Uluslararası Af Örgütü, İsrail ordusunun Beyrut’un güney banliyöleri ve güney Lübnan’da yaşayan sivillere yönelik tahliye uyarılarının yetersiz ve bazı durumlarda yanıltıcı olduğunu gösteren çalışmasını bugün yayımladı.
Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, “Araştırmamız, İsrail ordusunun uyarılarının yanıltıcı haritalar içermekle kalmayıp, insanların uykuda, çevrimdışı veya basında çıkan haberleri takip etmiyor olabileceği gece yarısı saatlerinde, sosyal medya üzerinden saldırılara çok kısa bir süre kala yayımladığını gösteriyor. Örneğin bir vakada uyarılar, saldırıların başlamasına 30 dakikadan az bir süre kaldığında yayımlandı” dedi.
Son 12 aydır İsrail’in Gazze’deki savaş suçlarını araştıran Uluslararası Af Örgütü, İsrail’in Gazze’de sergilediği, benzeri görülmemiş sivil kayıplara yol açan yaklaşımını Lübnan’da da tekrar etmeye çalıştığından büyük endişe duyduğunu açıkladı.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin açıkladığına göre, Lübnan topraklarının dörtte biri, tahliye uyarılarından etkilendi. Lübnan hükümeti de, çoğunluğu son üç haftadaki saldırılardan kaynaklı olmak üzere İsrail’in hava saldırılarından kaçarak yerinden edilenlerin sayısının 1,2 milyona ulaştığını açıkladı.
Tahliye emirlerinin kapsamları
Uluslararası Af Örgütü, İsrail’in yayımladığı uyarıların sivilleri korumak açısından etkili olup olmadığını ve uluslararası hukuka bağlı kalıp kalmadığını tespit etmek amacıyla 10’dan fazla tahliye uyarısını inceleyerek, 27-28 Eylül’deki uyarıların ardından El Leyleki, Hay El Selom, Hadi Nasrallah otoyolu ve Burç El Barajneh dahil Dahiye’den kaçan 12 bölge sakini ve güney Lübnan’daki köylerde yaşayan üç kişiyle görüştü.
Ayrıca Uluslararası Af Örgütü Kanıt İnceleme Laboratuvarı tahliye uyarılarında yer verilen bölgeleri haritalandırdı:
27 Eylül’ü 28 Eylül’e bağlayan gece hava saldırıları, Dahiye’nin yoğun yerleşim bölgelerinde sivillerin yaşadığı binaları yerle bir etti. 27 Eylül’de gece saat 23.06’dan itibaren İsrail ordusu, Dahiye’de yaşayanlara tahliye uyarıları yapmaya başladı. İlk uyarıda, İsrail ordusu X üzerinden, “Hizbullah çıkarlarına yakın oldukları” iddiasıyla sivillerden, her ikisi de yoğun yerleşim bölgeleri olan El Leyleki ve El Hadath mahallelerindeki üç binadan 500 metre uzaklaşmalarını istedi.
Emirde, tahliye için süre belirtilmedi. Uyarıyla birlikte yayımlanan haritada, binaların etrafında sivillerin terk etmesi gereken 500 metrelik yarıçapı gösterdiği iddia edilen bir alan vurgulandı. Ancak vurgulanan alan aslında yalnızca yaklaşık 135 metrelik bir yarıçapı kapsıyordu. Haritada kırmızı daire içinde 30 bina gösterilirken, gerçekte 500 metrelik yarıçap içinde 500 bina bulunuyordu.
Aynı durum, El Hadath mahallesindeki tahliye uyarıları için de geçerliydi: Bölge sakinlerini Sheet binasından ve Selam Kompleksi’nden 500 metre uzakta durmaları yönünde uyaran haritalarda vurgulanan alanlar, sırasıyla yalnızca yaklaşık 125 metre ve 100 metrelik yarıçapları gösteriyordu.
28 Eylül gece saat 03.00 civarında İsrail ordusu X üzerinden, Beyrut’un güney banliyölerindeki Burç El Barajneh ve El Hadath mahallelerinin sakinlerine yönelik bir tahliye uyarısı daha yayımlayarak, belirlenen diğer üç binadan 500 metre uzaklaşmalarını istedi. Uyarıda tahliye için süre belirtilmedi ve etkilenen bölgelerin haritaları da yine yanıltıcıydı. Haritalarda, gösterilen 500 metrelik yarıçaptan çok daha dar alanlar işaretlenmişti.
İsrail ordusu, 3 Ekim günü saat 12.49’da diğer 25 şehir ve köy, 4 Ekim günü saat 09.11’de 35 köy, 7 Ekim günü saat 12.58’de yine 25 köy için de benzeri uyarılar yayımladı. “Emirlerin” hiçbiri güvenli ve etkili tahliye olanağı sağlamadı ve sadece bölge sakinlerine “derhal” çıkmaları talimatı verdi.
Sivillerin gıda, ilaç, tıbbi yardım ve yakıta erişimi
Af Örgütü, Güney Lübnan uyarıları ve araçların Litani Nehri’nin güneyine seyahat etmemesi yönündeki talimatların, sivillerin gıda, ilaç, tıbbi yardım ve yakıt gibi temel ürünlere ve hizmetlere erişimi konusunda kaygı yarattığını açıkladı.
Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, “Son günlerde Lübnan’da meydana gelen kitlesel can kaybı, İsrail güçlerinin, her nerede olurlarsa olsunlar sivillere yönelik zararı en aza indirmek için etkili uyarı aracılığıyla da olmak üzere mümkün olan tüm tedbirleri alma yükümlülüklerini ihlal ediyor olabileceği yönünde endişe verici” diye konuştu.
(AS)
