ABD Yüksek Mahkemesi pazartesi günü, Halkbank'ın temyiz başvurusunu reddetti ve alt mahkemenin kararına hiç el sürmeden kovuşturmanın devamına izin verdi.
Halkbank hisseleri değer kaybetti
ABD'de yayımlanan Market Screener gazetesi, pazartesi günü Yüksek Mahkeme kararının açıklanmasıyla birlikte Halkbank hisselerinin borsada yüzde 8.5 değer kaybettiğini bildirdi.
ABD'de savcılar, Türkiye'nin kamu kredi kuruluşu Halkbank'ın 20 milyar dolarlık kısıtlı fonu gizlice transfer ettiğini, İran petrol gelirini altına ve nakde çevirdiğini ve transferleri meşrulaştırmak için sahte gönderiler kullandığını iddia ediyor.
Savcılar, İran, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde (BAE) aracılar ve paravan şirketler kullanan Halkbank'ın, daha önceki kovuşturmalarla bağlantılı olduğunu iddia ediyor. Bunlar arasında Halkbank eski Genel Müdür Yardımcısı olan Mehmet Hakan Atilla'nın yargılanıp mahkum edildiği dava da var. Atilla, duruşmalarda suçsuz olduğunu savunmuş ancak 32 ay hapis cezasına mahkum edilmişti.
ABD medyasına göre, Türkiye'nin, anlaşmazlığı, nispeten düşük bir para cezasıyla çözmeyi ummmasına karşılık uzlaşma sağlanamamasının yıllar süren hukuk mücadelelerine yol açması ihtimali de var. Ground News'un haberine göre, Erdoğan Beyaz Saray ziyareti sırasında bu konuyu da gündeme getirmişti.
Geçtiğimiz yıl, ABD 2. Temyiz Mahkemesi, Halkbank'ın genel hukuk dokunulmazlığı iddiasını reddetmiş ve Adalet Bakanlığı, 6 Ağustos'ta Yüksek Mahkemeye böyle bir dokunulmazlığın söz konusu olmadığını bildirmişti.
Arka plan
ABD, Halkbank’ı İran’a yönelik yaptırımları delmek, kara para aklamak ve bankacılık dolandırıcılığı yapmakla suçladı.
Davanın temeli, İran’ın petrol gelirlerini Türkiye’deki altın ve nakit işlemleri üzerinden uluslararası finans sistemine soktuğu iddiasına dayanıyor.
Bu sistemde, İran lehine yapılan işlemlerde Halkbank’ın aktif rol aldığı, bazı yöneticilerin (özellikle Mehmet Hakan Atilla’nın) bilerek bu mekanizmaya izin verdiği ileri sürüldü.
2017’de ABD’de tutuklanan Reza Zarrab, mahkemede tanık olarak konuştu ve Halkbank üzerinden yapılan işlemleri ayrıntılı biçimde anlattı.
Sarraf, 17 Aralık'ta Serbest Kalmak İçin Ödeme Yapmış
Zarrab’ın ifadeleri, davanın merkezine Halkbank’ı ve dolaylı olarak Türkiyenin siyasi yetkililerini taşıdı.
Rıza Sarraf kefaletle serbest bırakılmış
Halkbank yöneticisi Hakan Atilla, 2018’de suçlu bulundu ve 32 ay hapis cezası aldı.
ABD'DE HALKBANK DAVASI
Ankara'nın Reza Zarrab'la bağlandığı altın zincirden kurtulma çabası
ABD Adalet Bakanlığı daha sonra doğrudan Halkbank’a dava açtı; ancak Türkiye hükümeti Halkbank'ın bir kamu bankası olarak egemen dokunulmazlık kapsamında olduğunu savundu.
Dava, bu nedenle ABD’de bir süreliğine askıya alındı ve Yüksek Mahkemeye (Supreme Court) taşındı.
Yüksek Mahkeme, nisan 2023’te Halkbank’ın tamamen dokunulmaz olmadığına, ancak federal mahkemede davanın yeniden değerlendirilmesi gerektiğine hükmetti.
Şu anda süreç hâlen teknik inceleme aşamasında; Halkbank ve Türkiye hükümeti, davanın ABD yargısının yetkisi dışında olduğunu savunmayı sürdürüyor.
(AEK)
