kontrol eden güçler, uluslararası hukuk suçları işlediği düşünülen silahlı grupları devlet kurumlarına almak ve kendilerine tabi olmasını sağlamaya ya da onlara mali destek vermek suretiyle siyasi açıdan puan kazanmaya çalışmak yerine faillerden hesap sormak için adım atmalıdır. Milislerin veya silahlı grupların üyelerini dahil etmeye yönelik tüm girişimler, titiz ve kapsamlı bireysel incelemelere dayanmalıdır.”
Uluslararası Af Örgütü bir süre alıkonulduktan sonra serbest bırakılan kişiler, mağdurların aileleri, aktivistler ve avukatların da aralarında yer aldığı 15 kişiyle görüşmeler gerçekleştirdi ve İç Güvenlik Ajansı’na bağlı silahlı grupların Bingazi, Marj, Ecdebiye, Derne ve Sirte’de kabile aidiyetleri temelinde kişileri ve bunun yanı sıra aktivistleri, gazetecileri, LASK muhaliflerini ve onlarla bağlantılı silahlı grupları hedef aldığını tespit etti. Bu kişiler 2020 ve 2021’de ihlallere maruz kaldı.
Arka Plan
Libya 2014’ten sonra ülkenin doğusunda ve batısında meşruiyet ve egemenlik için birbiriyle rekabet eden iki oluşum ve paralel kurumları arasında bölünmüştü. Bu durum, Ulusal Birlik Hükümeti’nin göreve geldiği Mart 2021’e kadar devam etti. Ancak Libya’nın doğusunda ve güneyinde geniş bölgeler hâlâ silahlı grupların kontrolünde olduğu için Ulusal Birlik Hükümeti Libya toprakları üzerinde etkin kontrol sağlamakta zorlanıyor.
Libya’nın doğusundaki silahlı grupların oluşturduğu, İç Güvenlik Ajansı olarak bilinen güçler 2014 başında General Halife Hafter’in Onur Operasyonu’nu başlatmasının ardından LASK’ın bölgenin kontrolünü ele geçirmesiyle birlikte faaliyet göstermeye başladı. Kaddafi döneminde İç Güvenlik Ajansı’na mensup olan birçok kişiyi kendilerine dahil ettiler.
Bu gruplar resmi olarak Genel Soruşturma Dairesi adı altında çalışıyor ancak halk arasında Jihaz Al-Amn al-Dakhli (İç Güvenlik Ajansı) olarak biliniyordu. Haziran 2018’de, Libya’nın doğusunda, Abudallah El Tinni başbakanlığındaki LASK müttefiki geçici hükümet ismini resmen İç Güvenlik Ajansı olarak değiştirdi.
2017’de, LASK ile ittifak halindeki Temsilciler Meclisi, İç Güvenlik Ajansı güçlerini LASK komutası altına sokan bir kararname yayınladı. Uluslararası Af Örgütü’nün topladığı tanıklıklar ve diğer bilgiler, İç Güvenlik Ajansı ile askeri polis, 128. Piyade Tugayı ve Tarık Bin Ziyad Tugayı’nın da aralarında bulunduğu LASK müttefiki silahlı gruplar arasında işbirliği olduğuna ve alıkonulan kişilerin bu güçler arasında değiş-tokuş edildiğine işaret ediyor.
LASK’ın de facto egemenliği altında faaliyet gösteren İç Güvenlik Ajansı’na bağlı silahlı grupların her birinin kendi komutanı var ve görünürde hepsi Aralık 2020’de Temsilciler Meclisi tarafından atanan İmhamed Kamil’e hesap veriyor.
Yine İç Güvenlik Ajansı olarak adlandırılan ve ismen Ulusal Güvenlik Hükümeti Başbakanı’na bağlı olan Lütfi El Hariri yönetimindeki bir başka oluşum da Libya’nın batısında faaliyet gösteriyor.
(EMK)
