Donald Trump'ın "Savaş Bakanı" demeyi tercih ettiği ABD Savunma Bakanı 2027'den itibaren Avrupa ülkelerinin "NATO'nun konvansiyonel savunma yeteneklerinin büyük bir kısmını" kendi topraklarında üstlenmek zorunda kalacaklarını duyurdu. Washington'ın 5 Aralık'ta yayınlanan yeni Ulusal Güvenlik Stratejisi, "Rusya ile stratejik istikrarı yeniden kurmayı" hedefliyor. Bu strateji, uzun zamandır ABD askeri desteğine bağımlı olan Avrupa'da şok dalgaları doğurdu.
Doğu Avrupa'da bir çatışma olasılığı, sınırın her iki yanında da havada asılı duruyor. Vladimir Putin, aralık başlarında "Rusya Avrupa ile savaşmayı amaçlamıyor, ancak Avrupa başlarsa, biz şu anda hazırız" uyarısında bulundu. Her iki tarafın askeri uzmanlarına göre gerçek şu ki, ne Avrupa -ABD desteği olmadan- ne de Rusya bugün varsayımsal bir çatışmadan galip çıkmak için hazır değil.
Bu yeni tecrit edilmişlik duygusu, Avrupa'yı II. Dünya Savaşı'ndan bu yana kıtanın topraklarında gerçekleşen en önemli çatışmadan dersler çıkarmaya zorluyor. Başlıca sonuç, düşmanı kendinden uzakta tutmanın anahtarının hava üstünlüğü olduğudur. Hava gücü olmadan, tanklar insansız hava aracı dalgaları karşısında savunmasızdır.
Putin'in şubat 2022'de Ukrayna'da geniş çaplı bir işgale girişmesinden bu yana, savaşın doğası kökten değişti. Tanklar cephe hatlarından giderek daha az çekiliyor. Sosyal medyada, tonlarca ağırlığa sahip taretlerin patladığı videoların yerini, motosiklet ve bisikletlere saldıran insansız hava araçlarının videoları aldı. Pahalı Rus T-14 Armata tankı hiçbir zaman cepheye sev edilmedi. Batı yapımı Leopard ve M1 Abrams tankları, bugün artık 2022 ve 2023'teki savaşı pek de andırmayan savaşa geç ve sınırlı sayıda katıldı.
Rusya ve NATO askeri uzmanları, yüzlerce kez daha ucuz insansız hava araçları karşısında savunmasız kalan silahlara milyarlarca dolar yatırım yapmanın mantıklı olup olmadığını sorguluyor.
Rusyanın askeri Telegram kanalları, zaman zaman zırhlı konvoylarının görünüşte anlamsız saldırılarda imha edildiği videoları yayınlıyor. Ekimde 22 tank ve zırhlı nakliye aracından oluşan bir tabur, kötü hava koşullarında ormandan Volodimirivka ve Şakhove köylerine doğru ilerlerken birkaç kilometre boyunca, insansız Ukrayna hava araçları ve güdümlü topçu ateşi dokuz Rus aracını imha etti ve dördüne de hasar verdi. Bu, Kremlin'in sadece bir ay içinde gerçekleştirdiği dördüncü başarısız mekanize saldırıydı.
Bugün, birlikler cephe boyunca küçük gruplar halinde dağılmış durumda ve gerçek artçı kol, eskiden olduğu gibi sadece birkaç mil değil, 30 mil geriden başlıyor. Arada, düşmanın insansız hava araçlarının sivil, askeri ve medya araçları da dahil, hareket halindeki her şeyi takip ettiği yaklaşık 9 mil derinliğindeki ölüm bölgesi bulunuyor. Ve en ön cephede, dehşet: Yaklaşık 1,8 mil genişliğinde, mayınlarla, cesetlerle ve kurtarılamayan yaralı askerlerle dolu gri bir bölge olan temas hattı.
