Amerika Birleşik Devletleri hükümeti, Cumhuriyetçiler ve Demokratlar bütçe konusunda anlaşamadıkları için Donald Trump’ın başkanlığının ilk yıl dönümünde resmi olarak kapandı.
Federal hükümet en son 2013'te 16 gün kapalı kalmış, 24 milyon dolara mal olmuştu.
ABD'nin Doğu Yakası yerel saati ile gece yarısına kadar Demokrat ve Cumhuriyetçi Parti bütçe konusunda yeni bir plan üzerinde anlaşmaya varamadılar.
DACA'da anlaşamadılar
Müzakarelerin tıkanmasına, ABD’ye çocuk yaşta gelen göçmenlerin korunmasını sağlayan DACA (Deferred Action for Childhood Arrivals) isimli program ve sınır güvenliği konusundaki anlaşmazlıklar neden oldu.
ABD Başkanı Donald Trump’ın federal hükümetin bütçe krizi nedeniyle kapanmasını önlemek için Demokrat lider Chuck Schumer ile görüşeceği bildirilmişti.
Schumer liderliğindeki Demokrat senatörler, federal hükümetin hizmetlerini 16 Şubat’a kadar finanse edecek dördüncü geçici bütçe tasarısını, ülkeye çocuk yaşta gelen -Dreamers olarak anılan- göçmenlerin korunmasını sağlayan DACA programının kalıcı hale getirilmesi şartıyla destekleyeceklerini açıklamıştı.
Cumhuriyetçiler ve Beyaz Saray ise geçici bütçe tasarısını, geniş kapsamlı bir göçmenlik düzenlemesiyle ele almak istedikleri DACA programı konusunda taviz vermeden geçirmek istiyor.
Trump yönetiminin, Demokratları bütçe tasarısını desteklemeye ikna etmeye çalışmasının nedeni, Cumhuriyetçilerin tasarıyı Senato'dan geçirmek için gerekli olan 60 "evet" oyuna sahip olmaması. 100 sandalyeli Senato'da 51 Cumhuriyetçi, 47 Demokrat ve 2 bağımsız üye bulunuyor.
Ancak yasa sadece 50 oy toplayabildi. Demokratlar tasarıyı boykot etti. Sadece muhafazakar eyaletlerden 5 Demokrat senatör yasa için “olur” oyu verdi.
Beyaz Saray Demokratları suçladı
Krizin ardından ilk tepki Beyaz Saray'dan geldi. Açıklamasında Demokratları suçlayan Beyaz Saray Basın Sekreteri Sarah Huckabee Sanders “Bu gece siyaseti, ulusal güvenliğimizin, asker ailelerinin ve ülkemizin tüm Amerikalılara hizmet kabiliyetinin üstüne koydular” dedi.
Demokratlar da Cumhuriyetçileri suçladı
Demokratlarsa, Cumhuriyetçileri hükümeti kontrol edememekle suçladı. New York'un Demokrat Temsilcisi Nita Lowey “Beyaz Saray'da bir Cumhuriyetçi Başkan oturuyor ve Cumhuriyetçiler hem Temsilciler Meclisi'nde hem de Senato'da çoğunluğu ellerinde tutuyorlar. Buna rağmen, hükümetin tüm güçlerini birleştirerek dahi, Kongre'nin en temel sorumluluğu olan hükümeti çalışır tutmak için bir çok çizememesi ççok acayip” dedi.
Şimdi ne olacak?
Ülkede “hükümet krizi” ortaya çıktı ve hükümet çalışmalarını askıya aldı. ABD'de, kriz çözülünceye kadar zorunlu olmayan tüm federal hizmetleri durdurulacak.
“Önemsiz” görülen yaklaşık 700 bin kişi zorunlu izne çıkarılacak. Bu kişilere “izinleri” boyunca ödeme yapılıp yapılmayacağı ise belli deği. Hükümetin daha önce kapandığı dönemlerde bu kişilere krizin çözümünün ardından geriye dönük ödeme yapılmıştı.
Müzeler, parklar, anıtlar kapanacak. Vize süreçleri hükümetin kapanmasından sonra sadece birkaç gün daha işleyecek. Bu da ABD turizmini önemli ölçüde etkileyecek.
Hükümet rakamlarına göre, 2018 mali yılı için 434 milyar doların üzerinde sözleşme yapıldı. Ancak bu sözleşmeler için de ödeme yapılmayacak.
Bunun yanında ulusal güvenlik ve yurtiçi güvenlik ile alakalı askeriye de dahil olmak üzere kolluk kuvvetleri ve hava trafik kontrolü çalışmaya devam edecek.
Gazilere hizmet veren federal hastaneler, ihtiyaç sahibi ailelere verilen yemek çekleri gibi belli işlemler krizden etkilenmeyecek.
Daha önceki krizler
Hükümet Barack Obama döneminde 16 gün kapalı kalmış, toplam maliyet 25 milyar doları bulmuştu. 2013'teki krizde Cumhuriyetçi ve Demokratlar, Obama'nın “Obamacare” olarak bilinen sağlık programı ve ABD Hazinesi'nin borçlarını ödeyebilmek için borçlanmaya devam etmesini sağlayan “borç sınırı” konusunda anlaşamamıştı.
TIKLAYIN - ABD'de Kepenkler Bir Haftadır Kapalı
Hükümet daha önce de Aralık 1995'ten Ocak 1996'ya kadar 27 gün süreyle kapalı kalmıştı. Bunun da nedeni yaşlılar için sağlık sigortası programı için belirlenen fon konusunda yine Cumhuriyetçiler ve Demokratlar anlaşamamıştı. Bu tarihten önceyse hükümetin kapanması çok nadirdi.
ABD ekonomisini nasıl etkiler?
24 milyon dolara mal olan 2013 krizine rağmen, ABD'nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası'sı o yıl 16 trilyon doları aşmıştı.
2018 krizindeyse hükümetin kapalı kaldığı her bir haftanın ABD ekonomisine maliyetinin 6 milyar dolar olması öngörülüyor.
Trump geçtiğimiz yıl 20 Ocak'ta yemin etmiş ve başkanlık koltuğuna oturmuştu. (EA)
Fotoğraf: Yasin Öztürk, AA
Bu haberde Reuters, New York Times ve Al Jazeera'den yararlandık.
