Haberin Kürtçesi için tıklayın
ABD Senatosu'nda 40 yılın ardından ilk kez bir ABD Başkanı için "nükleer yetki" tartışması yaşandı.
Konu gündeme ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesinde düzenlenen oturumda geldi. Komisyonun gündemi ABD Başkanı’nın başka bir ülkeye yönelik nükleer güç kullanma emri verme yetkisiydi.
ABD Başkanı’nın nükleer yetkilerinin Kongre’de en son 40 yıl önce Sovyetler Birliği ile yürütülen Soğuk Savaş döneminde incelemeye alınmıştı. Kongrede bu konu için yapılan son oturum Mart 1976'da yapılmıştı.
"ABD Başkanı oldukça dengesiz"
Senato Dış İlişkiler Komitesinde konuşan Connecticut Senatörü Demokrat Chris Murphy, ABD Başkanı Donald Trump hakkında sert bir konuşma yaptı:
"ABD Başkanı'nın oldukça dengesiz ve değişken olmasından endişeliyiz. Onun karar verme süreci hayalperest ve ABD ulusal çıkarları dışında bir nükleer silah saldırı emri verebilir."
"Düşmanlarımız bizi yakından izliyor" savunması
Murphy’nin bu çıkışına Cumhuriyetçilerden yanıt geldi. Komite üyelerinden Florida Senatörü Cumhuriyetçi Marco Rubio ise söz konusu oturumun dışarıda "ABD'nin nükleer silah kullanma kapasitesinde bir noksanlık emaresi" olarak değerlendirilmemesi için bu konularda hassas olunması uyarısında bulundu. Rubio, "Düşmanlarımız bizi yakından izliyor" dedi.
Komite başkanı: Trump’ın davranışları öngörülemez
Komite Başkanı Tennessee Senatörü Cumhuriyetçi Bob Corker da Kongrede birçok temsilcinin Trump'ın öngörülemez davranışları yüzünden zaman zaman endişelendiğini ancak nükleer silah kullanma yetkisi konusunun oldukça hassas bir şekilde konuşulması gerektiğini dile getirdi.
Corker Ekim ayında yaptığı bir açıklamada Trump'ın ABD'yi 3. Dünya Savaşına doğru sürüklediğini savunmuştu.
Kuzey Kore ile ilişkiler
Trump, Eylül ayında Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurul toplantılarındaki konuşmasında, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'u "roket adam" olarak nitelendirmiş ve "gerekirse bu ülkeyi tamamen ortadan kaldırmaktan çekinmeyecekleri" mesajını vermişti. Trump Ağustos ayında da Kuzey Kore nükleer silah programını büyütmeye devam ettiği halde "daha önce görülmemiş öfke ve ateşi serbest bırakacağını" söylemişti.
Demokrat Senatör Chris Murphy Kuzey Kore ile karşılıklı açıklamalar konusunda, “Amerika Başkanı çok tutarsız ve çabuk parlayan biri olduğu için Kuzey Kore’ye bir nükleer saldırı emri vermesinden kaygı duyuyoruz” diye konuştu.
“ABD’ye saldırı olasılığına karşı önlem”
Komisyon’da konuşanlar arasında üst düzey eski Pentagon yetkilileri de vardı.
Obama döneminde ülkenin nükleer cephaneliğini denetleyen Hava Kuvvetleri’nden emekli orgeneral Robert Kehler sistemi “Bu insanlar tarafından kontrol edilen bir sistem. Hiçbir şey otomatik olarak olmuyor” diyerek açıkladı.
Kehler ve Komisyon karşısında ifade veren diğer yetkililer, nükleer protokollerin Başkan’ın Amerika’ya yönelik olası bir nükleer saldırı sırasında hızlı adım atabilmesini sağlamayı amaçladığını söyledi. Ancak bu yetki Kuzey Kore’ye veya başka bir ülkeye yönelik önleyici bir saldırıyı kapsamıyor.
Savunma Bakanlığı Müsteşarı Brian McKeon’a göre ise Başkan’ın nükleer silah kullanma yetkisi anayasal çerçevede bakıldığında savaş anlamına geliyor. McKeon komisyondaki konuşmasında savaş kararı da Kongre’nin onayıyla alınabildiğine dikkat çekti.
Demokratlar Kongre onayı için tasarı hazırladı
McKeon’un konuşmasının ardından Demokratlar, Başkan’ın nükleer saldırı düzenlemeden önce Kongre’den savaş ilanı deklarasyonu almasını içeren bir tasarı hazırladı. Cumhuriyetçiler ise Amerika’nın nükleer caydırıcılığına ve tehditlere yanıt verme yetisine dünya sahnesinde gölge düşürmekten endişe ediyor. (HK)
* Amerika'nın Sesi, AA, BBC