Rusya Silahlı Kuvvetleri eski Genelkurmay Başkanı Yuri Baluyevskiy ve Savunma Bakanlığı danışmanı Ruslan Puhov, ortak imzalı makalelerinde, "Silahlı mücadele öncelikle havada 'insansız hava araçlarının üstünlük savaşı’na savaşına dönüşecek" diyor ve savaş alanının tamamen dijitalleştirilmesinin -askerler, robotik silahlar ve komuta merkezi arasındaki anlık iletişimin- yapay zekâyla birleşmesinin, günümüzün kitlesel askeri güçlerine karşı "muazzam yoğunlukta ve etkililikte vuruş ve savunma sistemleri" oluşturmada belirleyici olacağı konusunda uyarıyorlar.
Genel olarak fikir, düşman ateşini bir veya iki dakika içinde tespit edip bastırmak. Ve düşman savunmasız kaldığında, onları bombalamak. Hızlı olan taraf kazanır.
Pujov, EL PAÍS'e telefonla verdiği söyleşide, düşmana karşı dalga dalga insan göndermenin başarısızlığa mahkûm olduğunu söylüyor: “Herhangi bir güç yığışması imkansızdır; keşfedildiği anda anında imha edilir. İnsansız hava araçlarının yanı sıra, insansız hava aracı güdümlü ve insansız hava aracı düzeltmeli topçu da var artık.”
Ukrayna ve Rus orduları şu anda insansız hava araçlarını bağlamak için ticari Starlink uydularına ve cep telefonu SIM kartlarına güveniyor, ancak Baluyevskiy ve Pujov bunun önümüzdeki savaşlarda yeterli olmayacağına inanıyor. “Rusya, orta vadede teknolojik gelişmede önde gelen ülkelerin gerisinde kalacak. Bu durumun hemen ele alınması gerekiyor” diye uyarıyorlar.
Yanlış bir ders
Rusya, önümüzdeki dört yıl içinde T-90M ana muharebe tankı üretimini ikiye katlamayı planlıyor.
Sızdırılan belgelere göre, 2027 ve 2029 arasında her türden 1.118 tankın modernizasyonu planlanıyor. Bu arada, Amerika Birleşik Devletleri, insansız hava araçlarının yoğun olduğu bir ortamda savaşmak üzere M1 Abrams'ın yeni varyantı olan M1E3'ü tanıttı. Avrupa ise yeni ana muharebe tankı MARTE Projesi'ni duyurdu.
Gökyüzünde ise yarış çok farklı. Washington, askeri uydularına ek olarak 7.800'den fazla ticari Starlink uydusuna sahip. İkinci en büyük uluslararası ağ ise 650'den fazla uydusuyla Avrupa'nın Eutelsat'ı. Rusya ise 2030 yılına kadar 292 Rassvet biriminin konuşlandırılmasını bekliyor.
Pujov, "Tank üretmek para israfıdır. Suçtan da öte; bir hatadır," diyor. Uzmana göre, "savaş alanının şeffaflığı ve insansız hava araçları ve güdümlü topçu tarafından gerçek zamanlı hedef belirleme doğrudan ateşi ortadan kaldırıyor ve yerine dolaylı ateşi getiriyor."
İspanyol Amiral Juan Rodríguez Garat, Pujov ve eski Rus Genelkurmay Başkanı'nın çıkarsamalarına katılmıyor. Emekli subay EL PAÍS'e verdiği demeçte, “Batı'dan bakıldığında Ukrayna'daki savaş bir anormallik: İki güçlü ordu, hava kuvvetlerinden faydalanamadan karada savaşıyor” diyor.
Garat, “Atlantik İttifakı'nda düşünülemez bir şey olan hava gücü olmaksızın ve insansız hava araçlarınca etkisiz hale getirilen mekanize silahlarla, Ukrayna'da şu anda gördüğümüz şey hiçbir yere varmayan bir mücadeledir” diye ekliyor.
Amirale göre, “Ukrayna'daki savaş bir şeyi gösteriyorsa, o da tanklar olmadan kara cephesinde hiçbir hareketliliğin mümkün olmadığıdır.” NATO'nun zırhlı araçlardan vazgeçmeyi düşünmediğini, “aksine onları topçu ateşinden ve her şeyden önce düşük maliyetli insansız hava araçlarından korumayı” düşündüğünü de ekliyor.
Pujov, güçlü bir hava kuvvetinin bu varsayımsal savaşın seyrini önemli ölçüde etkileyebileceğini kabul ediyor, “ancak bugün böyle bir hava kuvvetine sahip tek ülke[nin] Amerika Birleşik Devletleri [olduğunu]” ekliyor.
Rus uzmana göre, ABD olmasa Avrupa tek başına bu hava üstünlüğünü sağlayamazdı: “ABD hava üstünlüğüyle yürütülecek bir savaşın zırhlı birlikleri koruması pek olası değil, ancak savaş bölgesinin derinlik ve izolasyonunu artıracaktır [...] Bu, insansız hava araçlarının etkisini kısmen etkisiz hale getirecek ve cephenin ilerlemesine olanak sağlayacak genel bir ateş üstünlüğü yaratacaktır.”
Uçaksavar sistemlerine karşı üstünlük
Rusya, Ukrayna'ya yönelik saldırısını başlattığında hava üstünlüğü sağlayamadı, ancak İsrail ve ABD'nin İran'a yönelik bombardımanı, hava savunma sistemlerini aşmanın hala mümkün olduğunu gösterdi.
ABD'nin F-35 hayalet savaş uçağının Rusya’nın Su-57'si karşısındaki sözde üstünlüğünün ötesinde, bazı Batılı uzmanlar önemli bir stratejik farklılığa işaret ediyor: İsrail doktrini, bombalamaya devam için hava üstünlüğü sağlamayı önceliklendirirken, Rusya, hava kuvvetlerini kara ordusu operasyonlarını desteklemeye tabi kılıyor.
Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezinden (CSIS) Kendall Ward ve Alexander Palmer ile Avrupa Dış İlişkiler Konseyinden (ECFR) Jeremy Shapiro, her iki çatışmayı da analiz ederek, İsrail istihbaratının, ilk saldırılar sırasında düşman hava savunma sistemlerinin yerini tespit etmede ve İran'ın yüksek komuta kademesini etkisiz hale getirmede çok önemli bir rol oynadığı sonucuna vardılar.
Shapiro raporunda, "uzak da olsa Doğu kanadına karşı gelecekteki bir Rus askeri harekâtı olasılığıyla karşı karşıya olan NATO, İsrail'in başarısından ders çıkarmalıdır" diye uyarıyor.
İHA'lar
Rusların ele geçirdiği Oleşki, Ukraynalıların kontrolündeki Kherson'un karşı kıyısında yer alıyor. İki şehir arasında üç mil mesafe var. Bir Rus askeri El PAÍS'e, "Bu kuşlar [İHA'lar] üzerinden uçtukları her şeyi ezip geçiyor, kardeşim" diyor.
Rand Center'da araştırma görevlisi William Courtney, e-posta ile verdiği görüşte, "Ukrayna'nın müttefiklerine öğreteceği çok şey var" diye ekliyor. “İHA'lara karşı düşük maliyetli birçok karşı önlem mevcut. Önleyici İHA'ların geliştirilmesi yeni bir alan ve muhtemelen daha fazla ilerleme kaydedilecek.”
Garat ise, şu anda en önemli şeyin Avrupa'da üretim hatlarının hazır olması olduğunu savunuyor. “Ticari cihazları stoklamanın bir anlamı yok; ihtiyaç duyulduğunda hızlı bir şekilde tasarlayıp üretebilecek endüstriyel kapasiteyi geliştirmek gerekiyor,” diyor.
(AEK)
